Στα μέσα Απριλίου, η διοίκηση της Jumbo κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης με τους αναλυτές, εμφανίσθηκε διατεθειμένη να μειώσει το περιθώριο κέρδους κατά 200 μ.β. (στο 54%). Με τον επικεφαλής της αλυσίδας κ. Απόστολο Βακάκη, να δεσμεύεται πως «το όποιο όφελος προκύψει από τη μείωση του λειτουργικού κόστους θα το επιστρέψουμε στον καταναλωτή».

«No consumer, no party» είπε ο επιχειρηματίας ο οποίος σημείωσε πως η περσινή ισχυρή ανάπτυξη των πωλήσεων προήλθε κυρίως από ανατιμήσεις, δεδομένου ότι ο όμιλος δεν μπορούσε υγιώς να απορροφήσει τις υπερβολικές αυξήσεις στο λειτουργικό κόστος του, ωστόσο δεν χρειάστηκε να συμπιέσει το μικτό περιθώριο κέρδους. Αντιθέτως αυτό αυξήθηκε σε επίπεδο ομίλου έστω και οριακά στο 55,92% από 55,66% το 2021, ενώ όπως εκτιμά η Eurobank Equities το μικτό περιθώριο θα υπερβεί φέτος το 55%, ελάχιστα μειωμένο, σε ετήσια βάση.

Όμως η Jumbo δεν είναι η μοναδική επιχείρηση που πέτυχε πέρυσι, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία, ταυτόχρονα αύξηση πωλήσεων, κερδών και περιθωρίου κέρδους. Το μικτό περιθώριο κέρδους EBITDΑ επί των εσόδων κατασκευαστικού ομίλου αυξήθηκε κοντά στις 4 μονάδες και το περιθώριο μικτού κέρδους κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.

Εισηγμένη βιομηχανία τροφίμων αποδίδει την περσινή αύξηση του λειτουργικού κέρδους στο αποδοτικότερο μίγμα πωλήσεων σε συνδυασμό με τον… εξορθολογισμό των τιμών.

Σχεδόν τριπλάσιο είναι το μικτό περιθώριο κέρδους που εμφάνισε εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών ενεργειακή εταιρεία ενώ στη διαφοροποίηση του μίγματος πωλήσεων στους επιμέρους κλάδους δραστηριότητας αποδίδει εισηγμένος προμηθευτικός όμιλος την αύξηση των περιθωρίων κέρδους του.

Η τάση αυτή είχε διαφανεί ήδη από τα αποτελέσματα εννεαμήνου, όπου το μερίδιο καθαρού κέρδους (ορίζεται ως ο λόγος του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος προς την καθαρή προστιθέμενη αξία) έφθασε στο ιστορικό υψηλό του 38,4%, από 33,6% που ήταν το αντίστοιχο διάστημα του 2021.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ιδιαίτερα σημαντική συμβολή στο λειτουργικό πλεόνασμα είχαν οι επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα (π.χ. ΔΕΗΔΕΗ -0,31%), στις οποίες σημειώθηκαν έντονες αυξήσεις τιμών και κερδών (προ της έκτακτης φορολόγησης των κερδών των ηλεκτροπαραγωγών). Αλλά και οι επιχειρήσεις της εστίασης και των καταλυμάτων, καθώς και της μεταποίησης.

Το φαινόμενο, που οι Αγγλοσάξονες το ονομάζουν πληθωρισμό της απληστίας, δεν είναι ελληνικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το μικτό περιθώριο κέρδους των μη χρηματοοικονομικών εταιριών στην ΕΕ αυξήθηκε από 40,6% το γ’ τρίμηνο του 2021 σε 41,3% το γ’ τρίμηνο του 2022 (Quarterly sector accounts – non-financial corporations – Statistics Explained (europa.eu)).  Και αυτό εντείνει τις ανησυχίες ότι οι εταιρείες χρησιμοποιούν τον πληθωρισμό ως δικαιολογία για να αυξήσουν τα κέρδη τους.

«Υπάρχουν τομείς όπου το κόστος μειώνεται ενώ οι τιμές λιανικής αυξάνονται και τα κέρδη αυξάνονται επίσης» δήλωσε ο Fabio Panetta, κεντρικός Τραπεζίτης και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Με τον Albert Edwards της Société  Générale, να αναφέρει στο MarketWatch ότι «ο κύριος μοχλός αυτού του κύκλου πληθωρισμού οφείλεται στην άνοδο των περιθωρίων κέρδους. Συχνά, οι εταιρείες αυξάνουν τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών όχι επειδή το χρειάζονται λόγω του αυξανόμενου κόστους εργασίας και πρώτων υλών, αλλά επειδή μπορούν». 

Οι εταιρείες, ιδιαίτερα σε ανεπτυγμένες οικονομίες, έχουν χρησιμοποιήσει το αυξανόμενο κόστος των πρώτων υλών εν μέσω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία ως «δικαιολογία» για να αυξήσουν τις τιμές και να επεκτείνουν τα περιθώρια κέρδους σε νέα ύψη, είπε ο ίδιος.

Το παράδειγμα της αυτοκινητοβιομηχανίας

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αγορά αυτοκινήτου. Οι πέντε κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης έχουν υπερδιπλασιάσει τα κέρδη τους από το 2019. Οι BMW, Mercedes, Renault, Stellantis και Volkswagen, σύμφωνα με έρευνα της Transportand Environment (T&E), εμφάνισαν πέρυσι κέρδη 64 δισ. ευρώ από κέρδη 28 δισ. ευρώ του 2019 παρά το γεγονός ότι πούλησαν 25% λιγότερα αυτοκίνητα από ό,τι πριν από τον κορονοϊό και τον αυξανόμενο πληθωρισμό.

Όπως σημειώνεται στη μελέτη, ενώ τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας ενοχοποιούνται για χαμηλότερους όγκους παραγωγής αυτοκινήτων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν στρέψει τη στρατηγική τους στην πώληση λιγότερων αλλά μεγαλύτερων, premium αυτοκινήτων με υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Αυτό περιλαμβάνει την απόσυρση της παραγωγής δημοφιλών, πιο προσιτών, μικρών αυτοκινήτων. Λόγω της έλλειψης προσφοράς και της ισχυρής ζήτησης, οι αυτοκινητοβιομηχανίες αυξάνουν επίσης τις τιμές. Αυτή η αλλαγή στρατηγικής είχε ως αποτέλεσμα σύμφωνα με την έρευνα:

• Το περιθώριο κέρδους της BMW σχεδόν να τριπλασιαστεί από 4,6% το 2019 σε 12,6% το 2022.
• Το περιθώριο κέρδους της Mercedes αυξήθηκε από 6,8% το 2019 σε 9,5% το 2022.
• Το περιθώριο κέρδους της Renault ενισχύθηκε από 0,4% το 2019 σε 4,8% το 2022.
• Το περιθώριο κέρδους της Stellantis υπερδιπλασιάστηκε από 4% το 2019 σε 9,9% το 2022.
• Το περιθώριο κέρδους της VW αυξήθηκε από 5,6% το 2019 σε 5,9% το 2022.

Η αύξηση των περιθωρίων κέρδους δείχνει ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες κερδίζουν περισσότερα χρήματα από κάθε αυτοκίνητο που πωλείται σε σχέση με πριν την κρίση του Covid.