Με την ανοικτή διαδικτυακή εκδήλωση-φόρουμ με τίτλο “Πράσινη Επιχειρηματικότητα και Bιώσιμη Aνάπτυξη στη Δυτική Μακεδονία” και την επίσημη παρουσίαση της πλατφόρμας ασύγχρονης – εξ αποστάσεως εκπαίδευσης: https://elearning.oenef.eu/, ολοκληρώθηκε το έργο «Οργάνωση και Επιχορήγηση Δράσεων Προώθησης της Πράσινης Επιχειρηματικότητας μέσω Καινοτόμων Δράσεων στη Μακεδονία και Θράκη», που υλοποιήθηκε από τον Όμιλο Ενεργών Νέων Φλώρινας – Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct Δυτικής Μακεδονίας και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας – Θράκης).

Στο πλαίσιο του Συνεδρίου τέθηκαν ερωτήματα που αφορούν το μείζον ζήτημα για τη Δυτική Μακεδονία που σχετίζεται με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Στο συγκεκριμένο θέμα τα ερωτήματα των πολιτών τέθηκαν υπόψιν του Προέδρου της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ κ. Κωστή Μουσουρούλη ο οποίος υλοποιώντας τη θέση που εξέφρασε στο Φόρουμ έδωσε απαντήσεις.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τον κ. Mουσουρούλη για την άμεση ανταπόκριση και συνεισφορά του στον δημόσιο διάλογο. Τα ερωτήματα και οι απαντήσεις έχουν ως ακολούθως:

– Συγχαρητήρια για την διοργάνωση! Εξοικονόμηση νερού πρωτεύον ζήτημα. Να αποφευχθεί η αλόγιστη χρήση υδάτινων πόρων! Πολλές περιοχές το στερούνται εδώ και χρόνια (βλ. Θεσσαλία) ενώ είναι το κέντρο των καλλιεργήσιμων εκτάσεων! Η Δυτική Μακεδονία που έχει άφθονο πρέπει να το αξιοποιήσει κατάλληλα, ώστε να το έχει για πολλά χρόνια!

Η Εθνική Στρατηγική για την διαχείριση υδάτινων πόρων, έχει αποτυπωθεί στα Εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, ανά υδάτικό διαμέρισμα, με την Δυτική Μακεδονία, να αποτελεί το ένατο κατά σειρά (ΥΔ09).  Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στην σελίδα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων (ΕΓΥ) και συγκεκριμένα στην ιστοσελίδα : http://wfdver.ypeka.gr/el/management-plans-gr/approved-management-plans-gr/gr09-approved-gr/. Σε μελλοντική αναθεώρηση των σχετικών σχεδίων, και κατά την διάρκεια της διαβούλευσης τους, θα μπορέσετε να καταθέσετε αναλυτικά τις απόψεις σας.

Ειδικότερα και όσον αφορά την χρηματοδότηση δράσεων ορθής διαχείρισης υδάτινων πόρων, μεταξύ αυτών και η εξοικονόμηση νερού, από Ευρωπαϊκούς πόρους (Περιφερειακά/Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα), η επιλεξιμότητα τους συνδέεται με την ικανοποίηση μέτρων  του σχεδίου διαχείρισης, και όπως αυτά εξειδικεύονται περαιτέρω στα Προγράμματα και στις σχετικές Προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων από τους αρμόδιους φορείς.

Όσον αφορά το εδαφικό σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) Δυτικής Μακεδονίας, έχουν προβλεφθεί δράσεις βελτίωσης και αναβάθμισης δημοσίων υποδομών διαχείρισης υδάτινων πόρων (ύδρευση/αποχέτευση/αντιπλημμυρικά) καθώς και Αξιοποίηση / δημιουργία φραγμάτων / ταμιευτήρων / λιμνοδεξαμενών και ανάπτυξη / εκσυγχρονισμός αρδευτικού δικτύου, με ταυτόχρονη προώθηση δράσεων για την γεωργία ακριβείας, καθώς η εξοικονόμηση στην άρδευση θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη.

 – Συγχαρητήρια για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Θα ήθελα να προσθέσω ότι ο τουρισμός είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανάπτυξη της περιοχής μας και με την μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, με την κατάλληλη εξωστρέφεια και κινητροδότηση τουριστικών επιχειρήσεων και υιοθέτηση από τους Δήμους συγκεκριμένων ενεργειών τουριστικής προβολής και δημιουργία επιχειρησιακού σχεδίου. Ευχαριστώ.

 Ο τουρισμός έχει αναδειχθεί, μεταξύ άλλων ως ο κλάδος που θα συμβάλλει τα μέγιστα στον οικονομικό μετασχηματισμό της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Η σημασία του τουρισμού έχει επισημανθεί τόσο στο σχέδιο δράσης για την Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (master –plan), όσο και στο σχετικό εδαφικό σχέδιο, αναγνωρίζοντας την ανάγκη αναπροσαρμογής των πρώην λιγνιτικών πεδίων, και κατ’ επέκταση του παραγωγικού μοντέλου, στην λογική μιας ισόρροπης ανάπτυξης.

– Η σύνδεση της Αγροδιατροφής με τον τουρισμό, ένα πρότζεκτ που θα τρέξει πιλοτικά το επόμενο διάστημα, μπορεί να δώσει κάποιες λύσεις. Πρέπει να συμμετέχουμε ως Φλώρινα. Έχουμε ως τόπος πολλά ποιοτικά προϊόντα που μπορούν να απορροφηθούν όχι στην περιοχή αλλά και αλλού. Προϋπόθεση βέβαια αποτελούν τα συνεργατικά σχήματα. Οι ΑΠΕ δεν πρέπει να μονοπωλήσουν τη μεταλιγνιτική περίοδο, δεν θα λύσουν πλην της κατασκευής τους, το πρόβλημα ανεργίας. Ευχαριστώ για το βήμα και συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία!

Η αναπροσαρμογή του παραγωγικού μοντέλου, εδράζεται σε πέντε (5) πυλώνες ανάπτυξης, όπως αναλυτικότερα περιγράφονται στο σχέδιο δράσης (master-plan) απολιγνιτοποίησης. Επιγραμματικά :

• Καθαρή ενέργεια,
• Βιομηχανία,
• βιοτεχνία και εμπόριο,
• Έξυπνη αγροτική παραγωγή,
• Βιώσιμος τουρισμός,
• Τεχνολογία και εκπαίδευση

Στη βάση των ανωτέρω πυλώνων, η Δ. Μακεδονία διατηρεί τον ενεργειακό της χαρακτήρα, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα βιώσιμο και πλέον ανθεκτικό οικονομικό πρότυπο με την ενδυνάμωση οικονομικών δραστηριοτήτων στον πρωτογενή και τριτογενή τομέα  (αγροτική παραγωγή και βιώσιμος τουρισμός), όπου προφανώς απαιτείται η ανάπτυξη τομεακών συνεργειών, για την επίτευξη πολλαπλασιαστικών ωφελειών.

– Καλησπέρα. Απευθύνομαι στον κ. Μουσουρούλη και το ερώτημά μου αφορά αν στα πλαίσια του ΣΔΑΜ της ΠΔΜ υπάρχει πρόβλεψη για την διευθέτηση του αδιεξόδου που έχει σημειωθεί στην αξιολόγηση των υπαρχόντων αιτημάτων στον χώρο των ΑΠΕ λόγω του φτωχού δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ, με αποτέλεσμα να προωθούνται έργα ξένων επενδυτών, που διαθέτοντας ιδιωτικά κεφάλαια για την εγκατάσταση μετασχηματιστών, αφήνουν εκτός ικανούς επενδυτές- κατοίκους της περιοχής. Ως μακροπρόθεσμη απόρροια αυτής της κατάστασης θα είναι η φτωχοποίηση της περιοχής, η έλλειψη κινήτρων για την παραμονή των νέων και εγκατάσταση ξένων έργων σε μεγάλο κομμάτι καλλιεργήσιμης γης δημιουργώντας πλασματικό ΑΕΠ με τις γνωστές αρνητικές επιπτώσεις στη γενικότερη οικονομία της περιοχής.

