Στη συντριπτική τους πλειονότητα εισήλθαν στη χώρα χωρίς έλεγχο, πριν από την επιβολή αυστηρότερων μέτρων στα σύνορα. Άλλοι 1.000 εργάστηκαν στην συγκομιδή του ακτινίδιου στη γειτονική Πιερία, από τις αρχές Οκτωβρίου.

Στο ενδιάμεσο διάστημα, έγιναν 5.500 μετακλήσεις εργατών γης από τη γειτονική χώρα για τη συγκομιδή πράσινης επιτραπέζιας ελιάς στους ελαιώνες της Χαλκιδικής, ενώ σήμερα ένας αριθμός εργατών απασχολείται σε εκτάσεις με εσπεριδοειδή στη νότια Ελλάδα. Πολλοί από τους εργαζόμενους μετακινήθηκαν από νομό σε νομό και εργάστηκαν σε δύο ή περισσότερα προϊόντα, όταν τελείωνε η συγκομιδή του ενός και ξεκινούσε του άλλου, ενώ κατά τη διάρκεια της παραμονής τους διέμεναν κατά ομάδες σε ακατάλληλες υγειονομικές συνθήκες, σε οικήματα που τους διέθεταν οι παραγωγοί.

Οι νομοί Πέλλας, Ημαθίας και Πιερίας βρίσκονται μέχρι σήμερα σταθερά στη λίστα με τους πιο επιβαρυμένους επιδημιολογικά νομούς της χώρας. Αποτελεί κοινό τόπο στις περιοχές αυτές η άποψη πως ο ελλιπής ή και ανύπαρκτος υγειονομικός έλεγχος των εισερχόμενων στη χώρα για τις εργατικές εργασίες και οι εσωτερικές μετακινήσεις εργατών γης είναι μια από τις αιτίες που πυροδότησαν τη μεγάλη διασπορά.

Σε ό,τι αφορά τη Χαλκιδική, η οποία δέχτηκε ισχυρή πίεση στις τουριστικές της περιοχές στη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω των μετακινήσεων επισκεπτών από τη Βόρεια Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες, είδε τη διασπορά να επεκτείνεται το φθινόπωρο και στις αγροτικές περιοχές, αλλά σε μικρότερο βαθμό.

Ακόμη και σήμερα, με το μέτρο της προσκόμισης αρνητικού τεστ 72 ωρών σε ισχύ και τον υγειονομικό έλεγχο με rapid test στους εισερχόμενους, εντοπίζονται σχεδόν καθημερινά νέα κρούσματα στον μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς, τη μοναδική ανοικτή πύλη εισόδου με την Αλβανία. Διατυπώνονται επιφυλάξεις, τόσο για τη γνησιότητα των τεστ που προσκομίζονται από τους εισερχόμενους -λεωφορεία με εργάτες γης επιστρέφονται στην Αλβανία μετά τον εντοπισμό κρουσμάτων στους επιβάτες-, όσο και για την αξιοπιστία των rapid tests που γίνονται στα σύνορα.

Χαρακτηριστικό είναι πως οι συνολικά 10 υπάλληλοι στην Κακαβιά -7 αστυνομικοί και 3 τελωνειακοί- που βρέθηκαν θετικοί την περασμένη Παρασκευή, προέκυψαν στο σύνολό τους αρνητικοί στο μοριακό έλεγχο που ακολούθησε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (!), όπως αποκαλύπτει στο Euro2day.gr ο πρόεδρος των Τελωνειακών της περιοχής.

Παράγοντες του αγροτικού τομέα και αρμόδιοι φορείς στους συγκεκριμένους νομούς διατυπώνουν τις απόψεις τους για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.

Χωρίς έλεγχο στους οπωρώνες

Την περασμένη άνοιξη, εν μέσω του πρώτου lockdown, οι παραγωγοί Πέλλας και Ημαθίας εξέπεμψαν SOS για τον κίνδυνο να παραμείνει στα δέντρα η φετινή παραγωγή φρούτων, ελλείψει εργατικών χεριών. Το πρόβλημα λύθηκε με νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου παρείχε τη δυνατότητα της κατ’ εξαίρεση μετάκλησης εργατών γης για απασχόληση σε εποχικές εργασίες, χωρίς υποχρέωση θεώρησης εισόδου στη χώρα. Η διαδικασία γίνεται μέσω αίτησης προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης, με την καταβολή παραβόλου 100 ευρώ κατ΄ άτομο που προσκαλεί ο εργοδότης.

Η παρέμβαση δεν συνοδεύτηκε από έγκαιρη λήψη μέτρων στα σύνορα και το ρίσκο που έπαιρνε η περιοχή ήταν το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει προκειμένου να μην καταρρεύσει η οικονομία των δύο νομών, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αγροτική παραγωγή.

