1. Πέρασαν 2017 χρόνια, από τότε που έφερε ο Χριστός στον κόσμο τη χαρμόσυνη αγγελία, το μήνυμα της αγάπης. Αλλά, ενώ τόσα χρόνια υπάρχει στον πλανήτη μας χριστιανισμός, πόσοι πραγματικοί χριστιανοί υπάρχουν σ’ αυτόν σήμερα σύμφωνα με το θείο κήρυγμά του; Ο Χριστός μιλούσε μια γλώσσα, στην οποία κυριαρχούσαν οι λέξεις: αγάπη και συμπόνια, ειλικρίνεια και απλότητα, μετάνοια και συγχώρηση. Άλλα όμως του ζητούν οι άνθρωποι. Του ζητούν πλούτη και δόξα, καλοπέραση και χρόνια πολλά.

Η συνεννόηση μαζί του ήταν και είναι δύσκολη. Οι σύγχρονοί του τον θανάτωσαν, για να ησυχάσουν από την ενοχλητική παρουσία του. Οι μεταγενέστεροι όμως κάνουν κάτι ακόμη χειρότερο. Τον προδίδουν, παραποιώντας τα λόγια του, για να τα φέρουν στα μέτρα τους. Με το ένα χέρι κρατούν το Ευαγγέλιο και με το άλλο το ξίφος και ορμούν, για να εξοντώσουν όσους διαφέρουν και δεν τους λιβανίζουν.[1] Αναμασούν τα λόγια του, χωρίς να τα καταλαβαίνουν. Περιορίζονται μόνο σε λόγια. Δε λένε όσα κάνουνε, δεν κάνουνε όσα λένε.

