Η  ταπείνωση  είναι  μια  αρετή  δυσεύρετη. Τη  χρειαζόμαστε  όλοι  μας, όταν  πρέπει  να  αναγνωρίσουμε  κάποιον  ανώτερο και να  μην  τον  φθονήσουμε, όταν  μας  περιφρονούν, όταν  μας  εκτοπίζουν  και  μας  προσβάλλουν, όταν  μας  χτυπούν  μπόρες  και  θύελλες  μες  στη  ζωή, όταν  βλέπουμε  στο  γείτονά  μας, στο  διπλανό  μας  ή σ΄αυτό  το  συγγενή  μας  να  του  έρχονται  όλα  κατ΄ευχήν, ενώ  σ΄εμάς  όχι, όταν  έχουμε  αποτυχία  στο  γάμο, σε  εξετάσεις, στον  επαγγελματικό  τομέα, όταν  μας  μειώνουν  εσκεμμένα  για  να  προαχθούν  ή  να  προβληθούν  άλλοι, όταν  έχουμε  άσημη  καταγωγή  κι  αντιμετωπίζουμε  ρατσιστική  συμπεριφορά, όταν  μας  στιγματίζουν  ηθικές  ατασθαλίες  των  παιδιών  μας, των  συζύγων, όταν οι  δικοί  μας  μάς ξεχνούν  στο  γηροκομείο, όταν.., όταν…

Και  τι  είναι  ταπείνωση;

Αντί  να  δώσουμε  τον  ορισμό  της ας  τη  γνωρίσουμε  παρακολουθώντας  τον  τύπο  του  ταπεινού.

Ταπεινός  είναι  εκείνο  το  πρόσωπο  που  το  ψάχνουμε  όλοι  γύρω  μας, για να  ακουμπούμε  και  να  ξεσπούμε  πολλές  φορές  πάνω  του,  χωρίς  να  μας  κακίζει, χωρίς  να  παρεξηγείται  εύκολα. Δεν  είναι  ωστόσο  ο  φτηνός  άνθρωπος, ο  άβουλος, ο  παραπεταμένος  με  τον  οποίο  τον  ταυτίζουμε  συνήθως.  Ο  αθόρυβος  και  πράος  ναι, που  είναι  δυνατόν  πράγματι  πολλές  φορές  να  περιθωριοποιείται  από  τους  άλλους  και  να  μη  γίνεται  αντικείμενο  προσοχής  τους  από  την  αρχή, ναι, αλλά  που  παρόλα  αυτά  αυτός  είναι  ένα  ηλεκτρομαγνητικό  πεδίο, πάνω  στο  οποίο αναγκαστικά  σκοντάφτουν  οι  γύρω  του .

Είναι  ο  πιο  υγιής  πνευματικά  άνθρωπος. Δεν  έχει  φιλοδοξίες  παραπάνω  απ΄τις  δυνάμεις  του. Αποφεύγει τις  πρωτοκαθεδρίες. Έχει  τη  χαρά  του  Θεού  μέσα  του  και  είναι  ήρεμος, συνήθως  με  φωτισμένα  λόγια  και  ενέργειες. Δεν  ενθουσιάζεται  υπέρμετρα  και  δεν  παλαβώνει. Είναι  σταθερός  στους  στόχους  του. Κοιτάζει  τα  δικά  του  λάθη  και  αμαρτήματα  και  δεν  ασχολείται  με  των  άλλων  ή  τουλάχιστον  αν  δεν  είναι  ανάγκη. Προσπαθεί  να  μην  κακολογεί  και  να  μην  καταδικάζει  κανέναν. Αποφεύγει  να  περιαυτολογεί, όταν  δεν χρειάζεται  να  υπερασπιστεί  τον  εαυτό  του. Δεν  διατυμπανίζει  τα  κατορθώματά  του. Στις  χαρές  του  είναι  μετρημένος, στις  επιτυχίες  του  αγωνίζεται  να  μην  υπερηφανεύεται. Δε  βρίσκει  ευκαιρία  τότε  για  να  καυχηθεί  σε  βάρος  των  άλλων. Ανέχεται  τους  άλλους.