Στα μέσα Αυγούστου, όταν ξεκίνησαν οι υγειονομικοί έλεγχοι στον μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς στα ελληνοαλβανικά σύνορα, περισσότεροι από 10.000 εργάτες γης βρίσκονταν ήδη στους απέραντους οπωρώνες και δούλευαν στη συγκομιδή. Οι πρώτοι είχαν εισέλθει από το Μάιο, με μοναδική πρόβλεψη τότε την 14ήμερη καραντίνα, η οποία ελέγχεται αν εφαρμόστηκε στην πράξη. Στη συνέχεια τα μέτρα αυστηροποιήθηκαν, με την υποχρέωση προσκόμισης αρνητικού τεστ 72 ωρών για όποιον επιχειρεί να εισέλθει στη χώρα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών της περιοχής, Χρήστο Γιαννακάκη, συνολικά έγιναν 15.000 μετακλήσεις εργατών γης. Κάποιοι εξ αυτών επέστρεψαν στην πατρίδα τους όταν ολοκληρώθηκε η συγκομιδή, άλλοι μετακινήθηκαν σε γειτονικούς νομούς για να απασχοληθούν σε άλλα προϊόντα. Ο ίδιος εντοπίζει αλλού το πρόβλημα, καθώς όπως λέει δεν υπήρξαν επιβεβαιωμένα κρούσματα στην περιοχή μεταξύ των εργατών γης.

«Εκείνη την εποχή η Αλβανία δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα με τον κορωνοϊό. Εκτιμώ πως το πρόβλημα ξεκίνησε με την κινητικότητα μεταξύ Ελλάδας-Αλβανίας και κυρίως Ιταλίας-Αλβανίας, όταν επέστρεψαν στη χώρα τους οι Αλβανοί εργάτες. Εδώ είχαμε συρροές σε κονσερβοποιία τον Σεπτέμβριο, όπου δεν δουλεύουν μετακλητοί, αλλά Έλληνες εργάτες και Αλβανοί που μένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Αυτοί πηγαινοέρχονταν στις πατρίδες τους και ίσως συνετέλεσαν στη διασπορά επιστρέφοντας, αφού στο μεταξύ φούντωσε η επιδημία στη γειτονική χώρα», σημειώνει.

Ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ημαθίας, Χρήστος Γιαννακάκης

Από το ροδάκινο στο ακτινίδιο

Από το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτωβρίου περίπου 1.000 μετακλητοί εργάτες γης εργάστηκαν στο νομό Πιερίας για τη συγκομιδή ακτινίδιου, η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Όπως επισημαίνει στο Euro2day.gr ο κ. Αλέξανδρος Παπακώστας, διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας «ΖΕΥΣ» που μεταποιεί και διακινεί την παραγωγή ακτινιδίων του νομού, το γεγονός έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εκτόξευση της διασποράς στην Πιερία, σε συνδυασμό με τη συνολική κινητικότητα που υπήρξε στην περιοχή για εργασία στον αγροτικό τομέα.

«Νωρίτερα, στις αρχές του φθινοπώρου, είχαμε το ξέσπασμα εστιών μεγάλης διασποράς σε εργοστάσια κονσερβοποιίας σε Ημαθία και Πέλλα. Κάθε μέρα έφευγαν από τα χωριά της Πιερίας 4 λεωφορεία με δικούς μας εποχικούς εργάτες που δούλευαν σε αυτά τα εργοστάσια», υπογραμμίζει και προσθέτει: «Τον Οκτώβριο με τη συγκομιδή έγινε και η μετάκληση των περίπου 1.000 εργατών για τη συγκομιδή. Πολλοί απ΄ αυτούς είχαν δουλέψει το καλοκαίρι στα ροδάκινα. Είναι πολύ έντονη η συζήτηση που γίνεται εδώ και από επιστημονικούς φορείς, ότι από εκεί άρχισε το κακό στο νομό μας».

Στους ελαιώνες της Χαλκιδικής

Αντίστοιχη ανησυχία εκδηλώθηκε στα τέλη του καλοκαιριού για την εξασφάλιση εργατικών χεριών που θα δούλευαν στη συγκομιδή της ξακουστής πράσινης ελιάς στη Χαλκδική. Το πρόβλημα λύθηκε στα πρότυπα της Πέλλας – Ημαθίας και η συγκομιδή άρχισε τον Σεπτέμβριο, με τη μετάκληση περίπου 5.500 εργατών από την Αλβανία. Εδώ καταγράφηκαν και παρατράγουδα, καθώς μεγάλος αριθμός εργατών δεν πήγε ποτέ στους ελαιώνες, παρά το γεγονός ότι οι παραγωγοί είχαν πληρώσει το παράβολο. Αιτία ήταν εν μέρει κάποιες διπλοεγγραφές (πρόσκληση του ίδιου εργάτη από δύο ή περισσότερους παραγωγούς), αλλά και η εκτίμηση ότι κάποιοι ίσως χρησιμοποίησαν ως πρόφαση τη μετάκληση, προκειμένου να τους επιτραπεί να εισέλθουν στη χώρα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιάννη Κουφίδη, η διασπορά κορωνοϊού είναι μεγαλύτερη στα βόρεια του νομού, όπου δεν υπάρχει ελαιοπαραγωγή, και περιορισμένη στις περιοχές με τους ελαιώνες. «Εγώ δεν ξέρω κανέναν εργάτη γης που να νόσησε, να νοσηλεύτηκε και να μπήκε στην εντατική», αναφέρει.

Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής Γιάννης Κουφίδης

Τον Αύγουστο σήμανε συναγερμός μετά τον εντοπισμό 50 κρουσμάτων μεταξύ εργαζομένων μεγάλης μονάδας επεξεργασίας ελιάς στην Ορμύλια. Ο ελαιοπαραγωγός Αστέριος Κουλουμτούρης, αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πολυγύρου Χαλκιδικής, αναφέρει στο Euro2day.gr ότι οι ελλείψεις στα εργατικά χέρια καλύφθηκαν με πρόσφυγες και μετανάστες από τα camps της Βόρειας Ελλάδας. «Εγώ πήρα 8 εργάτες γης από την Αλβανία. Τους γνωρίζω και τους απασχολώ κάθε χρόνο. Τα παιδιά είναι από χωριά, όπου δεν υπάρχει έξαρση και ήταν υγιή. Έφεραν αρνητικό τεστ και δεν αρρώστησαν σε όλη τη διάρκεια της συγκομιδής. Δεν άκουσα να υπάρχει κάποιο κρούσμα και σε άλλους συναδέλφους. Κάποιος ανέβασε στο διαδίκτυο μια περίπτωση ενός Πακιστανού από camp. Εργάστηκαν πολλοί μετανάστες φέτος», λέει.

Στους πορτοκαλεώνες της Άρτας

Στην Άρτα, η οποία δεν είναι επιβαρυμένη επιδημιολογικά, η συγκομιδή του ακτινίδιου ολοκληρώθηκε χωρίς προβλήματα και αυτή την εποχή βρίσκεται σε εξέλιξη η συγκομιδή μανταρινιού και πορτοκαλιού. Οι εργάτες γης από την Αλβανία είναι λίγοι και οι ανάγκες σε εργατικά χέρια καλύπτονται με εσωτερικές μετακινήσεις μεταναστών.

«Έχουμε περίπου 2.500 – 3.000 εργάτες στη συγκομιδή, αλλά λίγοι απ΄ αυτούς έρχονται από την Αλβανία. Κυρίως δουλεύουμε με μετανάστες που εργάζονται στη φράουλα την άνοιξη. Έρχονται από τη Μανωλάδα και άλλες περιοχές της Πελοποννήσου», σημειώνει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Άρτας, Άγγελος Ξυλογιάννης.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Άρτας, Άγγελος Ξυλογιάννης

Εκτεθειμένοι τελωνειακοί και αστυνομικοί στην Κακαβιά

Την περασμένη Παρασκευή προκάλεσαν μεγάλη ανησυχία τα 7 θετικά τεστ σε αστυνομικούς και άλλα 3 σε τελωνειακούς που εργάζονται στον μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς, τη μοναδική ανοικτή πύλη της χώρας με την Αλβανία. Η συνέχεια επεφύλαξε μια έκπληξη, καθώς στον μοριακό έλεγχο που ακολούθησε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, και οι δέκα υπάλληλοι βγήκαν αρνητικοί στον COVID-19, όπως αποκαλύπτει στο Euro2day.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Τελωνειακών Δυτικής Ελλάδας, Πέτρος Λυκίδης.

«Υπήρξε 100% αστοχία στα rapid tests ή συνέβη κάτι άλλο; Κανείς δεν ξέρει. Τώρα οι συνάδελφοι κάνουν νέο μοριακό τεστ και σύμφωνα με την εντολή που δόθηκε από τον ΕΟΔΥ τα δείγματα θα σταλούν στην Αθήνα για επανεξέταση», επισημαίνει ο κ.Λυκίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη και σήμερα, που η κινητικότητα στα σύνορα είναι μικρότερη από την περίοδο του καλοκαιριού, οι τελωνειακές και οι αστυνομικές Αρχές «μπλοκάρουν» και στέλνουν πίσω στην Αλβανία λεωφορεία με εργάτες γης, έπειτα από τον εντοπισμό θετικών κρουσμάτων, παρά τα έγγραφα αρνητικά τεστ που προσκομίζουν.

«Δύο φορές το τελευταίο διάστημα στείλαμε πίσω λεωφορεία, γιατί βρέθηκαν από 3 θετικοί επιβαίνοντες. Το ένα είχε προορισμό τη Χαλκιδική, το άλλο την Πελοπόννησο», λέει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι οδηγοί φορτηγών, οι οποίοι για άγνωστο λόγο εξαιρούνται από τους ελέγχους. «Έχουμε ζητήσει κατ’ επανάληψη από τον κ. Χαρδαλιά αυτό να αλλάξει και υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι θα γίνει», τονίζει.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Τελωνειακών Δυτικής Ελλάδας, Πέτρος Λυκίδ