2. Παραποίησαν και ξευτέλισαν ακόμη και τις γιορτές του και από γιορτές της καρδιάς και της αγάπης, της συγχώρησης και της αναγέννησης του ανθρώπου τις έκαμαν γιορτές της φωταγώγησης. Και, όπως πολύ σωστά γράφει ο καταξιωμένος ιεράρχης της Αλβανίας Αναστάσιος: Το βαθύτερο μήνυμα των Χριστουγέννων χάνεται μέσα στα πολυποίκιλα στολίδια. Η καταναλωτική υστερία και η πνευματική αδιαφορία συρρικνώνουν το βαθύτερο νόημά τους. Επιδείξεις πολυτέλειας και κενοδοξίας παραμορφώνουν την ομορφιά της απλότητας και της αθωότητας.[2] Έτσι, αν ερχόταν στον πλανήτη μας επάνω ένας διαφορετικός άνθρωπος, από έναν άλλον πλανήτη, χωρίς να ξέρει τίποτε για χριστιανισμό και χριστιανούς, θα διαπίστωνε τα εξής: Κάποιοι άνθρωποι, που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί, προσπαθούν να βρουν ευκαιρίες, για να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα, να ντυθούν πιο προκλητικά και φανταχτερά, να καταναλώσουν περισσότερα κρέατα και ποτά, να γλεντήσουν περισσότερο, ώστε να ξεχάσουν περισσότερο την ανθρωπιά τους, να σκληρύνουν περισσότερο την καρδιά τους, να παχύνουν περισσότερο και να ικανοποιήσουν περισσότερο τα πάθη τους και τις ορμές τους. Αν τέτοιοι είναι οι χριστιανοί, τότε σε τι διαφέρουν αυτοί από τους οπαδούς των άλλων θρησκειών και από τους απίστους;
3. Έχουμε εμπορευτεί τις χριστιανικές γιορτές και τις έχομε μετατρέψει σε πανηγύρια με εορταστικές διακοσμήσεις και εξαντλούμε το νόημά τους σε μια εύκολη τυπολατρεία προσιτή στον καθένα. Ο Χριστός έγινε ο γλυκός και ακίνδυνος Χριστούλης, κατάλληλος για εορταστική διακόσμηση και ξεχάσαμε τα σωτήρια διδάγματά του: βαθιά πίστη, έμπρακτη αγάπη και αληθινή μετάνοια. Κρατήσαμε τα εύκολα και αφήσαμε κατά μέρος τα δύσκολα. Κι έτσι ο χριστιανισμός κατάντησε μια σκέτη τυπολατρεία, μια σειρά από εθιμοτυπικές φανταχτερές τελετουργίες, μια θρησκειολογία με σχολαστική γραφειοκρατία.
4. Και φτάσαμε σήμερα στο δυσάρεστο σημείο οι μάζες να αποξενώνονται ολοένα και περισσότερο από το πραγματικό νόημα του χριστιανισμού και ιδιαίτερα η νεολαία να μη θέλει να ακούσει για χριστιανισμό. Ποιος φταίει γι’ αυτήν την αποξένωση; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Θα θέλαμε μόνο να προσθέσουμε πως εκείνο που χρειαζόμαστε είναι όχι λόγια, αλλά ζωντανά παραδείγματα από αυτούς που κατέχουν αξιώματα (θρησκευτικά, πολιτικά, των γραμμάτων και της επιστήμης, της δικαιοσύνης και της διοίκησης κλπ). Όταν αυτοί που κατέχουν τα διάφορα αξιώματα, που στο κάτω κάτω της γραφής μόνοι τους ζήτησαν να αναρριχηθούν σε αυτά, κινητοποιώντας γην και ουρανόν, διδάσκουν έμπρακτα με την άλλη νοοτροπία τους και τη συμπεριφορά τους ότι υπεράνω όλων είναι η ικανοποίηση των προσωπικών εγωιστικών φιλοδοξιών τους και προκλητικά περιφρονούν τις απαιτήσεις του πνεύματος και γενικά της ψυχής, τότε τι να κάνουν οι απλοί άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι; Το ψάρι από το κεφάλι βρωμάει, λέει πολύ εύστοχα μια σοφή ελληνική παροιμία. Ιδιαίτερα σήμερα η νεολαία, θαμπωμένη από τα εκτυφλωτικά φώτα μιας καταναλωτικής και αλλοτριωτικής κοινωνίας, κυνηγάει να βρει τη χαρά και την πολυπόθητη ευτυχία μέσα στα μισοσκότεινα υπόγεια κάτω από μια ασταμάτητη, μονότονη και έντονη μουσική με τη βοήθεια των δυνατών ποτών, μέσα σ’ ένα περιβάλλον, όπου με επιτυχία εισχωρούν και τα μέσα του αργού θανάτου, τα ναρκωτικά. Και το αποτέλεσμα είναι, αντί να πλησιάσει περισσότερο ο άνθρωπος το συνάνθρωπό του, να αποξενώνεται όλο και πιο πολύ από το διπλανό του και να βουλιάζει βαθύτερα μέσα στην αλλοτρίωση και τη μοναξιά.
5. Ζούμε μέσα σε μια κοινωνία, στην οποία προβάλλονται ως ιδανικά από μια επιστημονικά οργανωμένη διαφήμιση η άνετη και χωρίς κόπους ζωή, η καλοπέραση, ο ευδαιμονισμός με τη βοήθεια ενός αχαλίνωτου και χωρίς όρια πλουτισμού και ικανοποίησης των αισθήσεων. Ο ευδαιμονισμός, από όπου και αν προέρχεται και οποιαδήποτε πολιτική απόχρωση κι αν έχει, και η χωρίς κόπους ζωή στομώνουν και αμβλύνουν την ηθική και λογική του ανθρώπου, καταργούν κάθε ηθικό φραγμό, τον κάνουν ανάλγητο και τον αποκτηνώνουν. Και το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται σε ανησυχητικό βαθμό η εγκληματικότητα, η πορνεία, η ομοφυλοφιλία, τα ναρκωτικά και οι διάφορες διαστροφές. «Παντού κυριαρχεί ο φόβος, η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια. Την αρετή την περιγελούμε ειρωνικά και την ηθική την πολεμούμε φανερά και με μανία. Ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις αποτελεί ηρωισμό να κυκλοφορεί κάποιος μόνος του τη νύχτα.

Η ανθρωπιά αργοπεθαίνει και η καλοσύνη σιγοσβήνει. Τα ναρκωτικά σκοτώνουν τους νέους μας ανελέητα, οι αρρώστιες αποδεκατίζουν τους ανθρώπους και οι πόλεμοι αιματοκυλούν τους λαούς. Η ανηθικότητα σαν πυρκαγιά κατακαίει τα σωθικά της κοινωνίας.[3] Το σύνθημα, που κυριαρχεί σήμερα, είναι να κερδίζει κανείς όσο το δυνατό περισσότερα χρήματα με όσο το δυνατό λιγότερο κόπο. Δεν έχει σημασία πώς θα τα αποκτήσει. Σημασία έχει οπωσδήποτε να τα αποκτήσει, γιατί με αυτά θα έχει τα πάντα στη διάθεσή του. Σήμερα δουλεύουν μόνο τα κορόιδα και τα ρολόγια.

