Μάλιστα, και όπως αποκαλύπτει στα «ΝΕΑ» ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγειάς, Παναγιώτης Πρεζεράκος, προσυμπτωματικός έλεγχος θα διενεργείται και για τα ανευρύσματα, που παρότι χαρακτηρίζονται «ωρολογιακές βόμβες» – δεδομένου ότι σπάνια προκαλούν συμπτώματα με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται αιφνιδιαστικά, στοιχίζοντας ζωές -, στην πραγματικότητα είναι ένα πρόβλημα που κατά κανόνα συνοδεύει για χρόνια τους ασθενείς και συνεπώς μπορεί να προληφθεί.

Στη Βουλή
Συνεπακόλουθα και εφόσον ο νομοθέτης λάβει το πράσινο φως από τη Βουλή θα ξεκινήσει σταδιακά η υλοποίηση του σχεδίου – που βρίσκεται σε φάση μελέτης και σύνταξης – και θα αφορά την τακτική εξέταση των γυναικών για καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας και του συνόλου των πολιτών για καρκίνο του παχέος εντέρου.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου οι ενήλικοι θα υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα – και σύμφωνα πάντα με τα διεθνή ιατρικά πρωτόκολλα – σε έλεγχο για τη χοληστερίνη (που αποτελεί για παράδειγμα έναν σημαντικό δείκτη για την εκτίμηση της καρδιαγγειακής υγείας) αλλά και για τον σακχαρώδη διαβήτη που εξελίσσεται σε μάστιγα και στη χώρα μας.

Όπως εντούτοις διευκρινίζει ο Παναγιώτης Πρεζεράκος, δεν μπορεί να μπει τελεία στο κεφάλαιο της δημόσιας υγείας. Αντιθέτως θα πρέπει να ανανεώνονται οι στόχοι ώστε σταδιακά να μπαίνει φρένο και σε άλλες – εξίσου απειλητικές για την υγεία των πολιτών – ασθένειες αλλά και βλαβερές συνήθειες (π.χ. η καθιστική ζωή).

Έτσι, σε δεύτερη φάση έμφαση θα δοθεί στον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα – νόσημα για το οποίο το υπουργείο Υγείας έχει ούτως ή άλλως μεριμνήσει με την καθολική και αυστηρή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου -, για τον προστάτη, ακόμη και για την οδοντιατρική υγεία των Ελλήνων, «που συνδέεται στενά με τη γενικότερη υγεία», όπως σημειώνει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας.

Και παρότι θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η κυβέρνηση «επενδύει στο αυτονόητο», στη χώρα μας η πρόληψη και ο προσυμπτωματικός έλεγχος αναγνωρίζονται μεν ως δύο ισχυρά όπλα, που όμως παραμένουν ανενεργά. Μοιραία, παραδοσιακά οι υπουργοί Υγείας εγκλωβίζονται σε ένα παρωχημένο μοντέλο «διαχείρισης ασθενειών», εξαντλώντας τις πολιτικές τους στην κάλυψη της δαπανηρής ιατροφαρμακευτικής κάλυψης των χρονίως πασχόντων.

«Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: αφενός γιατί το σύστημα έχει δομηθεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε είναι νοσοκομειακοκεντρικό και αφετέρου γιατί η υιοθέτηση δράσεων δημόσιας υγείας δεν αποδίδουν άμεσα αλλά σε βάθος χρόνου, με αποτέλεσμα το μεγάλο όφελος σε όρους συνολικής υγείας να μην αποτιμάται και ως πολιτικό όφελος. Υπό το πρίσμα αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι τόσο ο υπουργός Υγείας όσο και ο Πρωθυπουργός μοιράζονται μια εντελώς διαφορετική οπτική, επενδύοντας στην πρόληψη», προσθέτει ο Παναγιώτης Πρεζεράκος.

Αξιοποίηση της τεχνολογίας
Παρ’ όλα αυτά, οι σχεδιαστές του θεσμικού πλαισίου δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις δομικές αλλαγές, στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, αλλά και στην εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού και των πολιτών, ώστε το θεσμικό πλαίσιο να γίνει πράξη και να μη μείνει στα χαρτιά.

Ειδικότερα, για την εφαρμογή του ενιαίου προγράμματος πρόληψης το υπουργείο Υγείας «στρατολογεί» στο δυναμικό του τις δομές υγείας των δήμων και των περιφερειών, ώστε να προσφέρουν υπηρεσίες πρόληψης υπό μία κοινή συντονιστική ομπρέλα. Συνεπώς, σημαντικοί «σύμμαχοι» είναι οι λειτουργοί του Ιπποκράτη, οι οποίοι θα συνταγογραφούν στους ασθενείς τους προσυμπτωματικές εξετάσεις, συνυπολογίζοντας την ηλικία, το φύλο, το ιατρικό αλλά και το οικογενειακό ιστορικό τους.

Παράλληλα, μελετάται η δημιουργία υπηρεσιών δημόσιας Υγείας εντός των Υγειονομικών Περιφερειών (ΥΠΕ) της χώρας, που θα αποτελούν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην οδό Αριστοτέλους, τις δημόσιες δομές Υγείας, τους δήμους και τις περιφέρειες.

Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση είναι ο προσυμπτωματικός έλεγχος να είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες του κάθε πολίτη ξεχωριστά. Υπό το πρίσμα αυτό τελικός στόχος είναι να ενεργοποιηθεί η υπηρεσία προσωπικών, υπενθυμιστικών μηνυμάτων στο κινητό ή στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ώστε να μην υπάρχει αιτιολογία καθυστέρησης ή (ακόμη χειρότερα) αμέλειας.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων – που θα αντλεί στοιχεία από τον ΕΟΠΥΥ, την ΗΔΙΚΑ και την ΕΛΣΤΑΤ – σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου της δημόσιας υγειάς, τη συχνότητα των νοσημάτων στην Ελλάδα ανά κατηγορία, αλλά και το ιατρικό προφίλ των πολιτών.

Οι παρεμβάσεις αυτές χρειάζονται δε χειρουργική ακρίβεια, καθώς θα πρέπει να εξασφαλιστεί ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής των πολιτών και συνεπώς να είναι εναρμονισμένες με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDRP).

Απαραίτητος ο εμβολιασμός παιδιών και ενηλίκων
Η εμβολιαστική «οχύρωση του πληθυσμού» αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό στοίχημα που έχει θέσει ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, επαναφέροντας στο επίκεντρο εκτός από τον απαραίτητο εμβολιασμό του παιδικού πληθυσμού και των ενηλίκων.Επιδημιολόγοι και οικονομολόγοι της Υγείας παρακολουθούν τις εξελίξεις αυτές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ελπίζοντας στην εφαρμογή ριζικών αλλαγών.

Το παράδειγμα της Ολλανδίας, άλλωστε, καταγράφει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο το όφελος τέτοιων πολιτικών.Η συγκεκριμένη χώρα διακρίνεται για το άρτιο εμβολιαστικό πρόγραμμά της, μέσα από το οποίο έχει αποδειχθεί ότι για κάθε ένα ευρώ το οποίο διατίθεται για την προαγωγή εμβολιαστικών προγραμμάτων επιστρέφονται 4,02 ευρώ υπό τη μορφή της αυξημένης παραγωγικότητας και της αποφευχθείσας νοσηρότητας.