Το πασίγνωστο γνωμικό για την αποταμίευση λέει «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι» και αποτελεί μια από τις συνταγές που μας μάθαιναν από μικρά παιδιά.

Η κατάσταση με την ακρίβεια στην Ελλάδα καθίσταται όλο και δυσκολότερη, με αποτέλεσμα η αποταμίευση να κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Οι συνθήκες έχουν αρχίσει να δυσκολεύουν εδώ και αρκετούς μήνες.

Το πασίγνωστο γνωμικό για την αποταμίευση λέει «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι» και αποτελεί μια από τις συνταγές που μας μάθαιναν από μικρά παιδιά, όταν μας έβαζαν να γράφουμε και εκθέσεις. Αλλά, ενώ οι περισσότεροι θα ήθελαν να βάζουν κάτι στην άκρη για το μέλλον, για πολλούς αυτό το «κάτι» είναι μικρό, όμως για άλλους, όπως για τους περισσότερους Έλληνες, έχει καταστεί αδύνατο.

Η αποταμίευση

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) σύμφωνα με τα οποία η αποταμίευση το α΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους κινήθηκε σε αρνητικό έδαφος (-8,1%). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ξοδεύουμε περισσότερα από το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημά μας, είτε αντλώντας από τις αποταμιεύσεις είτε δανειζόμενοι από τις τράπεζες.

Ειδικότερα, κατά το 1ο τρίμηνο του 2024, το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) αυξήθηκε κατά 1,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 34,74 δισ. ευρώ σε 35,13 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η τελική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 6,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 35,5 δισ. ευρώ σε 38 δισ. ευρώ.

Tο ποσοστό αποταμίευσης, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -8,1% το α’ τρίμηνο του 2024, σε σύγκριση με -2,2% το α’ τρίμηνο του 2023.

Όπως προκύπτει, άλλωστε και από ειδική μελέτης της Eurobank με θέμα «Η αποταμίευση στην Ελλάδα – Γιατί δεν αποταμιεύουμε», η Ελλάδα είχε τη χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ, με τον μέσο όρο να ανέρχεται σε μόλις 9% του ΑΕΠ έναντι 25% για την Ευρωζώνη.

Από την πλευρά του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας είχες τονίσει ότι «το λεγόμενο «κενό αποταμίευσης», με άλλα λόγια το έλλειμμα της αποταμίευσης σε σχέση με τις επενδύσεις, αποτυπώνει τις διαρθρωτικές αδυναμίες του ελληνικού παραγωγικού υποδείγματος και την υψηλή εξάρτηση της χώρας από εξωτερική χρηματοδότηση».

Ουραγός στην αποταμίευση

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην αποταμίευση όχι μόνο στην ευρωζώνη, αλλά και σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, καθώς επίσης και της Ευρωζώνης.

Η χαμηλή αποταμίευση των νοικοκυριών αποδίδεται, μεταξύ άλλων, στο υψηλό ποσοστό της παραοικονομίας που ευνοεί την κατανάλωση, αλλά όχι την αποταμίευση καθώς και στα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων προθεσμίας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, που και αυτά αποθαρρύνουν την ιδιωτική αποταμίευση.

Οι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς θεωρούν ότι οικονομία χωρίς αποταμίευση είναι εκτεθειμένη σε κινδύνους, λόγω της αύξησης των εξωτερικών της υποχρεώσεων και της εξάρτησής της σε συνεχείς ροές εξωτερικού δανεισμού.