Ανατροπές στο σύστημα των τεκμηρίων διαβίωσης οι οποίες θα συνδυαστούν με «κούρεμα» κατά μέσο όρο 30% από την 1η Ιανουαρίου 2025 δρομολογεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Ειδική επιτροπή

Ήδη, συγκροτήθηκε εξαμελής επιτροπή η οποία αναλαμβάνει να αποτυπώσει την υφιστάμενη κατάσταση και να διατυπώσει απόψεις και προτάσεις σχετικά με τις αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το μήνα και εκτάκτως όταν προκύπτουν επείγοντα θέματα ενώ επικεφαλής είναι η γενική γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής Μαρία Ψύλλα.

Μετά τη χαρτογράφηση και την αποκρυπτογράφηση της χρησιμότητας ή μη των σημερινών τεκμηρίων, των στρεβλώσεων και των ενδεχόμενων αδικιών, η επιτροπή θα καταλήξει σε προτάσεις οι οποίες θα τεθούν υπόψη του οικονομικού επιτελείου. Η λήψη των αποφάσεων αναμένεται το αργότερο έως το τέλος του έτους ώστε οι αλλαγές να ξεκινήσουν να ισχύουν από το 2025.

Στόχος των αλλαγών που σχεδιάζονται είναι η εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών, που έχουν διαπιστωθεί κατά την πολυετή εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών ανάμεσα στα νοικοκυριά.

Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη με τις νέες παρεμβάσεις θα δημιουργηθεί ένα δικαιότερο σύστημα το οποίο δεν θα οδηγεί φορολογούμενους με πολύ χαμηλά εισοδήματα να πληρώνουν φόρους εισοδήματος δυσανάλογα υψηλούς σε σχέση με τα πραγματικά τους εισοδήματα. Άλλωστε, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότεροι φορολογούμενοι που εγκλωβίζονται στην παγίδα των τεκμηρίων διαβίωσης είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι.

Τα τεκμήρια διαβίωσης θεσμοθετήθηκαν το 1978 και παρά τις τροποποιήσεις που έγιναν στην πορεία του χρόνου ταλαιπωρούν εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους καθώς 1 στους 5 δεν φορολογείται για τα πραγματικά εισοδήματά του αλλά για υψηλότερα εισοδήματα που προκύπτουν από τα τεκμήρια για τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα κλπ.

Η ακτινογραφία των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το 2022, αποκάλυψε 1,8 εκατ. φορολογούμενους που έπεσαν στη «πάγιδα» των τεκμηρίων. Ενώ είχαν δηλώσει εισοδήματα ύψους 3,2 δις. ευρώ τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 8,8 δις. ευρώ λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Ποιους «δαγκώνουν» τα τεκμήρια

Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων έδειξαν ότι:

• 582.117 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,46 δισ. ευρώ τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,85 δισ. ευρώ.
• 490.709 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 984,8 εκατ. ευρώ αλλά η εφορία τους φορολόγησε για εισοδήματα που συνολικά ανήλθαν σε 2,29 δισ. ευρώ.
• 404.113 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 208,22 εκατ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν λόγω των τεκμηρίων για εισοδήματα ύψους 1,995 δισ. ευρώ.
• 217.159 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισοδήματα ύψους 370,66 εκατ. ευρώ, κλήθηκαν να πληρώσουν φόρο για εισοδήματα συνολικού ύψους 1,15 δισ. ευρώ.
• 109.731 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην εφορία εισοδήματα 184,75 εκατ. ευρώ. Ωστόσο με την εφαρμογή των τεκμηρίων φορολογήθηκαν για εισοδήματα συνολικού ύψους 513,74 εκατ. ευρώ.

Τα τεκμήρια διαβίωσης ενεργοποιούνται σήμερα για:

1. Κατοικίες

Για την κύρια κατοικία του φορολογούμενου (ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη) το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά της με την ακόλουθη κλίμακα:

• μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
• από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
• από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
• από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
• από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.

Για τους βοηθητικούς χώρους το τεκμήριο ανέρχεται σε 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Παράλληλα το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω.

Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά αυξάνονται κατά 20% ενώ για τις δευτερεύουσες κατοικίες μειώνονται κατά 50%. Το τεκμήριο βαρύνει τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν, είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν.

2. Αυτοκίνητα

Το τεκμήριο διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά του αυτοκινήτου και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά. Ειδικότερα:

– Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.

– Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

– Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

3. Σκάφη αναψυχής

Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.

4. Πισίνες

Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά τους και το ύψος του είναι ανάλογο με το αν η πισίνα είναι εξωτερική ή εσωτερική.

5. Δίδακτρα

Λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.

6. Βοηθητικό προσωπικό

Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

7. Κόστος διαβίωσης

Η ελάχιστη ετήσια δαπάνη ορίζεται σε 3.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.