6. Τα νέα είδωλα της εποχής μας είναι το χρήμα και το σεξ, που έχουν κατακυριέψει όλες τις ηλικίες ακόμη και τους αξιωματούχους. Και η νεολαία, που διδάσκεται από τα ζωντανά παραδείγματα του περίγυρού της, κλείνει πεισματικά τα αυτιά στις μεγαλόστομες ηθικολογίες και προσπαθεί να εφαρμόσει με φανατισμό τα μαθήματα, που διδάσκεται κάθε μέρα. Ιδιαίτερα η μαγγανεία του σεξ, που προβάλλεται με όλα τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας από τους επιτήδειους και συμφεροντολόγους σε παγκόσμια κλίμακα, αποπροσανατολίζει τη νεολαία από τα καυτά προβλήματα της κοινωνίας μας, ώστε να συγκεντρώσουν στα χέρια τους αυτοί όλα τα αξιώματα, για να ρυθμίζουν μόνοι τους τα πάντα σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις επιθυμίες τους, ανενόχλητοι από μια αδιάφορη και αλλοτριωμένη νεολαία και γενικά κοινωνία. Και το αποτέλεσμα είναι η αποχή από τις εκλογές να έχει φτάσει στη χώρα μας στο 50%. Πώς να αντέξει ο σημερινός νέος μπροστά στις σαγηνευτικές σειρήνες του σύγχρονου ευδαιμονισμού, που τον πολιορκούν ασφυκτικά μέρα και νύχτα στον ύπνο και στον ξύπνο;
7. Τι να πούμε για τα άλλα καυτά προβλήματα της εποχής μας, για τον πολλαπλασιασμό των καταστρεπτικών μέσων του ολέθρου, των οπλικών συστημάτων, για την απειλητική μόλυνση του φυσικού περιβάλλοντος, για την περιφρόνηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από ποικίλες πολιτικές αποχρώσεις, για την αντιφατική συμπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου, που από τη μια περιφρονεί τις παραδοσιακές αξίες και από την άλλη προσηλώνεται με λατρεία στο δογματισμό; Τα παραπάνω είναι μερικά από τα παγκόσμια απειλητικά προβλήματα, που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο κάθε άνθρωπος, γιατί κανένας δεν είναι ένα μοναχικό νησί και δεν πρέπει να ρωτάει για ποιον χτυπά η καμπάνα. Πρέπει να ξέρει ότι χτυπάει για όλους και για τον ίδιο τον εαυτό του. Η ιστορία μας προσφέρει ένα επαληθευμένο και από τη ζωή δίδαγμα.
8. Ο σύγχρονος άνθρωπος παραδέρνει, προσπαθώντας να βρει διέξοδο από την τραγικότητά του, μέσα στον ίλιγγο της απόλαυσης, της διασκέδασης και της κατανάλωσης. Μα την πολυπόθητη ευτυχία δε θα τη βρει, αν δεν αλλάξει την παραδοσιακή συμπεριφορά του, ώστε να αποκτήσει άλλες αρχές και να μη βάζει το ατομικό κέρδος πάνω από το γενικό καλό, την ισότητα και την αδελφοσύνη. Πρέπει κάποτε να καταλάβομε ότι δεν μπορούμε να μιλούμε για ποιότητα ζωής σε μια κοινωνία, στην οποία κυριαρχούν η χωρίς κόπο απόλαυση των αγαθών, η αδιαφορία για τον άλλο, η γοητεία του κερδοσκοπικού πλουτισμού, της επίδειξης, η αλλοτριωτική κατανάλωση και η άνιση κατανομή του πλούτου.
9. Κι έτσι η τόσο πολυ-υμνημένη ειρήνη απουσιάζει περισσότερο από κάθε άλλη εποχή στις ημέρες μας και από τις κοινωνίες και από τις ανθρώπινες καρδιές και κατάντησε άπιαστο όνειρο. Πίσω από τις αστραφτερές βιτρίνες της ευημερίας, του πλούτου και των στρατιωτικών εξοπλισμών υπάρχει πάντοτε μια καρδιά ανειρήνευτη, μια αγωνία για το άγνωστο μέλλον και ένας πανικός μπροστά στην προσωρινότητα του κόσμου και στο θάνατο. Και ο φόβος αυτός τότε μόνο θα υπερνικηθεί, όταν το ενδιαφέρον του κάθε πολίτη για τα κοινά προβλήματα του συνόλου συνδυαστεί με μια βαθιά μεταφυσική πίστη προς την αθανασία της ψυχής και την ύπαρξη ενός προαιώνιου και παντοδύναμου Θεού, «του όντως όντος», όπως θα έλεγε ο Πλάτωνας. Μόνο τότε θα απαλλαγεί ο άνθρωπος από τα άγχη και τις φοβίες και θα μετατραπεί ο κόσμος αυτός σε έναν αληθινό παράδεισο, σαν εκείνον που ονειρεύεται σε άλλους υπερκόσμιους κόσμους.

[1] Ευ. Παπανούτσος, Η χριστιανοσύνη και ο άνθρωπος, εφ. «Το Βήμα» 25-12 1972.

[2] Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος Αλβανίας, Αλλοίωση και ουσιαστικό νόημα των Χριστουγέννων, Εφ. «Η Καθημερινή» 22-12-2017, σ. 5.

[3] Α. Βλέτσης, Λόγος και πράξη 37 (1988 – 1989) σ. 38.