Το ηλεκτρικό ρεύμα «καίει» αλλά δεν ζεσταίνει. Οι καταναλωτές το ξέρουν, γιατί το βλέπουν κάθε δύο μήνες στους λογαριασμούς του ρεύματος. Το επιβεβαίωσε όμως και η Eurostat με τα επίσημα στοιχεία της. Στην Ελλάδα πληρώνουμε αρκετά ακριβά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες το ηλεκτρικό ρεύμα και ο αντίκτυπος στον οικογενειακό προϋπολογισμό είναι αισθητός τον  χειμώνα, που οι ανάγκες για θέρμανση είναι μεγαλύτερες.

Ομως, όπως εξηγούν κάποιοι ειδικοί, τον φετινό χειμώνα πολλοί Ελληνες θα έχουν έναν παραπάνω λόγο για να μην ανάψουν το κλιματιστικό τους, όπως έκαναν τα προηγούμενα χρόνια. Όχι μόνο επειδή η τιμή της κιλοβατώρας είναι ακριβή αλλά κυρίως επειδή το πετρέλαιο θέρμανσης διατίθεται σε ευνοϊκές τιμές ενώ και το επίδομα θέρμανσης δίνεται με διαφορετικά κριτήρια.

Οι δικαιούχοι του επιδόματος φέτος είναι περισσότεροι επειδή τα κριτήρια είναι πιο διευρυμένα και οι ανάγκες πιο επιτακτικές καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να μείνουν χωρίς δουλειά εξαιτίας της πανδημίας. Την ίδια στιγμή όμως, το βοήθημα δεν αφορά μόνο στο πετρέλαιο θέρμανσης, όπως παραδοσιακά συνέβαινε μέχρι τώρα, αλλά και σε άλλες πηγές θέρμανσης όπως το φυσικό αέριο, το υγραέριο, τα ξύλα – σε ορεινούς οικισμούς – τα pellets.

Κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, ο συνδυασμός του επιδόματος θέρμανσης από 80 μέχρι 600 ευρώ σε κάθε νοικοκυριό, σε συνδυασμό με το πετρέλαιο θέρμανσης όπου η μέση τελική τιμή διάθεσης για τον Οκτώβριο ήταν 799 ευρώ/χιλιόλιτρο, με πτωτική τάση τον Νοέμβριο, ενδεχομένως να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για να μην ανάψει ο κόσμος τζάκια, τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας.

Η αλήθεια είναι ότι από την εποχή που η χώρα εισήλθε σε καθεστώς μνημονίων, τα τζάκια και εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά αποτέλεσαν το μοναδικό μέσο θέρμανσης το χειμώνα. Ομως το φαινόμενο αυτό είχε ως αποτέλεσμα – ακόμη και σήμερα σε μικρότερο βαθμό – τη δημιουργία του νέφους της επικίνδυνης αιθαλομίχλης πάνω από τις μεγάλες πόλεις κατά τις νυχτερινές ώρες. Βοηθούμενο και από τις καιρικέ συνθήκες, το νέφος καλύπτει τον ουρανό των πόλεων προκαλώντας δυσφορία και σοβαρές βλάβες στη υγεία εξαιτίας των επικίνδυνων, εισπνεύσιμων μικροσωματιδίων που είναι προϊόντα καύσης.

Το ρεύμα «καίει»

Επτά θέσεις ως προς το ύψος των τιμών λιανικής ρεύματος στη σχετική λίστα των χωρών της Ε.Ε. ανέβηκε η Ελλάδα. Μέσα σε ένα εξάμηνο, η χώρα μας από τη 19η εκτοξεύτηκε στη 12η θέση των κρατών-μελών της Ε.Ε., σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat για την πορεία της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Από την επεξεργασία τους και τη σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο (δεύτερο του 2019) προκύπτει πως η τιμή της κιλοβατώρας που πληρώνουν τα νοικοκυριά (με κατανάλωση 2.500 έως 5.000 κιλοβατώρες) αυξήθηκε κατά 8,6%. Πιο συγκεκριμένα ανέβηκε στο 0,1292 ευρώ ανά κιλοβατώρα (περίπου 13 λεπτά του ευρώ), όταν το δεύτερο εξάμηνο της περασμένης χρονιάς ήταν στο 0,1189 ευρώ (περίπου 12 λεπτά του ευρώ).

Η εκτίναξη της λιανικής τιμής (δεν συμπεριλαμβάνονται τέλη και φόροι) αποδίδεται, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, στην απόφαση της κυβέρνησης πέρυσι τον Σεπτέμβριο να αυξήσει τα τιμολόγια ρεύματος της ΔΕΗΔΕΗ +5,31%, στο πλαίσιο της λήψης των μέτρων για τη διάσωση της δημόσιας επιχείρησης από την οικονομική κατάρρευση. Την επίπτωση αυτή κατέγραψε και η Eurostat, καθώς η ΔEΗ κατέχει περίπου το 64% της κατανάλωσης ρεύματος και 5,7 εκατομμύρια παροχές στο διασυνδεδεμένο σύστημα.

Πληρώνουμε ακριβότερο το ρεύμα

Το ενδιαφέρον από τα στοιχεία είναι πως με αυτές τις αυξήσεις που ενέκρινε πέρυσι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, οι Έλληνες καταναλωτές έχουν βρεθεί να πληρώνουν ακριβότερο ρεύμα σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι διαθέτουν υψηλότερο εισόδημα.

