Στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής (Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου), εισήχθη χθες το πολυνομοσχέδιο με τίτλο: «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής – Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 – Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος».

Το εν λόγω πολυνομοσχέδιο ουσιαστικά συγχωνεύει τρία επιμέρους νομοσχέδια (1. μετατροπή της ΡΑΕ σε ΡΑΑΕΥ, 2. προστασία περιβάλλοντος και 3. ΑΠΕ & ενεργειακές κοινότητες) σε ένα. Το πολυνομοσχέδιο προγραμματίζεται να ψηφιστεί την προσεχή εβδομάδα από την Ολομέλεια της Βουλής.

Συνολικά, το νομοσχέδιο έχει 263 άρθρα, ένα από τα οποία ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του νερού, παρά τις αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στο πλαίσιο αυτό, αφαιρείται από το αρμόδιο Υπουργείο η διαχείριση της υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης, η οποία μεταφέρεται στη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), η οποία μετονομάζεται σε ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων).

Επίσης, το νομοσχέδιο εμπεριέχει αμφιλεγόμενες διατάξεις όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, αγγίζοντας τα όρια της παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Υπενθυμίζεται ότι η διαβούλευση για το επιμέρους ν/σ περί «προστασία του περιβάλλοντος» ορίστηκε να έχει  διάρκεια μόλις 4 ημέρες, στις οποίες περιλαμβανόταν το τριήμερο της αργίας της Καθαράς Δευτέρας.

1.1.1.Η «κόντρα» στη Βουλή

Μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή, ο  υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας αρνήθηκε τα περί ιδιωτικοποίησης του νερού. «Δεν θέλουμε να ιδιωτικοποιήσουμε τα νερά. Φέρνουμε το νομοσχέδιο, διότι τα δημόσια μονοπώλια δεν ελέγχονται σωστά, ελέγχονται πλημμελώς, αν και ασκούν πολύ σοβαρή υπηρεσία για τη δημόσια υγεία και για τη δημόσια οικονομία», υποστήριξε ο υπουργός.

«Υπάρχει παρανόηση για τον ρόλο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Υδάτων και Αποβλήτων», είπε επίσης ο υπουργός, σχολιάζοντας τα “πυρά” των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Όπως σημείωσε «σε ό,τι αφορά την παροχή νερού, υπάρχουν δημόσια μονοπώλια, δημοτικά μονοπώλια που πρέπει να ελεγχθούν και αυτά, διότι διαχειρίζονται τον πολυτιμότερο πόρο, που είναι το νερό και το οποίο τα επόμενα χρόνια θα μας λείψει λόγω της κλιματικής αλλαγής». Και προσπαθώντας να αιτιολογήσει τις κυβερνητικές επιλογές, ανέφερε: «Σήμερα δεν υπάρχουν χωριά που δεν έχουν νερό; Δεν υπάρχουν χωριά το 2023 που δεν έχουν νερό σε καλή ποιότητα και σε επαρκή ποσότητα, για να μπορέσουν να υδροτηθούν το καλοκαίρι; Τι συζητάμε λοιπόν; Να μην αλλάξουμε τίποτα; Να μην τα βελτιώσουμε όλα αυτά;».

Η νέα αρχή, επέμεινε ο υπουργός, θα επιβλέπει και την τήρηση της νομοθεσίας από τους υπόχρεους, διότι και τα δημόσια μονοπώλια «παραβατούν» και μένουν στο απυρόβλητο. Είναι το σημείο αυτό μάλιστα, που ο κ. Σκρέκας αναφέρθηκε εμφατικά στα προβλήματα με τον τρόπο λειτουργίας των ΔΕΥΑ. Το νομοσχέδιο προβλέπει και ποινές όταν δεν τηρούνται οι κανόνες για τη διασφάλιση της ποιότητας της υπηρεσίας, ενώ όπως τόνισε ο κ. Σκρέκας, ορίζεται και η εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για το νερό.

Ο εισηγητής της Ν.Δ. Διονύσης Σταμενίτης επισήμανε ότι βασικός στόχος του Υπουργείου είναι να καλύψει με τρόπο ουσιαστικό το κενό που υπάρχει σήμερα στους τομείς των υδάτων και των αστικών αποβλήτων και να καθορίσει με σαφήνεια τον φορέα που θα τους εποπτεύει και θα τους ελέγχει. Ο βουλευτής της Ν.Δ. υπογράμμισε ότι απαιτείται ορθολογικότερη διαχείριση των υδάτων και θέσπιση εθνικής στρατηγικής για τα ύδατα.

Όπως υποστήριξε, με το νομοσχέδιο εισάγονται ρυθμίσεις για την προστασία των καταναλωτών και τη λογοδοσία των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και ρυθμίσεις για τον έλεγχο των τιμολογιακών πολιτικών τους. «Η επέκταση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ είναι η ορθότερη και πληρέστερη επιλογή, προκειμένου να μπει τάξη στους τομείς αυτούς», είπε ο κ. Σταμενίτης και πρόσθεσε ότι θα αξιοποιηθεί η διοικητική και υποστηρικτική δομή της υφιστάμενης ανεξάρτητης αρχής, που έχει εμπειρία στην άσκηση ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων.

Στον αντίποδα, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι υλοποιεί σχέδιο για να δώσει τη διαχείριση νερού και απορριμμάτων σε ιδιώτες. «Πρόκειται για νομοσχέδιο – σκούπα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 263 άρθρων, που περιλαμβάνει ουσιαστικά τρία νομοσχέδια», είπε ο βουλευτής και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «με το ψευδεπίγραφο πρόσχημα ασφυκτικών προθεσμιών του Ταμείου Ανάκαμψης και ενσωμάτωσης Οδηγιών της ΕΕ, επιχειρεί να νομοθετήσει στο πόδι, μεγάλες αρνητικές αντιμεταρρυθμίσεις για τα δημόσια αγαθά του νερού και της διαχείρισης απορριμμάτων, αλλά και για την ενεργειακή δημοκρατία, με υποβάθμιση των ενεργειακών κοινοτήτων, του νόμου 4513/2018 του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με αντισυνταγματικές ρυθμίσεις όπως είναι αυτές για την ιδιωτικοποίηση του νερού και για την απαλλοτρίωση της Ακρινής».

Το νομοσχέδιο επέμεινε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβάνει και το γνωστό «σκούπισμα» διατάξεων, με φωτογραφικές ρυθμίσεις, ρουσφέτια, αλλά και διορθώσεις λαθών σε πρόσφατους νόμους της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε όλους τους τομείς αρμοδιότητας ΥΠΕΝ. Ο κ. Φάμελλος είπε ότι «η αντιμεταρρύθμιση δημιουργίας ρυθμιστικής αρχής Υδάτων και Αποβλήτων, είχε εισαχθεί και τη μνημονιακή περίοδο και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε το 2016 να την αναιρέσει, εφόσον καμία σχέση δεν έχει με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της Ελλάδας και καμία συνάφεια με την ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο 2000/60». Κατήγγειλε επίσης, ότι αυτή η «αντιμεταρρύθμιση» στρώνει το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού και των απορριμμάτων και την τακτοποίηση γαλάζιων παιδιών με παχυλούς μισθούς στη νέα υπεραρχή.

«Η κυβέρνηση αποδομεί τη δημόσια περιουσία και τα δημόσια αγαθά, ακόμη και τις τελευταίες ημέρες της διακυβέρνησής της», είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ και επισήμανε: «Η κυβέρνηση που κατάργησε την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ, παραδέχεται ότι είναι ανεπαρκής στο να ελέγξει την ποιότητα και γενικά τις υπηρεσίες του νερού κτλ.. Η κυβερνητική αυτή επιλογή, θα μεταφέρει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις υψηλό κόστος για να έχουν υπερκέρδη λίγοι, θα περιορίσει την πρόσβαση όλων στα βασικά αγαθά όπως το νερό, θα αφαιρέσει περιουσία και αποφάσεις από τους δήμους και θα απομακρύνει την Ελλάδα από τον στόχο της κοινωνίας της ανακύκλωσης, εφόσον μοναδικό κριτήριο στη διαχείριση νερού και απορριμμάτων θα είναι το κέρδος ενός ιδιώτη».

«Πρόκειται για τρία νομοσχέδια στη συσκευασία του ενός με διαδικασίες προσχηματικής διαβούλευσης – παρωδία» είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Γιώργος Αρβανιτίδης και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «μέσα σε δέκα ημέρες, επιχείρησε να περάσει σχεδόν 300 άρθρα κρίσιμων ενεργειακών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων «στο φτερό». Και αυτό, «υποτιμώντας κάθε έννοια δημόσιας διαβούλευσης και καλής νομοθέτησης, καθώς δόθηκαν μόνο 4 ημέρες σε διαβούλευση για το μισό σχεδόν νομοσχέδιο».

Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ χαρακτήρισε απαράδεκτη μεταφορά της εποπτείας και της κοστολόγησης-τιμολόγησης του νερού στη ΡΑΕ «με ρυθμίσεις εν κρυπτώ», και αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης ύδρευσης. «Οι διαγνώσεις για τα προβλήματα στη διαχείριση του νερού στη χώρα μας έχουν γίνει εδώ και χρόνια και είναι σε όλους γνωστά. Από την έλλειψη συντήρησης των δικτύων, έως τις απώλειες νερού στα δίκτυα ύδρευσης (πάνω από 20%) μέχρι την κακή κατάσταση των αγροτικών δικτύων άρδευσης, όλα οδηγούν στην υπερκατανάλωση νερού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και η κυβερνητική λύση έρχεται με τη μετονομασία της Ρ.Α.Ε. σε Ρ.Α.Α.Ε.Υ. (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων) και την ανάληψη από πλευράς της του ελέγχου των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης των αποβλήτων», είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ και πρόσθεσε:

«Όλα οδηγούν στον τελικό στόχο, που είναι η αλλαγή για το ποιος αποφασίζει την τιμολόγηση του τόσο πολύτιμου αγαθού, του νερού με κίνδυνο να δούμε αδικαιολόγητες αυξήσεις στο κόστος του». Όπως εξάλλου ανέφερε, πολλά και κρίσιμα είναι και τα ερωτήματα που ανακύπτουν από τις επιλογές της κυβέρνησης – κι ανάμεσά τους η εύλογη απορία γιατί δεν ενισχύονται οργανωτικά και διοικητικά οι Δ.Ε.Υ.Α. (κοινωφελείς, μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που λειτουργούν με ανταποδοτικότητα). Την ίδια ώρα, όπως εξάλλου επισήμανε ο κ. Αρβανιτίδης, «όλες οι ρυθμίσεις για τη ‘μεγάλη’ αυτή μεταρρύθμιση, καταρτίστηκαν εν κρυπτώ, καθώς δεν μετείχε κανένας θεσμικός φορέας, όπως οι ΔΕΥΑ, οι δήμοι ή οι Περιφέρειες» και ουσιαστικά πρόκειται για μια πολύ αρνητική θεσμική εξέλιξη για τον τομέα παροχής υπηρεσιών ύδατος.

Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου, είπε ότι με το νομοσχέδιο η κυβέρνηση παραδίδει νέα πεδία κερδοφορίας στους επιχειρηματικούς ομίλους – αυτή τη φορά τα πεδία αυτά αφορούν στο νερό και τα σκουπίδια. «Εξάλλου, με την ΕΥΔΑΠ ήδη έχει ξεκινήσει η ιδιωτικοποίηση, τόσο από τη σημερινή κυβέρνηση, όσο και από την προηγούμενη κυβέρνηση, με την αντιλαϊκή λειτουργία της που έχει γνώμονα το κέρδος, όπως οι ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, η μείωση του προσωπικού, με τις αναθέσεις σε εργολάβους. Κατά τα άλλα, τσακώνεστε αν εμπορευματοποιείται ή όχι το νερό», είπε η Διαμάντω Μανωλάκου που προειδοποίησε ότι για μια ακόμα αφορά, «τα σπασμένα θα τα πληρώσει η λαϊκή οικογένεια, στη βάση της ανταποδοτικότητας αλλά και της είσπραξης των κάθε είδους τελών, εισφορών, χαρατσιών και προστίμων που ψηφίστηκαν».

Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ είπε ότι πλέον δημιουργούνται νέα κατάλληλα εργαλεία και εντάσσονται το νερό και τα απόβλητα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η οποία μετονομάζεται Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. «Στόχος της κυβέρνησης είναι η δημιουργία ενός νομικού πλαισίου στην ήδη υπάρχουσα εμπορευματοποίηση και άλλων στρατηγικών πόρων, όπως είναι το νερό και τα σκουπίδια. Η κυβέρνηση διάλεξε τη ΡΑΕ για να διεκπεραιώσει τα καθήκοντα αυτά, κρίνοντας προφανώς, ότι οι αποδόσεις μέχρι σήμερα, στον τομέα της ενέργειας, με τα καρτέλ και τα μεγάλα κέρδη, πληρούν τα κριτήρια, για νέα κέρδη στους επιχειρηματικούς ομίλους και εγγυώνται επιδόσεις για την παραπέρα εμπορευματοποίηση στο νερό και τη διαχείριση των αποβλήτων», είπε η κ. Μανωλάκου.

Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλης Βιλιάρδος, ζήτησε την απόσυρση του νομοσχεδίου και για το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά στο νερό, και για το άρθρο που αφορά στην κοινότητα Ακρινής Κοζάνης. Ιδίως για την Ακρινή, ο κ. Βιλιάρδος είπε ότι με το νομοσχέδιο καταργείται προϋπάρχουσα διάταξη του 2011 για την μετεγκατάστασή της, αν και οι κάτοικοι έχουν στα χέρια τους απόφαση του ΣτΕ που τους δικαιώνει και άρα πρέπει να προχωρήσει η μετεγκατάσταση του χωριού. Σε σχέση με το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά στη μετεξέλιξη της ΡΑΕ, ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης είπε ότι είναι εξοργιστικό να συζητάει σήμερα η Βουλή, μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, ένα νομοσχέδιο που αναφέρεται σε ανεξάρτητη αρχή.

