Πριν από δυο χρόνια, ο πανεπιστημιακός και πολιτικός Θεόδωρος Κατσανέβας, έστειλε εξώδικο στον χρήστη/συντάκτη της Βικιπαίδειας Diu, απαιτώντας την διαγραφή μέρους του περιεχομένου από το βιογραφικό λήμμα για τον ίδιο και ζητώντας τα στοιχεία του χρήστη προκειμένου να ασκήσει εναντίον του τις νόμιμες αξιώσεις του από την προσβολή της προσωπικότητάς του. Το επίμαχο περιεχόμενο ήταν η αναφορά στο λήμμα σχετικά με την διαθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου, τότε πεθερού του Κατσανέβα, στην οποία τον χαρακτήριζε «όνειδος» για την οικογένειά του.

Ο κ. Κατσανέβας στράφηκε κατά του χρήστη Diu επειδή ήταν αυτός που έβαλε τις σχετικές πληροφορίες στο λήμμα. Σύμφωνα με τις αρχές και την πολιτική της Βικιπαίδειας, ο Diu είχε τεκμηριώσει τις σχετικές πληροφορίες πολύ εύκολα, αφού ένα μεγάλο μέρος του Τύπου είχε ασχοληθεί με το γεγονός. Ο κ. Κατσανέβας επίσης στράφηκε με εξώδικο και κατά της ΕΕΛ/ΛΑΚ πιστεύοντας ότι έχει κάποια θεσμική σχέση με την Βικιπαίδεια. Αυτή ευθύς δήλωσε αναρμόδια (όπως πράγματι είναι) και παρέπεμψε προς τον ίδιο τον χρήστη και το Ίδρυμα Wikimedia (στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί η Βικιπαίδεια).

Στις 26 Ιουνίου 2013 δικαστικός επιμελητής επέδωσε αγωγή εκ μέρους του Θεόδωρου Κατσανέβα κατά του χρήστη Diu και της ΕΕΛ/ΛΑΚ. Στην αγωγή ο τελευταίος κατηγορεί τον χρήστη Diu μεταξύ άλλων ότι «διαστρέβλωσε με δόλο την αλήθεια προβαίνοντας σε κατάφωρα άδικες και κακόβουλες αναφορές στο πρόσωπό του παραποιώντας και αμαυρώνοντας με δόλο το βιογραφικό του σημείωμα» και ζητάει από την ελληνική δικαιοσύνη «να υποχρεωθεί σε καταβολή αποζημίωσης ύψους 200.000 ευρώ (με τον νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής) καθώς και την προσωπική του κράτηση διάρκειας ενός έτους ως μέσο εκτέλεσης της εκδοθησόμενης αποφάσεως». Σε περίπτωση δε μη συμμόρφωσης, δηλαδή μη διαγραφής του περιεχομένου σε περίπτωση αντίστοιχης διάταξης της εκδιδοθησόμενης απόφασης, ζητάει να υποχρεωθεί (ο Diu και η ΕΛΛΑΚ) «σε καταβολή χρηματικής ποινής 30.000 για κάθε ημέρα παραμονής» καθώς και να επιβληθεί στον Diu «προσωπική κράτηση ενός μήνα.» Η δικάσιμος έχει οριστεί για τις 21 Ιανουαρίου 2016 στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών.

Πριν λίγες ημέρες δικαστικός κλητήρας παρέδωσε στον Diu,αίτηση προσωρινής διαταγής εκδίκασης ασφαλιστικών μέτρων. Συγκεκριμένα ζήτησε «να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να υποχρεώνει τους καθ’ων να απαλείψουν προσωρινά από την περιγραφή του βιογραφικού μου στης Wikipedia τις προσβλητικές της τιμής και της υπολήψεώς μου λέξεις και φράσεις που αναφέρονται στο ιστορικό, μέχρι τη συζήτηση της αιτήσεώς μου και να καταδικασθούν οι εναγόμενοι στην εν γένει δικαστική μου δαπάνη». Την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2014, ο χρήστης Diu εμφανίστηκε ενώπιον του προέδρου υπηρεσίας στα δικαστήρια Ευελπίδων για την εκδίκαση της προσωρινής διαταγής.

