Η είδηση ότι η Goldman Sachs πρόκειται να καταργήσει πάνω από 3.000 θέσεις εργασίας θα επικρέμαται τις επόμενες ώρες, ως την Τετάρτη οπότε και αναμένονται οι επίσημες ανακοινώσεις, πάνω από τα κεφάλια χιλιάδων υπαλλήλων του τραπεζικού κολοσσού.

Δεν αποτελεί όμως «κεραυνό εν αιθρία»: Εδώ και μήνες κορυφαίοι πολυεθνικοί κολοσσοί, κυρίως από τον τομέα της τεχνολογίας, έχουν προχωρήσει στην περικοπή χιλιάδων θέσεων εργασίας, μεταθέτοντας προκαταβολικά στους υπαλλήλους τους τις συνέπειες των προβλεπόμενων αναταράξεων λόγω της διαφαινόμενης ύφεσης.

Άλλωστε η εκρηκτική άνοδος του τεχνολογικού τομέα – όπως και του ηλεκτρονικού εμπορίου – κατά τη διάρκεια της πανδημίας, που οδήγησε σε αθρόες προσλήψεις στους εν λόγω τομείς, έχει πλέον «ξεφουσκώσει».

Η περίπτωση της Goldman Sachs…

Στην περίπτωση της Goldman Sachs στον αριθμό των απολύσεων περιλαμβάνονται περικοπές που προγραμματίζονταν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας. Όμως, σύμφωνα με το Bloomberg, οι βασικοί λόγοι για την περικοπή χιλιάδων θέσεων εργασίας είναι άλλοι: Η επιβράδυνση που παρατηρείται σε διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους, η δαπανηρή – για την τράπεζα – επιδρομή στην καταναλωτική τραπεζική, και βεβαίως οι αβέβαιες προοπτικές για τις αγορές και την οικονομία.

Όπως εξηγεί το οικονομικό πρακτορείο, οι αμοιβές από συγχωνεύσεις και άντληση κεφαλαίων για εταιρείες έχουν δεχθεί πλήγμα σε όλη τη Wall Street, ενώ η πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων έχει εξαλείψει μια άλλη πηγή μεγάλων κερδών για την Goldman.

«Αυτές τις ευρύτερες τάσεις του κλάδου επιδείνωσαν τα λάθη της τράπεζας κατά την επιδρομή της στη λιανική τραπεζική, όπου οι ζημίες συσσωρεύτηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό από τον προβλεπόμενο. Αυτό άφησε την τράπεζα αντιμέτωπη με μια πτώση 46% στα κέρδη, σε έσοδα περίπου 48 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών», αναφέρει το Bloomberg.

…και οι Big Tech

Οι πάνω από 3.000 απολύσεις που προγραμματίζει η Goldman Sachs αποτελούν τη μεγαλύτερη μείωση θέσεων εργασίας από την κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008. Όμως οι αριθμοί ωχριούν μπροστά στη «σφαγή» που συντελείται στον τεχνολογικό κλάδο, όπου εκτιμάται ότι το 2022 σχεδόν 1.000 εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως απέλυσαν περισσότερους από 150.000 εργαζόμενους.

Όπως υπενθυμίζει η Washington Post, τον Νοέμβριο η Meta, μητρική εταιρεία του Facebook και του Instagram, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να περικόψει 11.000 θέσεις εργασίας, δηλαδή το 13% του εργατικού δυναμικού της, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τα έξοδα και να επικεντρωθεί στον μετασχηματισμό της διαφημιστικής της επιχείρησης.

Η Salesforce, γίγαντας του cloud-computing – στα προϊόντα της οποίας περιλαμβάνεται το δημοφιλές σύστημα συνομιλίας στο χώρο εργασίας Slack, καθώς και εργαλεία για τις πωλήσεις, το μάρκετινγκ και την εξυπηρέτηση πελατών – ανακοίνωσε σχέδια περικοπής κόστους που περιλαμβάνουν την απομάκρυνση του 10% του εργατικού δυναμικού του, δηλαδή περίπου 8.000 υπαλλήλων.