 Στο εδαφικό σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) για την Δυτική Μακεδονία, υπάρχει σαφής αναφορά αφενός στην αναπροσαρμογή των εδαφών (νέες χρήσεις γης), όσο και στην προώθηση δράσεων για την προώθηση των ΑΠΕ και τη στήριξη των ενεργειακών κοινοτήτων.

Ειδικότερα για την αναπροσαρμογή των εδαφών, πρόκειται να καταρτιστούν Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), όπου θα καθοριστούν οι νέες χρήσεις γης. Μια πρώτη μη-δεσμευτική προσέγγιση, δείχνει καταρχάς ότι τα 2/3 περίπου των λιγνιτικών πεδίων, θα εξυπηρετήσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο, με το 50% περίπου αυτών να αφορά στην αναπροσαρμογή των εδαφών για βιομηχανικές/βιοτεχνικές και γεωργικές χρήσεις.

– Θα διαμορφωθεί ιδιαίτερο νομοθετικό πλαίσιο για την επιτάχυνση των επενδύσεων όταν συναντούν εμπόδια πχ από τις περιβαλλοντικές μελέτες;

Η απλοποίηση του κανονιστικού – νομοθετικού αλλά και διαχειριστικού πλαισίου, αποτελεί βασική ευρωπαϊκή αλλά και κυβερνητική προτεραιότητα.

Προς αυτή την κατεύθυνση, προωθήθηκαν  και αναλήφθηκαν πολύ συγκεκριμένες ενέργειες :

– Συγκρότηση Κυβερνητικής και Συντονιστικής Επιτροπής για την κατάρτιση και υλοποίηση Σχεδίου Δράσης Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ)

– Προώθηση χωρικού σχεδιασμού στα λιγνιτικά πεδία, σε συνέχεια της παύσης των λιγνιτικών μονάδων. Κατάρτιση Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ)

– Υλοποίηση κατά απόλυτη προτεραιότητα, έργων Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α σε Ζ.ΑΠ (Ν. 4759/2020)

– Εφαρμογή Ρήτρας Δίκαιης Μετάβασης, για την ενσωμάτωση της λογικής της Δίκαιης Μετάβασης τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στο νομοθετικό έργο της Κυβέρνησης.

– Προώθηση μηχανισμών εφαρμογής και εργαλείων υποστήριξης, ώστε να επιταχυνθεί στο πλαίσιο του δυνατού η υλοποίηση σχετικών έργων και δράσεων

Σε κάθε περίπτωση, κατά την πορεία υλοποίησης του αρχικού μας σχεδιασμού, θα προκύψουν ενδεχομένως καθυστερήσεις ή/και προβλήματα, τα οποία θα αντιμετωπιστούν άμεσα και με τον πλέον προσήκοντα τρόπο.

– Καλησπέρα, συγχαρητήρια στους διοργανωτές. Εκτός από το ζήτημα των μεταφορών, σε σχέση με το ρόλο του κράτους και των δημοσίων επενδύσεων, ήθελα να σας ρωτήσω αν έχουμε θέσει θέμα υποδομών (σιδηρόδρομος, κάθετοι άξονες, διασυνοριακές συνεργασίες με τη Β. Μακεδονία και σύνδεση με το Βελιγράδι).