Την επόμενη ημέρα έγινε γνωστό ότι η Πρόεδρος έκανε δεκτή την αίτηση του Θεόδωρου Κατσανέβα. Ως εκ τούτου ο χρήστης Diu υποχρεώθηκε από το δικαστήριο να διαγράψει προσωρινά από το βιογραφικό σημείωμα του Θ. Κατσανέβα την αναφορά στην ιδιόχειρη διαθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων στις 11 Μαρτίου του ίδιου έτους. Να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται περί αποφάσεως – δεν έχει αιτιολογία – αλλά διαταγής και ότι απευθύνεται προς το πρόσωπο του Diu αποκλειστικά. Ο ίδιος προχώρησε πάραυτα στην εφαρμογή της διαταγής, αν και δεν του είχε κοινοποιηθεί ακόμα. Όπως είναι εμφανές από το ιστορικό του λήμματος, ο χρήστης Diu προσπαθώντας να εφαρμόσει την διαταγή του δικαστηρίου αφαίρεσε τις σχετικές πληροφορίες δέκα φορές (όπως εδώ. Αλλά κάθε φορά άλλοι χρήστες επανέφεραν το σχετικό περιεχόμενο. Όμως επειδή ο Diu είχε αφαιρέσει πολλές φορές περιεχόμενο που θεωρείται τεκμηριωμένο αλλά επίσης επειδή είχε παραβεί πάρα πολύ τον κανόνα τριών επαναφορών, του επιβλήθηκε φραγή τριών ημερών (αποκλεισμός από την δυνατότητα επεξεργασίας).

Η άποψη της κοινότητας

Γεγονός είναι βέβαια ότι παρότι εκδόθηκε σχετική προσωρινή διαταγή που να δικαιώνει τον Θεόδωρο Κατσανέβα μέχρι την επί της ουσίας εκδίκαση της υπόθεσης, είναι αδύνατον στο χρήστη να προχωρήσει σε άρση των επίμαχων φράσεων καθώς δεν έχει την δυνατότητα να παραβιάσει την πολιτική χωρίς τις ανάλογες συνέπειες (επαναφορά, αναίρεση, φραγή) εντός της Βικιπαίδειας. Αλλά πολύ περισσότερο, το ίδιο περιεχόμενο μπορεί να επαναδημοσιευθεί από οποιονδήποτε άλλο χρήστη εκτός του αρχικού. Είναι άλλωστε γνωστό ότι τα λήμματα της Βικιπαίδειας είναι ανοιχτά για επεξεργασία από οποιονδήποτε και δεν υπάρχει καμία έγκριση από «αρχισυντάκτες». Είναι εμφανές από το ιστορικό του λήμματος, ότι πολλές φορές συνεργάτες και δικηγόροι του Θεόδωρου Κατσανέβα (προφανώς) έχουν αφαιρέσει το επίμαχο περιεχόμενο, αλλά το ίδιο ή και περισσότερο εκτεταμένο έχει επαναφερθεί από άλλους χρήστες πλην του Diu. Αυτό κάνει ξεκάθαρο ότι ακόμη και αν ο οποιοσδήποτε χρήστης εξαναγκάζονταν νομικά ή με άλλους τρόπους να αφαιρέσει ή να τροποποιήσει ένα λήμμα, αυτό δεν μπορεί να εξαναγκάσει οποιονδήποτε άλλο να μην το επαναφέρει.

Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος πολιτικός απαίτησε είτε με νομικές απειλές είτε με εξώδικα κατά αγνώστων να επιβάλλουν τα «εγκεκριμένα από τους ίδιους βιογραφικά τους». Είναι όμως η μοναδική περίπτωση στην οποία ένας πολιτικός έχει προχωρήσει σε μια πραγματική μήνυση κατά ενός συγκεκριμένου χρήστη. Η πρακτική του Θεόδωρου Κατσανέβα να προχωρήσει σε αγωγή απευθείας προς έναν χρήστη του Wikipedia παρακάμπτοντας το προφανές, τις ίδιες τις εφημερίδες – παραπομπές, το περιεχόμενο των οποίων είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, και πάνω στις οποίες βασίζεται το λήμμα, φαίνεται το λιγότερο απαράδεκτη και υποκριτική.

Εννοείται πως στο συγκεκριμένο ζήτημα ο χρήστης της Βικιπαίδειας έπραξε βάσει των κανόνων του εγχειρήματος έχοντας μάλιστα αιτιολογήσει τις κινήσεις του σε σχετικές συζητήσεις. Πέρα από το προσωπικό ζήτημα, για την θετική έκβαση του οποίου η κοινότητα είναι αρκετά αισιόδοξη, η συγκεκριμένη αγωγή θεωρούμε ότι στρέφεται γενικότερα κατά του εγχειρήματος άσχετα αν στη θέση του κατηγορουμένου τυχαίνει να βρίσκεται μόνο ένας χρήστης. Είμαστε όλοι Diu!
Συλλογής υπογραφών υποστήριξης στον Diou 

Η ανακοίνωση του Ιδρύματος Wikimedia

Η Wikipedia δεν υπάρχει σε κενό αέρος. Δημιουργήθηκε και συνεχίζει να αναπτύσσεται χάρη σε πραγματικούς ανθρώπους, που αφιερώνουν το χρόνο, τις γνώσεις και τον ενθουσιασμό τους σε ένα κίνημα που αγγίζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο. Δυστυχώς, η προσφορά του δώρου της γνώσης δεν είναι χωρίς κινδύνους και συχνά αποκαλύπτει το θάρρος της κοινότητάς μας.

Λόγω της ανάμειξής του με τη Βικιπαίδεια, ο χρήστης και διαχειριστής της Ελληνικής Βικιπαίδειας Diu έχει γίνει στόχος νομικών μέτρων από τον πολιτικό και καθηγητή πανεπιστημίου Θεόδωρο Κατσανέβα. Ο κ. Κατσανέβας παραπονείται ότι το αρθρο της ελληνόγλωσσης Βικιπαίδειας σχετικά με το άτομό του περιέχει ορισμένες μη κολακευτικές δηλώσεις. Αντί να απευθύνει τους προβληματισμούς του στην κοινότητα της ελληνόγλωσσης Βικιπαίδειας μέσω των κατάλληλων διαδικασιών, ο κ. Κατσανέβας επέλεξε να καταθέσει μήνυση εναντίον του Diu.

Τα εν λόγω επίμαχα σχόλια αναφέρονται στη διαθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου, πρώην Πρωθυπουργού της Ελλάδας και πεθερού του κ. Κατσανέβα. Η διαθήκη κατ’ ισχυρισμόν χαρακτήριζε τον κ. Κατσανέβα “όνειδος” για την οικογένεια και σύμφωνα με τις αναφορές κατηγορούσε τον κ. Κατσανέβα ότι “προσπάθησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά τον Γεώργιο Παπανδρέου”, επίσης πρώην Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Για τις δηλώσεις αυτές υπήρχαν οι κατάλληλες πηγές, σε συμφωνία με τις πολιτικές της Βικιπαίδειας. Μάλιστα η διαμάχη αυτή είχε λάβει εκτενή κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα.

Ο Diu κατά τα φαινόμενα στοχοποιήθηκε επειδή ο κ. Κατσανέβας φαίνεται να πιστεύει ότι οι δηλώσεις προστέθηκαν στο άρθρο από τον Diu και επειδή ο Diu δεν αφαίρεσε τις δηλώσεις αφότου ο κ. Κατσανέβας απαίτησε να το πράξει. Τον Ιούνιο του 2013, ο κ. Κατσανέβας υπέβαλε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση εναντίον του Diu και της Ελληνικής Εταιρείας Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (“ΕΕΛΛΑΚ”), έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό στην Ελλάδα, για τον οποίο ο κ. Κατσανέβας πίστευε λανθασμένα ότι διευθύνει τη Βικιπαίδεια. Η υπόθεση έχει οριστεί να εκδικαστεί τον Ιανουάριο του 2016.

