Ουψηλός πληθωρισμός και η αβεβαιότητα που προκάλεσαν παγκοσμίως οι γεωπολιτικές αναταραχές ωθούν τους καταναλωτές σε πιο συντηρητικές επιλογές κατά τη εφετινή εορταστική περίοδο, με έρευνες να κάνουν λόγο για περιορισμό δαπανών σε δώρα, διασκέδαση και ταξίδια καθώς επίσης και αγορά φθηνότερων προϊόντων αλλά και λιγότερων τροφίμων για εορταστικά γεύματα, ώστε να αποφύγουν τη σπατάλη αυτή την εορταστική περίοδο.

Στο πλαίσιο αυτό, ανάσα στους καταναλωτές φιλοδοξεί να δώσει το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας το εορταστικό καλάθι του νοικοκυριού στις 14 Δεκεμβρίου το οποίο θα είναι και διευρυμένο με νέα προϊόντα λόγω των αγορών για το Χριστουγεννιάτικο και το Πρωτοχρονιάτικο τραπέζι. Στο εορταστικό καλάθι θα ενταχθούν επιπλέον είδη κρέατος καθώς επίσης και χριστουγεννιάτικα εδέσματα (όπως τσουρέκι, βασιλόπιτες κ.ά)

Παράλληλα, διερευνάται η δημιουργία ενός νέου καλαθιού παιχνιδιών, με περιορισμένη διάρκεια την περίοδο των εορτών, που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες ομάδες παιχνιδιών. Σε αυτό θα συμμετάσχουν αλυσίδες παιχνιδιών. Προϋπόθεση για τη νέα πρωτοβουλία είναι να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού ώστε να αποκλειστεί οποιοδήποτε ενδεχόμενο δημιουργίας στρεβλώσεων στην αγορά.

Προσεκτικές αγορές από τους καταναλωτές

Πιο προσεκτικοί στις αγορές τους θα είναι οι καταναλωτές τα εφετινά Χριστούγεννα, εξαιτίας του αυξημένου κόστους ζωής επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θάνος Μαύρος, Εταίρος, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες ΕΥ Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Καταναλωτικών Προϊόντων και Λιανεμπορίου της EY στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της τακτικής παγκόσμιας έρευνας της ΕΥ, Future Consumer Index. Το 89% δηλώνουν ότι σκοπεύουν να ξοδέψουν λιγότερα ή, πάντως, να μην αυξήσουν τις δαπάνες τους για τις οικογένειές τους αυτές τις γιορτές, ενώ το 37% των ερωτηθέντων θα αγοράσουν λιγότερα τρόφιμα για εορταστικά γεύματα, ώστε να αποφύγουν τη σπατάλη αυτή την εορταστική περίοδο. Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Μαύρο, δεν προκαλεί έκπληξη στο σημερινό περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού, όπου το 92% και το 87% των ερωτηθέντων αντίστοιχα ανησυχούν για την οικονομία της χώρας τους και για τα προσωπικά τους οικονομικά.

Ωστόσο, μαζί με την οικονομική αβεβαιότητα, οι καταναλωτές αναφέρουν και τις περιβαλλοντικές τους ανησυχίες ως λόγο μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης αυτή τη γιορτινή περίοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι 41% των ερωτώμενων δηλώνουν ότι σκοπεύουν να αγοράσουν λιγότερα αγαθά για περιβαλλοντικούς λόγους. Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΥ, το ποσοστό των καταναλωτών που κατά τις αγορές τους τοποθετούν πρώτα τον πλανήτη είναι πλέον το ίδιο (25%) με όσων προτάσσουν την προσιτή τιμή. «Βλέπουμε πολλά σημάδια ότι μια σημαντική μερίδα καταναλωτών μετακινείται προς πιο βιώσιμες καταναλωτικές επιλογές» δηλώνει ο κ.Μαύρος και συμπληρώνει ότι «αυτό πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπόψη οι επιχειρήσεις».

Την ίδια ώρα, έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) με δείγμα 1.000 καταναλωτές το διάστημα 9-11 Νοεμβρίου 2022 καταδεικνύει μια ξεκάθαρη τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Όπως φαίνεται μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά. Συγκεκριμένα, το 80% του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α., το 66% δηλώνει ότι έχει μειώσει την κατανάλωση ρεύματος, το 62% του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο. Επίσης, το 55% δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου, το 25% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του. Το 20% έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του ενώ το 15% δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του. Ποσοστό 10% των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα έχει αυξήσει τη χρήση πιστωτικών καρτών για να καλύψει τις αγορές του ενώ μόλις 9% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.

Οι εορταστικές προτεραιότητες των καταναλωτών

Πώς θα συμπεριφερθούν την περίοδο των εορτών διερευνά και πρόσφατη μελέτη της NielsenIQ Consumer Insights «Unwrapping Europeans Holiday Outlook» στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 800 καταναλωτές στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αναμενόμενη δαπάνη εφέτος τα Χριστούγεννα είναι ίση ή μεγαλύτερη από πέρυσι. Το 45% των νοικοκυριών στην Ελλάδα δηλώνουν ότι ο προϋπολογισμός τους για τρόφιμα και ποτά στο σπίτι ή για κατανάλωση εκτός σπιτιού, τα δώρα και τα ταξίδια θα είναι ίσος σε σύγκριση με το 2021. Το 40% θα ήθελε να ξοδέψει λιγότερα χρήματα σε αυτές τις κατηγορίες φέτος, ενώ σημειώνεται ότι το 15% των αγοραστών δηλώνουν ότι θα αυξήσουν τον προϋπολογισμό τους την ερχόμενη εορταστική περίοδο.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι καταναλωτές δηλώνουν έτοιμοι να εκμεταλλευτούν κάθε εκπτωτικό γεγονός, προκειμένου να κάνουν αγοράσουν εκ των προτέρων δώρα, ποτά αλλά και είδη διατροφής για τις εορτές. Τυρί (81%), φρέσκο κρέας (74%) και χριστουγεννιάτικα γλυκά (64%) είναι οι τρεις ποιο συχνές κατηγορίες τροφίμων που οι καταναλωτές προγραμματίζουν να αγοράσουν τα Χριστούγεννα. Ενώ ανάμεσα στις κατηγορίες ποτών, οι μπύρες (61%) και το κρασί (60%) θα προστεθούν στο καλάθι. Παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες καταναλωτές ψάχνουν για προωθητικές ενέργειες, δεν θα διστάσουν να αγοράσουν πολυτελή προϊόντα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων : 25% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι θα αγοράσουν πολυτελή προϊόντα στη κατηγορία του φρέσκου κρέατος, ενώ στη κατηγορία των ποτών, πολυτελής μάρκες και είδη θα επιλεχθούν ανάμεσα στα κρασιά (20%) και τις σαμπάνιες (22%). Ανάμεσα στα Χριστουγεννιάτικα δώρα, οι Έλληνες καταναλωτές θα επιλέξουν φέτος να δωρίσουν κατά κύριο λόγο ρούχα / παπούτσια (55%) και παιχνίδια (43%). Προϊόντα τεχνολογίας (28%), ομορφιάς (37%) καθώς και δώρα που θα χαρίσουν «Εμπειρία» (27%) στους αγαπημένους βρίσκονται ψηλά στη λίστα αγορών. Ποσοστό 71% των καταναλωτών θα επισκεφθούν το διαδίκτυο για να πάρουν ιδέες και να εμπνευστούν για τα δώρα που προγραμματίζουν να κάνουν. Το ηλεκτρονικό κατάστημα (69%) για τα προϊόντα τεχνολογίας θα επιλεχθεί ως κανάλι αγοράς σε μεγαλύτερο βαθμό από το φυσικό κατάστημα (52%).