Το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης (Π-ΔΑΜ), έχει πολύ συγκεκριμένη στόχευση στην βάση του Κανονισμού του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), και με δεδομένο ότι δεν δύναται να καλύψει το σύνολο των απαραίτητων παρεμβάσεων, προβλέπεται η ανάλογη συμπληρωματικότητα στο Εδαφικό σχέδιο της  Δυτικής Μακεδονίας, ώστε να δημιουργηθεί ένα συνεκτικό σχέδιο για τον οικονομικό μετασχηματισμό της Περιφέρειας ΔΜ. Ειδικότερα στο Π-ΔΑΜ προβλέπεται η δημιουργία βιομηχανικών και επιχειρηματικών πάρκων, για τα οποία είναι προφανώς αναγκαία η ανάπτυξη τοπικού ή μεγαλύτερου οδικού δικτύου, το οποίο με τη σειρά του έχει προβλεφθεί στην Αναπτυξιακή Προτεραιότητα 6, που αφορά την κατηγορία ανάπτυξης μεταφορικών υποδομών για την στήριξη της επιχειρηματικότητας, περιλαμβάνοντας  μεταξύ άλλων ενδεικτικές Πράξεις, υποδομών μεταφοράς και αποθήκευσης (Logistics) .

– Ως φοιτήτρια του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στο τμήμα γεωπονίας που εδρεύει στη Φλώρινα και γνωρίζοντας ορισμένα από τα προβλήματα της περιοχής, ήθελα να ρωτήσω πως μπορούμε εμείς ως φοιτητές να συμβάλλουμε σε όλο αυτό;

Στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), έχει αναγνωριστεί η σημαντικότητα του αναπτυξιακού ρόλου του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στο νέο παραγωγικό πρότυπο, όπως αυτό θα προκύψει κατόπιν της διαβούλευσης και τελικής οριστικοποίησης των σχετικών Προγραμματικών κειμένων.

Ενδεικτικά, να σας αναφέρουμε ότι το Πανεπιστήμιο Β. Αιγαίου, συνδράμει εμπράκτως τον στόχο της Δίκαιης Μετάβασης :

– υποστηρίζοντας την Συντονιστική Επιτροπή ΣΔΑΜ

– συμμετέχοντας στη Τεχνική Επιτροπή ΣΔΑΜ (ΤΕΣΔΑΜ), για την προ-αξιολόγηση και περαιτέρω προετοιμασία επενδυτικών προτάσεων-σχεδίων

– στην δρομολόγηση της επένδυσης του ΠΕΝΕΤ (Πεδίο Ενεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας), που θα αποτελεί έναν χώρο συνεργασίας και διασύνδεσης των ερευνητικών φορέων (Πανεπιστήμιο και ΕΚΕΤΑ) με ερευνητικές ομάδες μεγάλων επιχειρήσεων, στον τομέα της καθαρής ενέργειας, καθώς και ως θερμοκοιτίδα για νεοφυείς επιχειρήσεις μέσω των οποίων θα αξιοποιούνται τα ερευνητικά αποτελέσματα που παράγονται στο Πανεπιστήμιο.

– προσφέροντας υπηρεσίες, αναβάθμισης των επαγγελματικών δεξιοτήτων, στην βάση της   κατάρτισης και επανειδίκευσης, του τοπικού εργατικού δυναμικού

Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, υπάρχει δυνατότητα εμπλοκής του συνόλου της ακαδημαϊκής κοινότητας, στο εγχείρημα της Δίκαιης Μετάβασης, ακόμα και αν δεν είναι ξεκάθαρος ο ρόλος σε επίπεδο τμήματος ή μονάδας (φοιτητές, ερευνητικό, διδακτικό προσωπικό.

Ειδικότερα για το τομέα της γεωργίας, αυτός έχει αναδειχθεί ως ένας εκ των πυλώνων του σχεδίου δράσης, που μπορεί να δώσει τα πρώτα θετικά αναπτυξιακά αποτελέσματα στην αλλαγή του τοπικού παραγωγικού μοντέλου.