Στις  θλίψεις  και  στον  πόνο  είναι υπομονετικός, χωρίς  να  διαλύεται. Διέρχεται  τις  κρίσεις  του  πολύ  πιο  ανώδυνα  σε  σύγκριση  με  άλλους  συνανθρώπους  του.

Όταν  τον  πληγώνουν, στρέφεται  και  λυπάται  μέσα  του, ίσως  κλάψει  κιόλας, αλλά  δεν  εκδικείται, δεν  καταριέται, δεν  καταστρώνει  αντίποινα. Προσεύχεται  γι΄αυτούς  που  τον  πίκραναν. Ζητάει  συγγνώμη, όταν  σφάλλει, και  πολλές  φορές  προλαβαίνει  εκείνον  που  τον  ταπείνωσε  και  τον  συγχωρεί  πριν  του  το  ζητήσει. Αφήνει  συχνά  να  χάνει  το  δίκιο  του  από  ευγένεια.

Έτσι  μαζί  με  την  ταπείνωση  φιλοξενεί  η  ψυχή  του  και  την  αγάπη  με  την  καλοσύνη.

Έχει  ακόμη  αυτογνωσία. Γνωρίζει  τα  καλά  του  εαυτού  του, αλλά  δεν  φουσκώνει, γνωρίζει  και  τα  αρνητικά, αλλά  δεν  απελπίζεται. Έχει  ενοχές όταν  αμαρτάνει, αλλά  δεν  πανικοβάλλεται. Έχει  την  ελπίδα  του  στο  Θεό  και  παλεύει  αθόρυβα. Έχει  χαρμολύπη, όχι  απόγνωση. Για  τον  εαυτό  του  έχει  μερικές  φορές  ιδέα  και  κατώτερη  της  πραγματικής  του  αξίας. Θαυμάζει  όσους  τον  ξεπερνούν  στην  αρετή  ή  στο  δυναμισμό,  χωρίς  να  αφήνει  το  φθόνο  και  τη  ζήλια  να  τον  κυριεύουν.

Τον  ταπεινό  άνθρωπο  πρέπει  να  τον  αντιδιαστείλουμε  απ΄τον  ηττοπαθή, ο  οποίος  νιώθει  διαρκώς  ενοχές  και  χάνεται  και  φθείρεται  μέσα  στα  μειονεκτικά  του  συναισθήματα. Αυτός  ασθενεί  πνευματικά  με  φοβίες  και  υστερίες  ενίοτε. Σ΄αυτόν  η  ηττοπάθεια  απομυζά  κάθε  ψυχική  ζωτικότητα  και  τον  συρρικνώνει, κατάσταση  γνώριμη  ίσως  στον  ταπεινό, που  όμως  την  ξεπέρασε  κι  ανήκει  στο  παρελθόν.

Τον  ταπεινό  πρέπει  να  τον  διαφοροποιήσουμε  κι  απ΄τον  ταπεινόσχημο  και  τον  ταπεινολόγο. Ο  πρώτος  υποκρίνεται  τον  ταπεινό, δεν  είναι. Ο  δεύτερος  χάνεται  σε  μια  αρνητική  για  τον  εαυτό  του  περιαυτολογία  και  αυτοκατάκριση, για  να  υπερασπιστούν  οι  άλλοι  τις  αρετές  του.

Και  μια  άλλη  διευκρίνιση. Ταπεινός  δε  σημαίνει  άνθρωπος  χωρίς  αξιοπρέπεια. Παράδειγμα  ο  Κύριός  μας. Παρακολουθώντας  όλη  τη  ζωή  Του στη  γη, που  ήταν  γεμάτη  από  ταπείνωση  και  ταπεινώσεις,  καταθέτουμε    έναν  άπειρο  θαυμασμό  μπροστά  στο  μεγαλείο  και  την  υποβλητική  αξιοπρέπεια  της  προσωπικότητάς  Του.

