Τα μέτρα, που συμπεριλαμβάνει η εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού παρουσίασε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της υφυπουργού Παιδείας, Ζέττας Μακρή. Στην εκδήλωση, η οποία έλαβε χώρα στο 3ο Γυμνάσιο Πολίχνης στη Θεσσαλονίκη, παρουσιάστηκε, επίσης, η νέα πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr, για τις επώνυμες αναφορές περιστατικών σχολικής βίας.

Η αυστηροποίηση των Κανονισμών Λειτουργίας των σχολείων, η άμεση ενημέρωση των γονέων για τις απουσίες, οι νέες ποινές, οι αποβολές για τα κινητά, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος όπως και η υποχρέωση των γονέων να καλύπτουν τα έξοδα από τις υλικές ζημιές που προξενούν τα παιδιά τους στο σχολείο, δίνουν το στίγμα της πολιτικής, που εισάγεται.

Σχετικά με τους νέους Κανονισμούς Λειτουργίας των σχολείων

Ο νέος Κανονισμός Λειτουργίας των Σχολείων αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το Σεπτέμβριο του 2024. Το περιεχόμενό του θα συνίσταται σε ένα πλαίσιο αυστηρών κανόνων συμπεριφοράς και συνεπειών σε περιπτώσεις παραπτώματος, κατά τη διάρκεια των ωρών λειτουργίας του σχολείου καθώς και σε όλες τις δραστηριότητες, που διοργανώνονται από αυτό, όπως πολιτιστικές ή αθλητικές εκδηλώσεις και εκπαιδευτικές εκδρομές.

Επιπλέον, ο Κανονισμός προβλέπει ότι οι κανόνες και οι συνέπειες θα είναι γνωστοποιημένοι σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, των γονέων/κηδεμόνων και των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο, όλοι οι ενδιαφερόμενοι θα είναι ενήμεροι για τους κανόνες, τις υποχρεώσεις και τις συνέπειες, που ισχύουν στο εσωτερικό του σχολείου. Μάλιστα, ο Κανονισμός προβλέπει ότι οι γονείς, με την υπογραφή τους κατά την εγγραφή του παιδιού τους, δηλώνουν ότι έχουν λάβει γνώση των κανόνων και δεσμεύονται ως προς τη συμμόρφωση του παιδιού τους και των ιδίων με αυτούς.

Σχετικά με τις απουσίες

Η ψηφιοποίηση των απουσιών και η άμεση ενημέρωση των γονέων. Συγκεκριμένα, θα γίνει ψηφιοποίηση του Ημερήσιου Δελτίου Φοίτησης. Σε συνδυασμό με το ηλεκτρονικό βιβλίο φοίτησης myschool, οι απουσίες θα μεταφέρονται αυτομάτως στα Ατομικά Δελτία μαθητών και θα γίνεται κατευθείαν η ενημέρωση των γονέων, μέσω της εφαρμογής eParents.

Οι απουσίες, δεν θα είναι δυνατόν να διαγραφούν από το Σύλλογο Διδασκόντων, με εξαίρεση σοβαρούς ιατρικούς λόγους.

Ο αριθμός των απουσιών παραμένει ο ίδιος (114 συνολικά) ωστόσο επανέρχεται το καθεστώς των δικαιολογημένων και αδικαιολόγητων – οι αδικαιολόγητες δεν θα μπορούν να υπερβαίνουν τις 50.

Σε ό,τι αφορά τις δικαιολογημένες απουσίες, μέχρι δύο ημέρες μπορούν να δικαιολογούνται από τους γονείς. Από δύο και περισσότερες, είναι απαραίτητο να προσκομίζεται στο σχολείο η ιατρική γνωμάτευση.