Ο συνδιευθύνων σύμβουλος Marc Benioff δήλωσε ότι η εταιρεία προσέλαβε πάρα πολλούς ανθρώπους όταν οι πωλήσεις της αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όμωςη τελευταία τριμηνιαία έκθεση της Salesforce έδειξε επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εσόδων της.

Η HP, ο γίγαντας των ηλεκτρονικών υπολογιστών, δήλωσε τον Νοέμβριο ότι θα περικόψει 4.000 έως 6.000 θέσεις εργασίας μέχρι το τέλος του 2025 σε μια προσπάθεια να μειώσει το κόστος. Η ανακοίνωση ήρθε αφού η HP ανακοίνωσε πτώση 11,2% στα έσοδα του τέταρτου τριμήνου σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021- οι πωλήσεις για το σύνολο του έτους υποχώρησαν κατά 0,8%. Οι μειώσεις προσωπικού περιλαμβάνονται στο σχέδιο «μετασχηματισμού προετοιμασίας για το μέλλον» της εταιρείας.

Morgan Stanley, H&M, Ford και Amazon

Πέραν του τεχνολογικού κλάδου, στον τομέα της τραπεζικής έναν μήνα πριν την Goldman Sachs η Morgan Stanley είχε ήδη προχωρήσει σε απολύσεις περίπου 1.600 εργαζομένων, δηλαδή του 2% του εργατικού δυναμικού της, όπως μετέδωσε το CNBC. Οι περικοπές φάνηκε να εντάσσονται στην παράδοση της Morgan Stanley να απολύει στο τέλος του έτους υπαλλήλους που υποαπέδωσαν – μια πρακτική που είχε ανασταλεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η τράπεζα είχε δει τον αριθμό των εργαζομένων της να αυξάνεται κατά περίπου 34% από τις αρχές του 2020, εν μέρει ως αποτέλεσμα δύο εξαγορών. Όμως ο πληθωρισμός μείωσε τις συναλλαγές, σύμφωνα με το Reuters, ασκώντας πίεση στις επενδυτικές τράπεζες που κατέγραψαν κέρδη ρεκόρ ένα χρόνο νωρίτερα από τη συμβουλευτική σε συγχωνεύσεις, εξαγορές και δημόσιες εγγραφές. Πιέσεις που τώρα μεταφράζονται σε απολύσεις.

Η H&M, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης ρουχισμού παγκοσμίως, με έδρα τη Σουηδία, δήλωσε τον Νοέμβριο ότι θα περικόψει 1.500 θέσεις εργασίας, δηλαδή περίπου το 1% του εργατικού δυναμικού της. Η κίνηση αυτή ήταν μέρος μιας προσπάθειας ύψους 177 εκατομμυρίων δολαρίων για τη μείωση του κόστους εν μέσω της έξαρσης του πληθωρισμού στην Ευρώπη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, όπως ανέφερε το Reuters. Τα προβλήματα της λιανικής επιδεινώθηκαν από τα απογοητευτικά αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου.

Η Ford απέλυσε τον Αύγουστο περίπου 3.000 υπαλλήλους με σύμβαση έργου, σύμφωνα με τη Wall Street Journal. Κίνηση που επηρέασε το 1% του εργατικού δυναμικού της αυτοκινητοβιομηχανίας, που αριθμούσε 183.000 άτομα. Αφορούσε κυρίως εργαζόμενους στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Ινδία, σύμφωνα με την WSJ.

Η Amazon, τέλος, ο κολοσσός του ιδιοκτήτη της Washington Post, Τζεφ Μπέζος, ανακοίνωσε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο ότι σχεδιάζει να περικόψει περίπου 10.000 θέσεις εργασίας, για να αυξήσει αργότερα τον αριθμό των σχεδιαζόμενων απολύσεων στις 18.000. Η μείωση φαίνεται να είναι η μεγαλύτερη σε μια δεκαετία σχεδόν συνεχούς επέκτασης, με την εταιρεία να έχει περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο υπαλλήλους στα τέλη Σεπτεμβρίου – μετά από ένα μεγάλο «κύμα» προσλήψεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ο Μασκ «έδειξε τον δρόμο»

Εμβληματική περίπτωση αποτελεί το Twitter – και αυτό γιατί ένα γιγαντιαίο κύμα απολύσεων συνόδευσε το πέρασμά του στα χέρια του CEO της Tesla και πλουσιότερου ανθρώπου παγκοσμίως, του Ίλον μασκ. Αμέσως μετά την εξαγορά της εταιρείας ο Μασκ απέλυσε περίπου τους μισούς από τους 7.500 υπαλλήλους της Twitter.

Σύμφωνα με το Forbes, η κίνηση του Μασκ ήταν καθοριστική γιατί έδωσε τον τόνο σε πολλές ακόμη εταιρείες του τεχνολογικού κλάδου, και όχι μόνο. Και αυτό γιατί ο βαθύπλουτος επιχειρηματίας απαίτησε από τους υπαλλήλους του έναν ιδιότυπο «όρκο πίστης», καλώντας τους είτε να δεσμευτούν ότι θα συμβάλλουν στη δημιουργία της «Twitter 2.0», είτε να αποχωρήσουν. Αυτό που επί της ουσίας ζητούσε ο Μασκ από τους εργαζομένους του ήταν να εργάζονται πολλές ώρες και υπό πίεση, σκοπεύοντας να κρατήσει στην εταιρεία μόνο όσους παρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλή παραγωγικότητα. Έτσι, εν ριπή οφθαλμού, το εργατικό δυναμικό του Twitter μειώθηκε από 7.500 σε περίπου 3.700.

«Νοοτροπία αγέλης»

Ήδη από τις 8 Δεκεμβρίου, το Forbes εκτιμούσε ότι η κίνηση του Μασκ θα αποτελέσει πρότυπο για πολλές ακόμη επιχειρήσεις. Και αυτό γιατί τεχνολογικοί κολοσσοί που βλέπουν τις τιμές των μετοχών τους να πέφτουν και ανησυχούν για το δύσκολο οικονομικό κλίμα που τους περιμένει, «γνωρίζουν ότι πρέπει να απολύσουν εργαζόμενους, αλλά μπορεί να το έχουν καθυστερήσει λόγω των αρνητικών αντιδράσεων που συνοδεύει τις μαζικές απολύσεις».

«Αν η μεθοδολογία του Μασκ αποδώσει -εφαρμόζοντας περικοπές θέσεων εργασίας ή κάνοντας τη ζωή των εργαζομένων τόσο δύσκολη ώστε να φύγουν με δική τους πρωτοβουλία- άλλες επιχειρήσεις θα ενθαρρυνθούν να προχωρήσουν σε πολύ επιθετικές περικοπές», σημείωνε το Forbes, προσθέτοντας:

«Έπειτα, υπάρχει μια νοοτροπία αγέλης μεταξύ της εταιρικής ηγεσίας. Για παράδειγμα, τον τελευταίο καιρό, η μία εταιρεία μετά την άλλη ανακοινώνει την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. (…) Το ίδιο ισχύει και για τις περικοπές και το πάγωμα των προσλήψεων. Αν ένας επιχειρηματικός ηγέτης στο τιμόνι μιας εταιρείας-‘’οδηγού’’ πραγματοποιεί απολύσεις, θα ακολουθήσουν και άλλες (εταιρείες).»

Και αυτό γιατί «τα διοικητικά συμβούλια θα ανησυχήσουν: αν όλοι οι άλλοι κάνουν περικοπές, γιατί δεν κάνει το ίδιο και η δική τους εταιρεία;

Οι μεγαλομέτοχοι θα ισχυριστούν ότι η διοίκηση (της εκάστοτε εταιρείας) δεν έχει τη σύνεση να λάβει δύσκολες αποφάσεις. Με τη μείωση του προσωπικού, οι μέτοχοι και το διοικητικό συμβούλιο θα επωφεληθούν, μακροπρόθεσμα, εξοικονομώντας χρήματα που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση μιας προβλεπόμενης επερχόμενης ύφεσης», καταλήγει το αμερικανικό περιοδικό.

Δεδομένων όλων αυτών, οι απολύσεις στην Goldman Sachs αποτελούν μάλλον έναν από τους πολλούς «κεραυνούς» που πέφτουν – όχι «εν αιθρία», αλλά με φόντο τον «βαρύ» οικονομικό ορίζοντα και τις πρώτες αναταράξεις μιας διαφαινόμενης παγκόσμιας ύφεσης να είναι ήδη αισθητές.