Οι ραγδαίες εξελίξεις στο θέμα της ενέργειας πλήττουν καίρια την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Πιθανόν να οδηγούν στην εξαγωγή εσφαλμένων συμπερασμάτων για τη στάση κάποιων από εκείνους που εναντιώνονται στον τερματισμό της αξιοποίησης του λιγνίτη, του αποκληθέντος εθνικού καυσίμου. Αγνοούν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα αιωρούμενα σωματίδια, απόβλητα της καύσης. Δεν άκουσαν ποτέ να λέγεται ότι ο πληθυσμός της περιφέρειας διακρίνεται για τον υψηλό αριθμό καρκινογενέσεων, πολλές από τις οποίες οφείλονται στην καύση του λιγνίτη; Δεν είναι αντιφατικό κάποιοι που έχουν αγωνιστεί, προασπιζόμενοι το περιβάλλον της περιοχής, να επικρίνουν την απόφαση να τερματιστεί η χρήση του λιγνίτη στους σταθμούς παραγωγής ενέργειας; Δεν είναι διόλου αντιφατικό όπως θα δείξουμε.

Η οικολογική κίνηση Κοζάνης ανέδειξε το θέμα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος στην περιοχή με συντονισμένες δράσεις όπως ενημέρωση διά του τύπου, κινητοποίηση, συλλαλητήριο, πορεία προς τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ , κάθοδο στις δημοτικές εκλογές. Καλό είναι να θυμηθούμε ότι δεν ήταν λίγοι εκείνοι που χαρακτήριζαν τα μέλη της γραφικούς. Να θυμηθούμε ακόμη ότι τη ρύπανση αντιλαμβάνονταν τα στελέχη και οι οπαδοί των κομμάτων εξουσίας, μόνον όταν βρίσκονταν στην αντιπολίτευση! Τι συνέβη κατά την περίοδο εκείνη της μεγάλης ισχύος της ΔΕΗ; Όλες οι κυβερνήσεις είχαν θέσει ως στόχο την εντατικοποίηση της αξιοποίησης των κοιτασμάτων για ευνόητους λόγους. Το καύσιμο ήταν εγχώριο και ήταν φθηνό. Και επειδή ουδεμία κυβέρνηση στοχεύει πέραν της τετραετίας, δεν απασχόλησε κάποια από αυτές η σκέψη: Μήπως πρέπει να αφήσουμε κάποιες ποσότητες και για τις επερχόμενες γενιές; Δυστυχώς με την πολιτική των τελευταίων δεκαετιών σ’ αυτές αφήνουμε χρέη, χρέη δυσβάσταχτα! Η κύρια αντίρρηση λοιπόν έπρεπε να στοχεύει στη μη εξάπλωση της δραστηριότητας της ΔΕΗ με τον ρυθμό που την χαρακτήριζε κατά τη δεκαετία του 1980. Όμως τότε όλη η αγορά πήγαινε καλά, πολύ καλά θαυμάσια, χάρη στο πλήθος των εργαζομένων στη ΔΕΗ με τους παχυλούς μισθούς, όπως ζηλόφθονα πολλοί δήλωναν! Συνεπώς ή όποια φωνή διαμαρτυρίας έπεφτε στο κενό, καθώς αντιμετωπιζόταν ή με θυμηδία ή με θυμό. Δεν γνωρίζαμε τότε τις συνέπειες; Ασφαλώς τις γνωρίζαμε, αν και δεν έδειξαν οι τοπικοί άρχοντες έντονο το ενδιαφέρον για σύνταξη επιδημιολογικών μελετών. Το «σοφό» γνωμικό «μη τα σκαλίζεις» έχει καταστεί κυρίαρχο στην αντίληψη του Νεοέλληνα!

Ήταν πράγματι τόσο φθηνό όμως το καύσιμο, όσο έδειχναν οι μαθηματικοί υπολογισμοί; Είχαν ληφθεί πράγματι υπ’ όψη όλοι οι συντελεστές του κόστους; Ασφαλώς όχι. Και αυτό έγινε αποκλειστικά και μόνο σε βάρος των κατοίκων της περιοχής. Τα φίλτρα κατακράτησης των σωματιδίων ποτέ δεν αλλάχτηκαν εμπρόθεσμα. Κατά καιρούς τρομακτικό ήταν το νέφος που εκινείτο προς νότο υπό την ώθηση των πνεόντων βορείων ανέμων. Μάλιστα παίζονταν και άθλια παιχνίδια ανταγωνισμού. Θυμούμαι την ακύρωση διαγωνισμού αντικατάστασης φίλτρων, επειδή η μειοδοτήσασα εταιρεία ήταν ινδικών συμφερόντων και οι «εταίροι» μας στην ΕΕ δυσανασχέτησαν! Θα έπρεπε να είχαμε ζητήσει να προστεθούν και εγκαταστάσεις αποθείωσης, υψηλού ασφαλώς κόστους. Θα έπρεπε να επιβλέπουμε την απόθεση των επιφανειακών αδρανών και την αποκατάσταση των εδαφών στα εξαντλημένα ορυχεία. Τότε και μόνο τότε θα γνωρίζαμε το πραγματικό κόστος του λιγνίτη. Ασκήσαμε όμως πίεση προς τη ΔΕΗ, η, το ορθότερο, προς τις κυβερνήσεις να δουν την περιοχή μας με συμπάθεια; Αντιδράσαμε, όταν οι Κρήτες τόνισαν κατηγορηματικά, ότι δεν θα αφήσουν το νησί τους να γίνει Πτολεμαΐδα; Αλλά πώς να ενεργήσουν οι κυβερνήσεις, αφού εμείς ήμασταν ικανοποιημένοι από την ακμάζουσα αγορά χάρη στην ισχυρή αγοραστική μας δύναμη! Και επιμέναμε μόνο για την ψήφιση διατάξεως αποζημίωσης της ΔΕΗ προς τους ΟΤΑ των λιγνιτικών Δήμων. Αλλά ο τοπικός πόρος σπαταλήθηκε προς άγραν ψήφων και όχι για αντιμετώπιση της κρίσης της μεταλιγνιτικής περιόδου, καθώς αυτή φάνταζε πολύ μακρινή και εμείς ενδιαφερόμασταν για το σήμερα!