Ωστόσο, τώρα ο κ. Κατσανέβας ζήτησε την επιβολή προσωρινών ασφαλιστικών μέτρων, προκειμένου να διαταχθεί ο Diu να αφαιρέσει τις δηλώσεις από το άρθρο της Βικιπαίδειας. Η εκδίκαση των μέτρων έχει οριστεί για τις 11 Μαρτίου 2014. Στο μεταξύ, εχθές το δικαστήριο εξέδωσε προσωρινή διαταγή, σύμφωνα με την οποία ο Diu υποχρεούται να αφαιρέσει την αναφορά στη χειρόγραφη διαθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου που υπάρχει στο άρθρο της Ελληνικής Βικιπαίδειας για τον Θεόδωρο Κατσανέβα, έως την εκδίκαση των μέτρων στις 11 Μαρτίου. Ωστόσο, ακόμη και αν το περιεχόμενο αφαιρεθεί από τον Diu, δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι δηλώσεις δεν θα δημοσιευτούν εκ νέου από άλλους χρήστες. Η προσπάθεια εξασφάλισης μιας τέτοιας διαταγής απεικονίζει περαιτέρω τη βασική έλλειψη κατανόησης του τρόπου λειτουργίας της Βικιπαίδειας εκ μέρους του κ. Κατσανέβα.

Το Ίδρυμα Wikimedia εκφράζει τη βαθιά του απογοήτευση για τις αδικαιολόγητες ενέργειες του κ. Κατσανέβα σχετικά με αυτό το ζήτημα. Η Βικιπαίδεια είναι ένα ανοικτό και συνεργατικό εγχείρημα, δέσμευση του οποίου αποτελεί η παρουσίαση πληροφοριών χωρίς λογοκρισία, υπό ουδέτερη οπτική γωνία και με την υποστήριξη αξιόπιστων, δευτερογενών πηγών. Οι ενέργειες του Diu ήταν εντός των πλαισίων αυτών των αρχών και πολιτικών — οι δηλώσεις υποστηρίζονταν και υποστηρίζονται από αξιόπιστες δευτερογενείς πηγές — και η κοινότητα της Ελληνικής Βικιπαίδειας αποφάσισε, μέσω συζήτησης, ότι ήταν κατάλληλες για το άρθρο.
Ο κ. Κατσανέβας έχει αγνοήσει αυτά τα δεδομένα και πλέον χρησιμοποιεί το νομικό σύστημα εναντίον εκείνων που δεν έχουν τη δική του οικονομική επιφάνεια και επιρροή. Ο Diu αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να υποστεί σοβαρές χρηματικές και ποινικές κυρώσεις ως αποτέλεσμα της μήνυσης του κ. Κατσανέβα. Προσφέραμε — και ο Diu αποδέχθηκε — βοήθεια μέσω του Προγράμματος Υποστήριξης Νομικών Δαπανών που διαθέτουμε. Μέσω αυτού του προγράμματος, ο Diu απέκτησε ανεξάρτητη νομική εκπροσώπηση από τη γνωστή δικηγορική εταιρεία Λαμπαδάριος, την οποία ευχαριστούμε για τη βοήθειά της στον Diu τις δύσκολες αυτές ώρες.
Ελπίζουμε ότι ο κ. Κατσανέβας θα επανεξετάσει την επιμονή του στην ασυνείδητη αυτή μήνυση, την οποία θεωρούμε επίθεση εναντίον των χρηστών μας, των εγχειρημάτων μας και της ελευθερίας του λόγου.

Μέχρι τότε, είμαστε στο πλευρό του Diu.
Michelle Paulson
Νομική Σύμβουλος

Πηγή: Wikipedia