Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης και η απολιγνιτοποίηση του ηλεκτροπαραγωγικού μίγματος, δεν ταυτίζονται απαραίτητα με το οριστικό και καθολικό κλείσιμο των ορυχείων άνθρακα και λιγνίτη. Η κεφαλαιοποίηση των υποδομών και της τεχνογνωσίας που έχει σωρεύσει η βιομηχανία των γαιανθράκων τοπικά, η αναγκαιότητα δημιουργίας νέων αλυσίδων αξίας στη βάση των ενδοπεριφερειακών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και οι πολλαπλές προοπτικές που προσφέρει ο άνθρακας ως πρώτη ύλη, οριοθετούν νέες συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία γαιανθράκων.

Φυσικό αέριο, βενζίνη, υδρογόνο, υλικά μπαταριών και υλικά τρισδιάστατης εκτύπωσης, σπάνιες γαίες, ανθρακονήματα, υφάσματα, λιπάσματα, βελτιωτικά εδάφους, δομικά υλικά και πλαστικά, νανουλικά γραφενίου, σαμπουάν, οδοντόκρεμες, απορρυπαντικά πλυντηρίων, συστήματα καθαρισμού αερίων και νερού, μεταξύ πολλών άλλων, μπορούν να παρασκευαστούν απευθείας ή εμμέσως από άνθρακα και λιγνίτη.

Επιπρόσθετα, η ενεργειακή κρίση του 2021 η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, προφανώς και θα επιταχύνει την ωρίμανση των τεχνολογιών που σχετίζονται με τις εναλλακτικές χρήσεις του άνθρακα και του λιγνίτη, δεδομένου ότι κάθε ενεργειακή κρίση επιδρά καταλυτικά στην ανάπτυξη νέων τεχνολογικών προσεγγίσεων.

Αυτών δεδομένων, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/τμήμα Δυτικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/τΔΜ) υλοποίησε το έργο «Ανάλυση και τεκμηρίωση της σκοπιμότητας αξιοποίησης του εγχώριου λιγνίτη σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας», μέσω του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος (Ε.Α.Π.) Δυτικής Μακεδονίας και με χρηματοδότηση του Τέλους Ανάπτυξης Βιομηχανικών Περιοχών.

Αντικείμενο του έργου αποτέλεσαν η αποτύπωση και η συγκριτική αξιολόγηση των διαθέσιμων και αναδυόμενων τεχνολογιών αξιοποίησης του εγχώριου λιγνίτη σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το εσωτερικό-τοπικό περιβάλλον όσο και τις διεθνείς τάσεις και τεχνολογικές εξελίξεις. Στοχεύοντας στο να δοθεί μια πρώτη απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα του πως και κάτω από ποιες προϋποθέσεις, τα εκατομμύρια τόνοι λιγνίτη που θα παραμείνουν στη Δυτική Μακεδονία μετά το οριστικό κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Το έργο ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2022 μέσα από τέσσερα (4) διακριτά παραδοτέα:

• Το πρώτο παραδοτέο (D1.1) αποτυπώνει το σύνολο των δυνητικών εναλλακτικών χρήσεων των γαιανθράκων γενικότερα και του λιγνίτη ειδικότερα.
• Στο δεύτερο παραδοτέο (D1.2) αξιολογήθηκαν οι εναλλακτικές χρήσεις με στόχο την ανάδειξη των πλέον υποσχόμενων για τη Δυτική Μακεδονία,
• Στο τρίτο παραδοτέο (D2.1) αναλύθηκαν οι βασικοί παράμετροι των τεχνολογιών που προκρίθηκαν
• Στο τέταρτο παραδοτέο (D2.2) γίνεται μια συνολική αποτύπωση των ευρημάτων του έργου, καταλήγοντας σε συγκεκριμένες προτάσεις για το μέλλον του λιγνίτη της Δυτικής Μακεδονίας.

Όλα τα ανωτέρω παραδοτέα έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΤΕΕ/ΤΔΜ:

https://tdm.tee.gr/parousiasi-tou-ergou-tis-omadas-ergasias-analysi-kai-tekmiriosi-tis-skopimotitas-aksiopoiisis-tou-egchoriou-ligniti-se-proionta-ypsilis-prostithemenis-aksias/