Οι ιθύνοντες της ΕΕ, που οδηγούν τους λαούς της από συμφορά σε συμφορά, έσπευσαν να καταδικάσουν τον λιγνίτη με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Εξήγγειλε την χρονολογία εκτέλεσης ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας και εμείς την αποδεχθήκαμε με ηττοπάθεια χαρακτηριστική. Τουλάχιστο τότε η οικολογική κίνηση είχε καταφέρει να ταρακουνήσει, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, τους κατοίκους της περιοχής. Γιατί σήμερα αδρανούμε, ενώ η κατάσταση του περιβάλλοντος είναι πολύ πιο ικανοποιητική. Η τηλεθέρμανση των πόλεων Αμυνταίου, Πτολεμαΐδας και Κοζάνης έχει αποδεδειγμένα βελτιώσει κατά πολύ την ατμόσφαιρα. Οι γηρασμένες  λιγνιτικές  μονάδες έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας. Βρίσκεται ακόμη υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα, η οποία δεν θα παραδοθεί προ του 2023. Γιατί τόση βιασύνη; Γιατί είναι ακόμη θολό το μέλλον των τηλεθερρμάνσεων; Γιατί ορεγόμαστε, μέσω εξηρτημένων αντανακλαστικών, στο άκουσμα περί του ταμείου δίκαιας μετάβασης, ενώ γνωρίζουμε ότι η αδικία εντείνεται διαρκώς; Το γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο μας: Οι ισχυροί έχουν επιδοθεί σε άθλιο παιχνίδι γεωστρατηγικής μέσω της ενέργειας. Το φυσικό αέριο δεν είναι πλέον μόνο καύσιμο, είναι και όπλο. Η διεκδίκησή του θα οδηγήσει σε συρράξεις, όπως στο παρελθόν εκείνη του  πετρελαίου. Ας θυμηθούμε τη ρήση «όπου χύνεται το πετρέλαιο, χύνεται και αίμα»!

Δεν αρκεί όμως η εκτέλεση του λιγνίτη. Οι ισχυροί έβαλαν στο στόχαστρο και τα καυσόξυλα των φτωχών! Αυτή τη φορά δεν ήταν ο πρωθυπουργός, αλλά η «Αντικαρκινική εταιρεία», που ανακοίνωσε ότι τα προϊόντα καύσης του ξύλου περιέχουν καρκινογόνες ουσίες! Αλλά μόνο αυτά; Δεν είναι ο καπνός του τσιγάρου, που τις φέρει αυτές απ’ ευθείας στους πνεύμονές μας; Δεν είναι η ακτινοβολία των κινητών, για την οποία ακόμη η επιστημονική κοινότητα σιωπά σκανδαλωδώς; Δεν είναι η πληθώρα των προσθέτων ουσιών σε πλήθος τροφών, τα γνωστά Ε, κάποια από τα οποία έχουν αποδειχθεί καρκινογόνα; Τί θέλουν οι ισχυροί να πράξουν οι φτωχοί, για να θερμανθούν; Να συνδεθούν με το δίκτυο φυσικού αερίου; Είναι ανιστόρητο ότι η Μαρία Αντουανέτα προκάλεσε τον πεινασμένο λαό του Παρισιού προτρέποντάς τον να τρώγει παντεσπάνι! Οι σύγχρονοι καπιταλιστές έχουν υπερβεί σε αθλιότητα τους «ευγενείς»! Αλλά πώς οι φτωχοί θα καταφέρουν να γίνουν πελάτες τους; «Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος»!

Τον καιρό του ασύνετου δανεισμού και της σπατάλης, θα μπορούσαμε να εγκαταστήσουμε τηλεθερμάνσεις σε πλήθος πόλεων με διάφορα καύσιμα. Θυμούμαι σε προάστιο της Σόφιας υπήρχε (1974) δίκτυο τηλεθέρμανσης για εξυπηρέτηση 5.000 κατοίκων. Σε μας ούτε ο κανονισμός πολυκατοικίας δεν είναι υποχρεωτικός και οι περισσότερες εγκαταστάσεις έπαψαν να λειτουργούν, λόγω ασυμφωνίας των ενοίκων ιδίως υπαλλήλων της ΔΕΗ. Θα μπορούσαμε να είχαμε αξιοποιήσει ποικίλα καύσιμα για τηλεθερμάνσεις. Τώρα σπεύδουμε να υπηρετήσουμε ξένα συμφέροντα εγκαθιστώντας ανεμογεννήτριες και ωθώντας τους αγρότες στην καλλιέργεια βιομάζας! Ποιος μας εγγυάται ότι δεν πρόκειται να μας λείψει ποτέ το σιτάρι;

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»