Κι  όταν  ήταν  στο  πραιτώριο  με  την  παιριπαιχτική  πορφύρα  και  το  αγκάθινο  στεφάνι, δεν  έπαυε  να  εμπνέει  το  σεβασμό  με  την  καρτερικότητα, την  αυτοκυριαρχία  και  τη  σιωπή.

Ολοκληρώνοντας  το  θέμα  να  πούμε  ότι  όλα  τα  παραπάνω  χαρακτηριστικά  της  ταπείνωσης  δεν  υπάρχει  άνθρωπος  που  να  τα  συγκεντρώνει. Την  ταπείνωση  στην  πληρότητά  της  την  έχει  μόνο  η  Παναγία  μας  και  ο  Χριστός , ο  οποίος  κατέθεσε  για  τον  εαυτό  Του: ” Μάθετε  απ΄εμού  ότι  πράος  ειμί  και  ταπεινός  τη  καρδία  και  ευρήσετε  ανάπαυσιν  εν  ταις  ψυχαίς  υμών ” ( Ματθ. 11, 28-30 ).

Την  απαίτηση  Του  δε να  έχουμε  κι  εμείς  ταπείνωση  τη  βλέπουμε  στην  παραβολή  του  Τελώνη  και  του  Φαρισαίου, όπου  ο  Χριστός  δικαιώνει  τον  πρώτο  για  τη  συντριβή  και  την  ταπείνωση, ενώ  σχολιάζει  ότι ”πας  ο  υψών  εαυτόν   ταπεινωθήσεται, ο  δε  ταπεινών  εαυτόν  υψωθήσεται ” (Λουκ. 18,14 ).

Όλοι  εμείς  οι  άλλοι,όπως  και  οι  άγιοι  στα  πρώτα  βήματά  τους,  έχουμε  σπέρματα  της  ταπείνωσης, που  αγωνιζόμενοι  τα  επαυξάνει  μέσα  μας  ο  Θεός  με  το  χρόνο  και  τη  χάρη  Του, καθώς  και  με  τις  θλίψεις  που  μας  επιτρέπει.

Πόσο  εύκολο  όμως  είναι  να  αποκτήσει  κανείς  το  ταπεινό  φρόνημα  και  τη  σεμνότητα;

Εδώ  ας  ρωτήσουμε  καθένας  τον  εαυτό  μας. Και  προπαντός  ας  μας  προβληματίσει  το  γεγονός  ότι  οι  περισσότεροι  προτιμούμε  να  πάρουμε  μαζί  μας  στην  άλλη  ζωή το  βεβαρημένο  υποσυνείδητό  μας  παρά  να  ταπεινωθούμε  και  να  το  αδειάσουμε  στα  πόδια  του  πνευματικού  με  μια  σωτήρια  εξομολόγηση.

Η  ψυχή  μας  χάνεται, το  νιώθουμε, και  δεν  ταπεινωνόμαστε.

Κι  ακόμη  ενώ  τα  γεγονότα  της  ζωής  μάς  συνθλίβουν  κι  απαιτούν  το  ταπεινό  μας  φρόνημα, εμείς  δεν  το  μπορούμε. Γι΄αυτό  οι  περισσότεροι  καταλήγουμε  με  νευρώσεις  και  ψυχώσεις. Ή  και  με  κατάθλιψη.

Τόσο  δύσκολο  είναι  να  ταπεινωθεί  κανείς.

Προσωπικά πιστεύουμε  πως  μόνο  αν  συνδεθούμε  με  την  πηγή  της ταπείνωσης,που  είναι  ο  Τριαδικός  Θεός, μπορούμε  να  αποκτήσουμε  την  υγιή  ταπεινοφροσύνη  και  να  βρούμε  τότε  και  τον  πραγματικό  εαυτό  μας. Τη  λύτρωσή  μας.

Μακάρι. Ο  Θεός  να  δώσει  για  όλους  μας.

Ζιώγα  Κατερίνα