Ο Μιχάλης Δημητρίου, ένας συμπατριώτης μας που ζει και δημιουργεί στο Αίγιο της Αχαΐας, κυκλοφόρησε το τρίτο βιβλίο του με τίτλο: «Προσδοκώ Ανάστασιν Νεκρών» από τις εκδόσεις «Ηδύφωνο Αίγιο 2015».

Ο Μιχάλης είναι μαθηματικός, κατάγεται από τη Λόχμη Γρεβενών και το βιβλίο αυτό δεν είναι μαθηματικού περιεχομένου όπως είναι τα άλλα δύο του βιβλία, αλλά θα έλεγε κανείς ότι είναι ένα σύγγραμμα ευρύτερου προβληματισμού αλλά και έντονου λογοτεχνικού ύφους.

Προσωπικά έχω διαβάσει κι άλλες φορές κείμενα του Μιχάλη και μπορώ να πω ότι πάντα με προκαλούν θαυμασμό και με οδηγούν σε έντονους συνειρμούς σε δικές μου προσωπικές μνήμες και βιωματικές εμπειρίες.

Ένα παράδειγμα από τη γραφή του Μιχάλη σε ένα όμορφο κείμενο που έγραψε για το βιβλίο της Ευθαλίας Σιώμου:

 

«Ένα απλόχερο γιαννάκια από τα κοντολάκια του Βαθύλακκα.

Ένα ματσάκι γίτσια, άσπρα και μώβ από την πλαγιά του παλιού «Κώστα»

Ένα παγούρι κρύο νερό από τον Πρέντεκα την εποχή του Αυγούστου.

Ένα σεντούκι γεμάτο παραδοσιακά προικιά στολισμένα με βασιλικό και λεβάντα.

Ένας οντάς, όπου από το ταβάνι του κρέμονται μήλα, κυδώνια, χινοπωριάτικα πεπόνια και σουτζούκια.

Λίγα δάκρυα καφτερά που καίνε το μαντήλι….» [1]

 

Οι ιδέες του συγγραφέα

            Φυλλομετρώντας και διαβάζοντας το καινούργιο βιβλίο του Μιχάλη μπαίνεις μέσα σε έναν κόσμο που έρχεται ζυμωμένος από αιώνες ανθρώπινης εμπειρίας και δεμένος αρμονικά μέσα από μια διαλεκτική σχέση του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης κοινωνίας.

Ταυτόχρονα ο αναγνώστης δέχεται ένα ισχυρό ταρακούνημα, ιδιαίτερα ο σημερινός νέος, όταν διαβάζει στον πρόλογο:

 

«Όποιος δε γεννήθηκε με τον πιο πρωτόγονο τρόπο

 σε αχούρι γεμάτο ψύλλους και κοτόψειρες

δεν του έκοψαν τον οφαλό με το ψαλλίδι,

που κούρευαν τα πρόβατα οι τσοπάνηδες,

δεν τον έντυσαν με σκληρά μάλλινα υφάσματα,

δεν κοιμήθηκε από μικρός σ’ αχυρένιο στρώμα,

δε στάθηκε στη ζωή, χάρη στο γάλα μιας γίδας,

…………………………………………………….

αυτός πρέπει να κάνει τον κόπο να διαβάσει αυτό το βιβλίο

για να δει ότι υπάρχει κι άλλο είδος ζωής.»

Οι αράδες αυτές δηλώνουν το πόσο σήμερα οι συνθήκες του λεγόμενου «σύγχρονου πολιτισμού» έχουν μετασχηματίσει όλον εκείνο τον πρωτόγονο πολιτισμό που βασίλευε στην ύπαιθρο αλλά και σ’ όλο τον κόσμο από αρχής κόσμου μέχρι και τη γενιά του συγγραφέα που έζησε την παιδική του ηλικία στα χρόνια του δεύτερου μεγάλου πολέμου και του σκληρού εμφυλίου πολέμου στη χώρα μας.

Μέχρι και τη γενιά αυτή η σταθερή σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία και με το περιβάλλον, ακολουθούσε μια σταθερή κι απαράλλαχτη διαδρομή από τα χρόνια του Ησίοδου. Ο ανθρώπινος πολιτισμός, η οικογένεια, ήθη, έθιμα, παραδόσεις, πεποιθήσεις, αλλά και τα μέσα παραγωγής, ζώα, εργαλεία, είχαν μια αναλλοίωτη και μια αδιαμφισβήτητη σταθερότητα που για το σημερινό άνθρωπο πέρασε στη λήθη.

Έτσι το βιβλίο «Προσδοκώ Ανάστασιν Νεκρών» του Μιχάλη Δημητρίου έρχεται να μας βάλει μέσα σε ένα σκηνικό της «μόλις περασμένης στη λήθη εποχής» και να μας φωτίσει μέσα από τη σκληρή διαδρομή ενός χαρισματικού νέου που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του.

Ο Μιχάλης ζει τη σκληρή αποδόμηση της ειρηνικής ζωής από το σκληρό πόλεμο, και καλείται να κρίνει το σωστό από το λαθεμένο, το δίκαιο από το άδικο, το ανθρώπινο από το απάνθρωπο. Και τα καταφέρνει! Μένει όρθιος, αγωνίζεται, σπουδάζει. Όμως δε μένει εκεί. Προχωρά και σ’ ολόκληρη τη ζωή του δεν ξεχνά τις αρετές που πρέπει να έχει ο άνθρωπος. Ο Χριστιανισμός που σφυρηλατήθηκε στην ενδόμυχη ψυχή του αλλά και ο ορθολογισμός που διδάχτηκε από τις μαθηματικές σπουδές του τον οδήγησαν σε μια ακλόνητη πνευματική ανύψωση και σε μια ώριμη αντίληψη όπως ακριβώς δηλώνει ο τίτλος του βιβλίου του: «Προσδοκώ Ανάστασιν Νεκρών».

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι μέσα στο κείμενο και στη γραφή του Μιχάλη, δε συναντάς προβληματισμούς σαν εκείνους που οδήγησαν στην αλλοτρίωση της ανθρώπινης σκέψης που συναντάται στην Παπική Εκκλησία και που ξεκινούν από την εποχή του Θωμά του Ακινάτη και φθάνουν μέχρι την εποχή του Σπινόζα, του Ντιντερό και κυρίως του Βολταίρου. Για το συγγραφέα η Ορθόδοξη αντίληψη της υπαρξιακής οντότητας του ανθρώπου είναι ξεκάθαρη και διάφανη. Η πίστη στη μέλλουσα ζωή φαίνεται να είναι σταθερή και ακλόνητη.

 

Το βιβλίο

Γενικά μέσα στις 560 σελίδες του βιβλίου ξετυλίγεται μια εκτενής αφήγηση που χαρακτηρίζεται από μια γλώσσα που κυλά φυσιολογικά και με γλαφυρό τρόπο. Θα λέγαμε ότι το βιβλίο είναι μια αυτοβιογραφική περιπέτεια και σκηνοθετείται μέσα σε έναν κόσμο όπου ο χρόνος καμπυλώνεται και ο χώρος μετουσιώνεται έτσι ώστε να συμπορεύονται μαζί με τις ιδέες ώστε να υπηρετούν αυτό που ο συγγραφέας έχει στο νου του.

Μια Πασχαλιά την νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, στην εκκλησιά του χωριού την ώρα που η εκκλησιά είναι γεμάτη από πιστούς , λίγο πριν το Άγιο Φώς λάμψει στην Ωραία Πύλη, ξεκινά η ιστορία.

 

«Είχαμε τελειώσει την πρώτη ωδή του κανόνα…, ο ναός βυθίστηκε στο σκοτάδι…., δεύτε λάβετε φώς…., τότε γύρισα τα μάτια μου και τι να δω!

Η εκκλησία ήταν γεμάτη. Δε χωρούσε βελόνα. Ζωντανοί και πεθαμένοι από χρόνια ήταν ανακατωμένοι και ετοιμάζονταν όλοι να βγουν στο ύπαιθρο για να γίνει η τελετή της Ανάστασης…»

 

Με το ξεκίνημα αυτό ο μικρός Μιχάλης συναντά το παππού του κι από κει και πέρα μαζί αρχίζει η αφήγηση. Περιπέτειες, αγώνες, αγωνίες, δυστυχίες και τελικά η έξοδος.

Ο παππούς για το μικρό Μιχάλη αποτελεί το πιο αγαπημένο πρόσωπο που τον προστατεύει και τον οδηγεί στο φώς. Στην αυτοβιογραφική αυτή αναφορά του ο Μιχάλης αποκαλύπτει τα βαθύτερα συναισθήματα για όλη του την οικογένειά του. Αναφέρεται στους αγώνες της μάνας του, στις συνήθειες του πατέρα του, στην προστασία των άλλων αδελφών του. Ο παππούς όμως είναι πρώτος στην κορυφή της αξιολογικής πυραμίδας. Είναι ο καραβοκύρης που στο τέλος θυσιάζεται, παραλογίζεται από τη μαύρη δυστυχία του πολέμου.

Αξίζει ακόμα να αναφέρουμε ότι ο αναγνώστης του βιβλίου αυτού, αντιλαμβάνεται πως ο συγγραφέας έχει πλούσια εγκυκλοπαιδική γνώση. Μέσα από την αφήγηση ξεδιπλώνονται ιστορίες για όλα τα στοιχεία της φύσης μέσα στην οποία περπάτησε και διδάχτηκε ο συγγραφέας. Ο παππούς είναι ο προστάτης και ο αρχηγός, είναι ο δάσκαλος, είναι εκείνος που καθοδηγεί το μικρό Μιχάλη στις πρώτες του εξορμήσεις στη φύση. Τα δέντρα, τα χωράφια, τα πυκνά δάση, οι ρεματιές, το νερό, η βροχή, το χιόνι, τα πουλιά, τα αγρίμια, όλα αυτά περιγράφονται μέσα από μια γενικότερη οικολογική αντίληψη ισορροπίας και αρμονικής συμβίωσης.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το βιβλίο είναι μια τολμηρή αυτοβιογραφική αφήγηση. Η φτώχεια δηλώνεται, οι δυσκολίες φωτογραφίζονται κατά μέτωπο. Η ανθρώπινη αλληλεγγύη αναδύεται. Η πορεία προς τη μόρφωση και τη σπουδή των Μαθηματικών και της γνώσης γενικότερα αποτυπώνεται με ποικίλες μορφές. Στο τέλος όμως νικά η ισχυρή βούληση και η ακλόνητη πίστη στην επίτευξη του μεγάλου στόχου της ζωής.

Μια πρωτοτυπία ακόμα που υπάρχει στο βιβλίο αυτό, είναι ότι ο συγγραφέας, ως μαθηματικός, βρίσκει όμορφες ευκαιρίες στην αφήγηση και παραθέτει μαθηματικούς προβληματισμούς. Αν ήθελα να κάνω μια μικρή αποτίμηση αυτής της πρωτοτυπίας θα έλεγα ότι εμένα προσωπικά με προκάλεσαν δημιουργικά. Είναι προβλήματα που ξεκινούν από μια θεματολογία των Μαθηματικών του Γυμνασίου και Λυκείου όμως κάποια προχωρούν παραπέρα στο χώρο των Ανώτερων Μαθηματικών και γίνονται έτσι ακόμα πιο ενδιαφέροντα. Είναι επιλεγμένα έτσι, ώστε να ακουμπούν αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται όλο το αφηγηματικό ταξίδι του συγγραφέα.

Ακόμα μέσα στο μεστό λόγο που απολαμβάνει ο αναγνώστης, υπάρχουν διάφορα χωρία από την Αγία Γραφή τα οποία πλέκονται με τέχνη και ομορφιά ώστε να  μετουσιώνουν σε διδαχή το περιεχόμενο της ιστορίας που κάθε φορά ξεδιπλώνεται.

Τέλος το κείμενο είναι διανθισμένο από αναφορές στη λαϊκή παράδοση και τη δημοτική μουσική που συνόδευε τα δρώμενα στους αρραβώνες, στους γάμους και γενικότερα σε όλα τα χαρούμενα γεγονότα της ζωής εκείνης καθώς επίσης και από αυθεντικές φωτογραφίες μέσα από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα.

 

Ως επίλογος

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια προσωπική κατάθεση προς την κοινωνία και είναι μια μαρτυρία μέσα από την οποία ο σημερινός αναγνώστης, όπως αναφέρεται και στην αρχή του βιβλίου έχει να μάθει και να διδαχτεί πολλά. Αποτελεί γενικά αυτή η μαρτυρία μια μεγάλη ψηφίδα του πολιτισμού η οποία πέρασε πλέον οριστικά στη λήθη.

Αξίζει τέλος να αναφέρουμε ότι το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Στεργίου Σάκκου, καθηγητή Πανεπιστημίου, Δημητρίου Ραμαντάνη και Μαίρης και Γιάννη Μιχαήλ.

Το βιβλίο τελειώνει με ένα όμορφο ποίημα αφιερωμένο στη μνήμη τους:

 

 «…Πες τους, για πολλά καλά για μένα που ΄χουν κάνει,

ένα μονάχα ευχαριστώ, είναι λίγο, δε φτάνει.

Πως ήθελα να ‘μουν κι εγώ εκεί κοντά, αιώνια,

όπως στην «Απολύτρωση», τα παλαιά τα χρόνια…»

 

Προσωπική μου κατάθεση

Γράφοντας τις ανωτέρω σκέψεις μου δίνεται η ευκαιρία να αναφέρω τα εξής: Νιώθω την ανάγκη να μαρτυρήσω ότι για την προσωπικότητα του συγγραφέα τρέφω μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό, και ότι μας συνδέει μια σχέση που ξεκινά από την εποχή που ήμουνα μικρός μαθητής στο Γυμνάσιο Γρεβενών μαζί με τον αδερφό του, τον Τάκη.

Ακόμα και σήμερα διατηρώ στη βιβλιοθήκη μου και μάλιστα σε καλή θέση ένα βιβλίο Μαθηματικών, την Άλγεβρα του Τόγκα,  που μου έστειλε την εποχή που εκείνος ήταν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη. Ήρθε η ώρα να του πω το δικό μου ευχαριστώ γιατί το βιβλίο εκείνο με συνόδευε για πολλές ώρες περιπλάνησης στον όμορφο κόσμο των Μαθηματικών.

Τον ευχαριστώ και  κι εγώ για πολλά άλλα ακόμα…

 

Σημειώσεις

[1] Ευθαλία Σιώμου – Βουλγαροπούλου: Πρόσωπα στη ζωή μου. 1^η Έκδοση 2000. Σελ. 20.(απόσπασμα)

 

 

Αναδημοσίευση από την ΕΛΙΜΕΙΑ, αριθμός φύλλου:126

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1]