«Η καταστροφή στα Τέμπη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάτμηση και στη διάλυση του ΟΣΕ, στην υπαγωγή του στη ΡΑΣ που αποδείχθηκε ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, αλλά και στις ευρωπαϊκές αρχές που είχαν δώσει πιστοποιητικό ασφαλείας στην Hellenictrain, η οποία ανήκει πλέον στην ιταλική κρατική εταιρεία», είπε ο κ. Βιλιάρδος. Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιοςπροειδοποίησε ότι «κάτι ανάλογο συμβαίνει και με όσα προβλέπει το νομοσχέδιο, αφού αναθέτει στη ΡΑΕ νέες αρμοδιότητες, αν και έχει αποτύχει στις προηγούμενες, με την διάλυση της ηλεκτροπαραγωγής, με την εκτόξευση του κόστους ενέργειας, με την άναρχη ανάπτυξη των ΑΠΕ».

Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25, Κρίτων Αρσένης, είπε ότι εν μέσω της τραγωδίας των Τεμπών, η κυβέρνηση σπεύδει με το νομοσχέδιο να στρώσει το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση του νερού. Όπως είπε ο βουλευτής του ΜέΡΑ25, με τις προωθούμενες διατάξεις παραβιάζονται οι αποφάσεις του ΣτΕ που αναφέρουν ρητά ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό και ότι δεν μπορεί να είναι στο ΤΑΙΠΕΔ και στο Υπερταμείο. Ο Κρίτων Αρσένης κατήγγειλε ότι η διαβούλευση περιορίστηκε σε ένα τριήμερο, αυτό της Καθαρά Δευτέρας, ότι κατατέθηκε το νομοσχέδιο εν μέσω εθνικού πένθους, και αυτά είναι στοιχεία που αποκαλύπτουν τις κυβερνητικές προθέσεις.

«Στέλνετε την ΕΥΔΑΠ, τις ΔΕΥΑ στη ΡΑΕ και μας λέτε ότι είναι πετυχημένη η ΡΑΕ. Σε τι είναι όμως πετυχημένη η ΡΑΕ; Στην παραβίαση ευρωπαϊκών οδηγιών, εθνικών νομοθεσιών και στην παραβίαση των χωροταξικών κανόνων;», είπε ο Κρίτων Αρσένης και κατήγγειλε ότι η ΡΑΕ είναι εκείνη που επέτρεψε την παραβίαση των ευρωπαϊκών οδηγιών και των απαγορεύσεων για τη χωροθέτηση σε περιοχές NATURA, χωρίς σχέδια διαχείρισης. Είναι εκείνη που δεν εφαρμόζει το χωροταξικό των ΑΠΕ. Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 κατήγγειλε ότι πάμε σε «ένα κράτος τσιφλίκι, όπου πέντε γνωστοί ελέγχουν την ενέργεια, ελέγχουν τις κατασκευές, ελέγχουν τα πάντα σε αυτή τη χώρα». Γι΄αυτούς, είπε ο κ. Αρσένης, ήταν αποτελεσματική η ΡΑΕ, και τώρα θα είναι εξίσου αποτελεσματική για το νερό και τα απορρίμματα, γιατί είναι οι ίδιοι που ενδιαφέρονται και γι΄αυτά. «Είναι ντροπή μετά το έγκλημα στα Τέμπη που οφείλεται σε αυτή την πολιτική, να φέρνετε ένα τέτοιο νομοσχέδιο. Σας καλώ να το αποσύρετε και να το αποσύρετε και ως ένδειξη σεβασμού στους νεκρούς των Τεμπών», είπε ο βουλευτής του ΜέΡΑ25.

1.1.2.Έντονες αντιδράσεις

Με άξονα την επιχείρηση ιδιωτικοποίησης του νερού, κοινοβουλευτικά κόμματα εξέφρασαν τη σφοδρή αντίθεσή τους στο πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης με σχετικές ανακοινώσεις. Ειδικότερα, ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε μεταξύ άλλων πως η κυβέρνηση της Ν.Δ. «για άλλη μία φορά αγνοεί τις αποφάσεις του ΣτΕ, που από το 2014 έως και πολύ πρόσφατα, έχουν αποτρέψει έως σήμερα την ιδιωτικοποίηση του νερού και την πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ και προσπαθεί με το προτεινόμενο ν/σ, που είναι αμφίβολης συνταγματικότητας, να υλοποιήσει την ουσιαστική ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης».

Σε ανάλογο πνεύμα και το ΜέΡΑ25, που υπογράμμισε πως «εν μέσω της τραγωδίας των Τεμπών, η κυβέρνηση σπεύδει με νομοσχέδιο να στρώσει το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση του νερού, δημιουργώντας μία ανεξάρτητη αρχή – τέρας, η οποία θα έχει υπό την ευθύνη της την Ενέργεια, τα Απόβλητα και το Νερό!».