Σχετικά με τις δαπάνες αποκατάστασης υλικών ζημιών στο σχολείο από το μαθητή

Σε περίπτωση που κάποιος μαθητής διαπιστωθεί πως προξένησε εσκεμμένα υλικές ζημιές ή βανδαλισμούς στη σχολική μονάδα, θα χρεώνονται οι γονείς και κηδεμόνες τις δαπάνες αποκατάστασης. Η προθεσμία, που θα δίνεται είναι πέντε ημέρες. Εάν δεν συμμορφωθούν, τότε η Διεύθυνση του σχολείου απευθύνεται στον οικείο Δήμο ή τη σχολική επιτροπή, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο αρ.28 του ν.5056/2023. Την αποφυγή πληρωμής της οφειλής από τους γονείς διαχειρίζεται, στη συνέχεια, η ΑΑΔΕ.

Σχετικά με τη διαβάθμιση των ποινών

Πρώτο στάδιο αποτελεί η επίπληξη από τον εκπαιδευτικό ή η ωριαία απομάκρυνση εκτός τάξης. Ακολουθεί η αποβολή μέχρι τρεις ημέρες – αντί μιας, που ισχύει σήμερα – με απόφαση του Διευθυντή μόνο.

Για την αποβολή έως πέντε ημέρες – αντί δύο σήμερα – η απόφαση λαμβάνεται από το Σύλλογο Διδασκόντων. Ο Σύλλογος Διδασκόντων μπορεί, επίσης, να αποφασίσει αλλαγή τμήματος, μέτρο που δεν υπήρχε ως τώρα.

Στον Σύλλογο Διδασκόντων δίνεται η δυνατότητα να αποφασίσει τον αποκλεισμό του μαθητή είτε από δράσεις ή πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, είτε ακόμη και από εκπαιδευτικές εξορμήσεις – ούτε αυτό το μέτρο ίσχυε.

Η αυστηρότερη από τις ποινές είναι η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος. Η διαδικασία διευκολύνεται πλέον καθώς η απόφαση λαμβάνεται και πάλι από το Σύλλογο Διδασκόντων αλλά αρκεί η σύμφωνη γνώμη του Συμβούλου Εκπαίδευσης και δεν απαιτείται η συναίνεση και από το ΚΕΔΑΣΥ. Σημειώνεται, πως ο μαθητής δεν θα μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο, από το οποίο του επιβλήθηκε η ποινή.

Σχετικά με τη χρήση κινητών

Η χρήση κινητού τηλεφώνου στο σχολείο απαγορεύεται. Εάν εντοπιστεί μαθητής με κινητό ανενεργό, το πρώτο βήμα είναι η σύσταση, το δεύτερο η μονοήμερη αποβολή εφόσον επαναληφθεί κάτι τέτοιο. Στην περίπτωση που το κινητό του μαθητή είναι ενεργό, θα επιβάλλεται διήμερη ή τριήμερη αποβολή, η οποία θα μετατρέπεται σε πενθήμερη στις περιπτώσεις υποτροπής.

Τέλος, στον μαθητή, που χρησιμοποιεί το κινητό του με κακόβουλο τρόπο, όπως για παράδειγμα, όταν εκφοβίζει ή διακωμωδεί συμμαθητές του αναπαράγοντας σχετικό υλικό στο διαδίκτυο, θα επιβάλλεται αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος και δεν θα μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο, από το οποίο του επιβλήθηκε η ποινή.

Η Ειδική Ψηφιακή Πλατφόρμα για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό stop-bullying.gov.gr

Η πλατφόρμα προσφέρει ενημερωτικό και επιμορφωτικό υλικό για τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας σχετικά με τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας ενώ τους παρέχεται η δυνατότητα για εξ αποστάσεως, σύγχρονη και ασύγχρονη, επιμόρφωση.

Στο σύστημα αποτύπωσης περιστατικών ενδοσχολικής βίας, γίνονται επώνυμες αναφορές περιστατικών από μαθητές, γονείς και κηδεμόνες. Επιπλέον, η πλατφόρμα προσφέρει τη δυνατότητα ενημέρωσης γονέων για την εξέλιξη της διαχείρισης του αναφερόμενου περιστατικού. Διενεργούνται ανώνυμες διαδικτυακές έρευνες στους μαθητές με σκοπό την αποτίμηση της έκτασης του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Τέλος, η διαδικτυακή πλατφόρμα διαθέτει σύστημα διαλειτουργικότητας με την κεντρική υπηρεσία πιστοποίησης χρηστών του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (Π.Σ.Δ.), προκειμένου να διασφαλίσει την αποτελεσματική λειτουργία και τη συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Δράσεις και προγράμματα υπουργείου Παιδείας και Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής

Το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ενεργοποιούν μία σειρά από δράσεις και προγράμματα για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας. Μεταξύ αυτών, έως τον Οκτώβριο του 2024 εκπονείται μία έρευνα για την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης μέσω της ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται τόσο στους μαθητές, όσο και στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Επιπλέον, προβλέπεται η ανάπτυξη ψηφιακού επιμορφωτικού υλικού τον Ιούνιο του 2024, καθώς και η επιμόρφωση εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και στελεχών εκπαίδευσης από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο του 2024.

Προγράμματα επιμόρφωσης:

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, συγκροτούνται δύο ομάδες:

Η Ομάδα Α, που ξεκινά τον Ιούνιο 2024, αποτελείται από 684 Σύμβουλους Εκπαίδευσης και τετραμελείς ομάδες δράσης σε κάθε διεύθυνση εκπαίδευσης – συμπεριλαμβάνονται οι 116 σύμβουλοι εκπαίδευσης, που είναι μέλη των Τετραμελών ομάδων. Πρόκειται για ένα εντατικό πρόγραμμα 14 ωρών, με 2 επτάωρες συναντήσεις και σύγχρονη εξ αποστάσεως επιμόρφωση.

Η Ομάδα Β ξεκινά το Σεπτέμβριο 2024 και θα συγκροτείται από τους Διευθυντές των 14.000 Σχολικών Μονάδων και τους Υπεύθυνους Αποδέκτες Αναφορών. Το πρόγραμμα της συγκεκριμένης ομάδας, θα περιλαμβάνει, επίσης, επιμορφωτικό υλικό 14 ωρών, 2 συναντήσεις των 7 ωρών και σύγχρονη εξ αποστάσεως επιμόρφωση.

Το πρόγραμμα επιμόρφωσης τους περιλαμβάνει θεματικές ενότητες, όπως το περιεχόμενο και την αξιοποίηση των πρωτοκόλλων διαχείρισης περιστατικών, το σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση σχεδίων δράσης σχολικών μονάδων, την αξιολόγηση των αναγκών της σχολικής μονάδας ή της κοινότητας, την παρουσίαση και τους τρόπους εφαρμογής συγκεκριμένων δομημένων σχεδίων δράσης- πάντα στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας. Μία ακόμη θεματική ενότητα θα καλύπτει την ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ σχολείου- οικογένειας- κοινότητας και τη συμμετοχή τους στις δράσεις, καθώς επίσης και την υποστήριξη και επίβλεψη κατά την εφαρμογή των δράσεων των σχολείων.

Μια από τις κύριες πρωτοβουλίες, που προωθούνται είναι, επίσης, η διαμόρφωση μιας σχολικής κουλτούρας σεβασμού, αποδοχής και αλληλεγγύης.
Επιπλέον, εισάγεται ένα πρόγραμμα οριζόντιας εκπαίδευσης με Δράσεις Ενεργού Πολίτη για 4 ώρες τον μήνα, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, με σκοπό την ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών και των δεξιοτήτων ζωής (lifeskills) – από το νηπιαγωγείο μέχρι και την Α΄ τάξη Λυκείου.

Απαραίτητη η ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας στα σχολεία

Ο κύκλος της βίας στα σχολεία θα σπάσει μόνο με την ολιστική αντιμετώπιση του πολυπαραγοντικού φαινομένου. Για τον λόγο αυτό, δημιουργείται Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων, της οποίας η λειτουργία ξεκινά άμεσα.

Στην Επιτροπή συμμετέχουν και συνεργάζονται τα εξής: Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Υπουργείο Δικαιοσύνης. Υπουργείο Υγείας.

Επίσης, ξεκινά συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη το Μάϊο 2024 για τη διαμόρφωση ενός κοινού πρωτοκόλλου αντιμετώπισης περιστατικών ακραίας παραβατικότητας εντός των σχολείων.