Εν κατακλείδι, η προσφορά του καθενός από εμάς, σαφώς θα καθοριστεί από τις επιλογές μας, και τους μακροπρόθεσμους στόχους μας, όμως σε κάθε περίπτωση και εφόσον είμαστε ενεργά μέλη της τοπικής κοινωνίας, είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσουμε στην διαμόρφωση όχι μόνο των αναπτυξιακών επιλογών, αλλά και του τρόπου εφαρμογής τους.

– Ο κοινός παρονομαστής των περισσότερων τοποθετήσεων είναι η αύξηση παραγωγής του πρωτογενούς τομέα. Όταν το μεγαλύτερο ποσοστό των καλλιεργειών γίνεται χωρίς αναδασμούς και αρδευτικά, είναι τα πρώτα έργα που έπρεπε να γίνουν. Υπάρχει κάποιο τέτοιο σχέδιο?

Όπως έχει ήδη προαναφερθεί, η έξυπνη αγροτική παραγωγή αποτελεί έναν εκ των βασικών πυλώνων του ΣΔΑΜ (master plan), ενώ επιπροσθέτως η αναπροσαρμογή χρήσεων γης των λιγνιτικών ορυχείων δείχνει καταρχάς την διάθεση πλέον των 350.000 στρεμμάτων στην γεωργική χρήση (επιφύλαξη για τον αριθμό των στρεμμάτων καθώς βρίσκονται υπό-διαμόρφωση τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια – ΕΠΣ).

Στην παρούσα χρονική στιγμή δεν μπορούμε με σαφήνεια να προδιαγράψουμε το φυσικό αντικείμενο των έργων, την χωροθέτηση τους ή τα αναμενόμενα αποτελέσματα, όμως εφόσον ο στόχος της Δίκαιης Μετάβασης υπολογίζει την συνδρομή του γεωργικού τομέα, είναι βέβαιη η δρομολόγηση σχετικών έργων υποστήριξης, είτε σε επίπεδο υποδομών είτε σε άλλες δράσεις που θα αναδειχθούν κατά την εξειδίκευση του σχεδιασμού μας.

– Η πράσινη ανάπτυξη βασίζεται κυρίως σε εφαρμογή οικολογικών καινοτομιών, όρος που βρίσκει σχεδόν μηδενική εφαρμογή στην ΠΔΜ στα επιχειρηματικά σχέδια των τοπικών ΜΜΕ. Υπάρχει κάποια σκέψη – πρόταση από τους συμμετέχοντες για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να υπάρξει βελτίωση σε αυτό ή εκτιμάται ότι τέτοιου είδους επενδύσεις μπορούν να έρθουν μόνο από επιχειρηματίες εκτός της περιοχής μας;

Το Εδαφικό σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης για την Δυτική Μακεδονία (ΕΣΔΙΜ), περιλαμβάνει ενδεικτικές κατηγορίες Πράξεων, στις προτεραιότητες που αφορούν την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας , την ενεργειακή μετάβαση και την προώθηση δράσεων κυκλικής οικονομίας, από τις οποίες μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η εφαρμογή οικολογικών καινοτομιών θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης (Π-ΔΑΜ), με δεδομένο ότι το βασικό ζητούμενο είναι ο οικονομικός μετασχηματισμός, και με την προϋπόθεση ότι η αγορά έχεις δικούς της κανόνες που δεν μπορούν να  «εγκλωβιστούν» σε ένα Πρόγραμμα ή μία Προγραμματική περίοδο, παρά μόνο να λάβουν το έναυσμα από αυτά.

Ειδικότερα για την υποβολή επενδυτικών προτάσεων και αναπτυξιακών σχεδίων, υπάρχει ενεργή Πρόσκληση ( https://www.sdam.gr/anoikti-prosklisi ), στην οποία μπορείτε να καταθέσετε την πρόταση σας, ώστε να προ-αξιολογηθεί από την Τεχνική Επιτροπή ΣΔΑΜ (ΤΕΣΔΑΜ), η οποία έχει συμβουλευτικό, τεχνικό και υποστηρικτικό ρόλο προς τη Συντονιστική Επιτροπή.