Σήμερα, Τρίτη 3 Οκτωβρίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο του 2023 τιμάται η μνήμη του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου

Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι:

Διονύσιος, Διονύσης, Νιόνιος, Νύσης, Ντένης, Διονυσία, Διονυσούλα, Νύσα, Σίσσυ, Ντενίζ, Ντενίς *
* Υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες που γιορτάζει αυτό το όνομα.

Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης

Ο Άγιος Διονύσιος καταγόταν από την πόλη των Αθηνών. Έζησε και μαρτύρησε τα χρόνια που αυτοκράτορας ήταν ο Δομετιανός. Διακρίθηκε για τη φιλοσοφική του κατάρτιση και τη βαθιά του καλλιέργεια.

Οι γονείς του ήταν ειδωλολάτρες με αρχοντική καταγωγή και οικονομική ευμάρεια, γεγονός που συντέλεσε στο να αποκτήσει εξαιρετική παιδεία.

Αρχικά ήταν ειδωλολάτρης και μέλος της Βουλής του Αρείου Πάγου. Το κήρυγμα όμως του Αποστόλου Παύλου άγγιξε την παιδευμένη και ευαίσθητη ψυχή του και βαπτίσθηκε. Αργότερα διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο των Αθηνών τον ευσεβή Ιερόθεο. Επιβραβεύθηκε από το θεό για τη χριστιανική του δράση με το χάρισμα να επιτελεί θαύματα.

Η πλούσια μόρφωση, η περίφημη ευγλωττία και η ενάρετη πολιτεία του τον ανέδειξαν σε σοφό Αθηναίο ευπατρίδη και ως έναν από τους εννέα σοφούς και αδέκαστους αρεοπαγίτες με μεγάλη φήμη και με εξέχουσα θέση στην αθηναϊκή κοινωνία. Γι΄ αυτό και χαρακτηρίστηκε ως «ὁ δίκης ἀρρεπεστάτῃ τρυτάνῃ κεχρημένος, καί τῶν ἐν Ἀθήναις θεμιστευόντων εὐθύτατος». Σύμφωνα μάλιστα με την αρχαία παράδοση αναδείχθηκε κορυφαίος δικαστής και πρόεδρος του Αρείου Πάγου. Διακεκριμένος Αθηναίος, μέλος του Αρείου Πάγου, που ασπάστηκε τον χριστιανισμό μετά τη δημηγορία του Αποστόλου Παύλου στην Πνύκα (Πραξ. 17, 34).

Υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος Αθηνών. Είναι πολιούχος Άγιος της Αθήνας και προστάτης των Ελλήνων δικαστικών. Την ημέρα της εορτής του, 3 Οκτωβρίου, αργούν τα σχολεία του Δήμου Αθηναίων και οι δικαστικές υπηρεσίες της χώρας. Για τον βίο του διαμορφώθηκαν διάφορες συναξαριστικές παραδόσεις, όπως λ.χ. ότι κατά την ημέρα τής σταύρωσης τού Χριστού βρισκόταν στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου με τον φιλόσοφο Απολλοφάνη και μετά το σκοτείνιασμα του ηλίου αναφώνησε ότι «η φύσις αλλοιούται ή θεός πάσχει» ή ότι μετά τον αποκεφαλισμό του ο ίδιος παρέδωσε την αποκοπείσα κεφαλή του στην ευσεβή γυναίκα Κατούλα. Σύμφωνα με μεταγενέστερες παραδόσεις, που δεν είναι ευρύτερα αποδεκτές, ο Διονύσιος υπήρξε ο ιδρυτής τής Εκκλησίας των Παρισίων.

Στον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη αποδόθηκαν διάφορα μεταγενέστερα ψευδεπίγραφα έργα, τα οποία η σύγχρονη έρευνα δεν θεωρεί γνήσια. Πρόκειται για τα έργα «Περί της ουρανίου ιεραρχίας», «Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας», «Περί των θείων ονομάτων», «Περί μυστικής θεολογίας» και «10 επιστολές», γνωστά και ως «Ψευδο-διονύσια», που επηρέασαν βαθύτατα την πορεία της θεολογίας των μέσων χρόνων, τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση. Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης μαρτύρησε για την πίστη του επί του ρωμαίου αυτοκράτορα Δομιτιανού, αλλά σύμφωνα με άλλες πηγές το μαρτύριό του τελέστηκε επί Τραϊανού ή και επί Αδριανού. Στην Αθήνα υπάρχουν δύο ναοί αφιερωμένοι στη μνήμη του: των Καθολικών στην οδό Πανεπιστημίου και των Ορθοδόξων στην οδό Σκουφά.

Απολυτίκιον

Ἦχος δ’.

Χρηστότητα ἐκδιδαχθείς, καὶ νήφων ἐν πᾶσιν, ἀγαθὴν συνείδησιν ἱεροπρεπῶς ἐνδυσάμενος, ἤντλησας ἐκ τοῦ Σκεύους τῆς ἐκλογῆς τὰ ἀπόῤῥητα, καὶ τὴν πίστιν τηρήσας, τὸν ἴσον δρόμον τετέλεκας, Ἱερομάρτυς Διονύσιε. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.