Όπως προαναφέρθηκε, η τιμή της κιλοβατώρας στην Ελλάδα είναι 0,1292 ευρώ και ξεπέρασε τη Γαλλία (0,1247 ευρώ), τη Φινλανδία (0,1178 ευρώ) και τη Σουηδία (0,1130 ευρώ). Λίγο πιο κάτω από την Ελλάδα ως προς το ύψος των τιμών βρίσκονται επίσης η Μάλτα με 0,1208 ευρώ ανά κιλοβατώρα, η Ισπανία με 0,1178 ευρώ και η Πορτογαλία με 0,1139 ευρώ.

Σύμφωνα με τη Eurostat, από το δεύτερο εξάμηνο του 2019 μέχρι το πρώτο φετινό σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες μειώσεις στην τιμή της κιλοβατώρας, που καταγράφηκαν στην Ολλανδία (-31%), τη Λετονία (-12,8%), τη Σλοβενία (-11,4%), τη Σουηδία (-10%) και την Εσθονία (-8,9%).

Στις χώρες με τις μεγαλύτερες αυξήσεις εκτός της Ελλάδας (8,6%), συγκαταλέγονται η Λιθουανία (13,6%), η Πολωνία (12,9%), το Λουξεμβούργο (10,5%), η Ρουμανία (9,1%) και η Τσεχία (8%).

Η τιμή του πετρελαίου και η… περυσινή καβάτζα

Το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), στην ανάλυση της επικαιρότητας που έχει κάνει με τίτλο «Εξελίξεις της εγχώριας αγοράς πετρελαίου θέρμανσης»,  λέει για το πετρέλαιο θέρμανσης ότι στις 15 Οκτωβρίου ξεκίνησε η νέα περίοδος διάθεσής του. Η μέση τελική τιμή διάθεσης για τον Οκτώβριο ήταν 799 ευρώ/χιλιόλιτρο δείχνοντας να παρουσιάζει ελαφρά πτωτική τάση μέσα στον Νοέμβριο. 

Η τιμή είναι αυξημένη σε σχέση με το τέλος της προηγούμενης περιόδου διάθεσης, που η μέση τιμή του Μαΐου ήταν 741 ευρώ/χιλιόλιτρο. Αυτό είναι φυσικά αποτέλεσμα της σταθεροποίησης της διεθνούς τιμής του πετρελαίου Brent στα 40 δολάρια/βαρέλι. Ωστόσο, συγκριτικά με την έναρξη της περσινής περιόδου διάθεσης, η τιμή είναι σημαντικά μειωμένη, καθώς η μέση τελική τιμή του Οκτωβρίου 2019 ήταν 1.042 ευρώ/χιλιόλιτρο.

Επίδομα θέρμανσης

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που χαρακτηρίζει την τρέχουσα περίοδο έχει να κάνει με τις αλλαγές που υιοθετήθηκαν σχετικά με τη διάθεση του επιδόματος θέρμανσης. Πιο συγκεκριμένα, το επίδομα, το οποίο έχει υιοθετηθεί για την ενίσχυση των ασθενέστερων νοικοκυριών, μέχρι πέρσι συνδεόταν μόνο με την αγορά πετρελαίου θέρμανσης. Αντίθετα, από φέτος, τα νοικοκυριά που δικαιούνται επίδομα δύνανται να προμηθευτούν, πέρα από πετρέλαιο θέρμανσης, φυσικό αέριο και υγραέριο, αλλά και ξύλα και pellets στους ορεινούς οικισμούς με λιγότερους από 2.500 κατοίκους.

Από τα 350 στα 600 ευρώ

Επίσης, για τον υπολογισμό του επιδόματος, κατά περίπτωση, πέρα από τα γνωστά εισοδηματικά κριτήρια, λαμβάνονται υπόψη, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, οι καιρικές συνθήκες ανά περιοχή και συνεπώς οι ανάγκες σε θέρμανση. Έτσι, αντί των τεσσάρων κλιματικών ζωνών που ίσχυαν μέχρι και πέρσι, κατηγοριοποιήθηκε το σύνολο της επικράτειας σε 13.459 περιοχές καιρικών συνθηκών και ορίστηκαν οι αντίστοιχοι συντελεστές. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται ότι το επίδομα για κάθε νοικοκυριό δύναται να κυμανθεί από 80 μέχρι 600 ευρώ, σε αντίθεση με πέρσι που το αντίστοιχο εύρος ήταν μεταξύ 64 και 350 ευρώ.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναμένεται να είναι δικαιότερη η κατανομή μεταξύ των δικαιούχων του συνολικού κονδυλίου που έχει προβλεφθεί, και που σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις ανέρχεται στα 83 εκατ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, για την είσπραξη του επιδόματος από τους δικαιούχους, απαιτείται η αγορά καυσίμων διπλάσιας αξίας από το επίδομα.

Ο κίνδυνος από τα τζάκια

Συνεχώς οι επιστήμονες υπογραμμίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί για την υγεία η ρύπανση που προκαλείται από την καύση ξύλων, καθώς εκλύονται «μεγάλες ποσότητες πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs), βενζολίου, διοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων, και μάλιστα των πιο μικρών, των γνωστών ως PM 2,5 μm, τα οποία διεισδύουν και εγκαθίστανται πολύ βαθιά στις κυψελίδες του πνεύμονα και από εκεί περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν σε διάφορα όργανα του σώματος».

Ο ΠΟΥ

Η ατμοσφαιρική ρύπανση προβληματίζει πολλές υγειονομικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο και όπως λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμος Υγείας (ΠΟΥ), προκαλεί πολλαπλασιασμό της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου αλλά και πληθώρας άλλων ασθενειών.

Ειδικότερα, ο ΠΟΥ στις 20 Νοεμβρίου 2018 ανακοίνωσε ότι το 90% των ανθρώπων του πλανήτη αναπνέουν «βρώμικο αέρα», ο οποίος μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης 2-7 χρόνια και έχει την αποκλειστική ευθύνη για 7 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο.