Μια από τις πιο αντιπαραγωγικές συμβουλές όπου διάφοροι γκουρού και κάθε λογής εμψυχωτές αναμασάνε σε ομιλίες τους με κάθε λογής συνταγές, είναι: Να έχετε θετική σκέψη. Και γιατί παρακαλώ;

Δεν μιλάμε για ένα εγχειρίδιο διακυβέρνησης, ή οδηγό επιβίωσης, που κολλάει παντού μια τέτοια παρότρυνση, χώρια που μια τέτοια προτροπή προσθέτει επιπλέον άγχος στην καθημερινότητά σου. Διότι δεν φτάνει που έχεις να αντιμετωπίσεις τα υπαρκτά εμπόδια στο δρόμο σου, αλλά καλείσαι κιόλας να εξουδετερώσεις και τις όποιες αρνητικές σκέψεις σου για τα εμπόδια αυτά.

Υπάρχει ένας καλύτερος και πιο πρόσφορος τρόπος για να προοδεύεις. Διότι υπάρχει κάτι πολύ πιο πολύτιμο από το να είσαι απλώς αισιόδοξος, χαρούμενος ή ευδιάθετος, κι αυτό είναι η καλλιέργεια της συναισθηματικής ευελιξίας, που συνιστά την ικανότητά σου να αντιλαμβάνεσαι και να προσαρμόζεσαι σε κάθε αλλαγή ιδέας και στα συναισθήματα που αυτή συνεπάγεται, χωρίς να την αφήνεις να σε καταρρακώνει∙ αυτό είναι που θα σε κάνει να προοδεύεις.

Σε πρόσφατο δημοσίευμά τους στο Harvard Business Review, με τίτλο Συναισθηματική ευελιξία, η Σούζαν Ντέιβιντ (Suzan David) κι η Χριστίνα Κόνγκλετον (Christina Congleton) της εταιρείας Evidence Based Psychology, επισημαίνουν ότι από την εμπειρία τους στη συμβουλευτική υψηλόβαθμων στελεχών επιχειρήσεων απ’ όλο τον κόσμο, έχουν βρει ότι ο λόγος για τον οποίο πολλοί εξ αυτών δεν τα βγάζουν πέρα, δεν είναι επειδή κάνουν αρνητικές σκέψεις (και ποιος δεν κάνει άραγε!), αλλά επειδή τους γίνονται εμμονές. Η λύση όμως, λένε, δεν είναι να προσπαθεί κανείς να «διορθώσει» αυτές τις σκέψεις.

Γράφουν τα εξής: «Τα πετυχημένα διευθυντικά στελέχη δεν ασχολούνται ούτε προσπαθούν να ξεπεράσουν τις εσωτερικές τους εμπειρίες. Αντίθετα, τις αντιμετωπίζουν με τρόπο ψύχραιμο και συνετό, εποικοδομητικό και παραγωγικό, αναπτύσσοντας αυτό που ονομάζουμεσυναισθηματική ευελιξία. Στον δικό μας περίπλοκο και ταχέως μεταβαλλομένο κόσμο της γνώσης, αυτή η ικανότητα να διαχειρίζεται κανείς τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, είναι κομβική για επαγγελματική επιτυχία. Πάμπολλες μελέτες του Φρανκ Μποντ (Frank Bond), καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, αλλά και άλλων ερευνητών, φανερώνουν ότι η συναισθηματική ευελιξία μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση του άγχους, την αποφυγή σφαλμάτων, να μας κάνει πιο καινοτόμους, και να βελτιώσει την απόδοσή μας στη δουλειά.»Το να προδικάζεις το αρνητικό, σε κάνει να ρέπεις προς αυτό

Στο εκπληκτικό βιβλίο του Το Αντίδοτο: Ευτυχία γα όσους δεν αντέχουν τη θετική σκέψη (TheAntidote: Happiness for People Who Can’t Stand Positive Thinking), ο Όλιβερ Μπούρκμαν (Oliver Burkeman) σημειώνει ότι «η επίμονη προσπάθειά μας να εξαφανίσουμε το αρνητικό. . . είναι αυτό που μας κάνει να νιώθουμε τόσο ανασφαλείς, αγχωμένοι, αβέβαιοι, ή και δυστυχείς», κι αυτό που, αντίθετα, μας ωθεί να στρεφόμαστε στην ‘αρνητική’ οπτική σε σχέση με την ευτυχία.

Και πάλι, ο τρόπος για την καλλιέργεια της συναισθηματικής ευελιξίας είναι να επεξεργάζεται κανείς ψύχραιμα και συνετά τα εκάστοτε γεγονότα, αντί να εθελοτυφλεί στις κακές πλευρές τους, από φόβο μήπως πληγωθεί.

Και ιδού γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό: έχουμε εκ φύσεως μια τάση να είμαστε σε μόνιμη επαγρύπνηση για τυχόν απειλές. Για σκέψου το όμως. Αν σε διακατέχουν φόβοι από αρνητικές σκέψεις, και νιώθεις την ανάγκη σώνει και καλά να τους εξαλείψεις, τότε θα κάνεις τα αδύνατα δυνατά για να προστατευθείς, και πιθανότατα θα σε παρασύρουν σε φορτισμένες καταστάσεις, όπως περίπου θα συνέβαινε, αν περίμενες ότι θα σε επισκεφτεί ένας δολοφόνος, και ξαφνικά έβλεπες μια σκιά στο παράθυρό σου. Από τη στιγμή λοιπόν που στρατεύεσαι στο να διαλύσεις δραστικά όλες τις αρνητικές σου σκέψεις, βρίσκεσαι συνεχώς σε κατάσταση άμυνας.

Αλλά οι κακές σκέψεις, καθώς και οι κακοτυχίες, μοιάζουν με τον κακό καιρό∙ είναι κομμάτι της ίδιας της ζωής, και πάντα θα είναι. Η λύση δεν είναι να ακυρώσουμε τις φυσικές αλληλεπιδράσεις και εγγενείς λειτουργίες χιλιετιών, αλλά να φροντίζουμε να μην πέφτουμε στην ενέδρα που μας στήνει κάθε κακός συλλογισμός.

Η συμβουλή μου εναρμονίζεται σχεδόν απόλυτα με ό,τι προτείνουν οι Σούζαν Ντέιβιντ και Χριστίνα Κόγκλετον:

• Όταν σού ’ρχεται μια απ’ τις στερεότυπες και γνώριμες ιδέες όπως: «Ποτέ δεν θα πάρω τη σωστή απόφαση», ή «Δεν τα καταφέρνω εγώ σε τέτοιες περιστάσεις», αντί να βαλθείς να καταδιώκεις αυτή τη σκέψη μέχρι που τελικά να πιαστείς στη φάκα, απομόνωσέ την, δηλαδή ψάξε και βρες τί σκοπό εξυπηρετεί η σκέψη, σαν να ήταν κάτι έξω από σένα.
• Θυμήσου πότε είχες κάνει παρόμοιες σκέψεις τελευταία φορά, ή πότε αφέθηκες στο απύθμενο πηγάδι τέτοιων σκέψεων. Αυτή τη φορά, βρες ποια αιτία προκάλεσε ανάλογες σκέψεις. Όταν αυτό κατορθώσεις να το κατατάξεις στα συμπτώματα και όχι στα ελαττώματα, θα μπορέσεις να αντισταθείς στην παγίδα του.
• Είτε το θεωρείς συμβιβασμό, είτε αρνητική τροπή, είτε ό,τι άλλο, το μυστικό είναι να συνειδητοποιήσεις ότι μια τέτοια σκέψη δεν σε χαρακτηρίζει συνολικά. Πάντως μια και μόνο έμμονη ιδέα έχει τη δύναμη να σε καταβαραθρώσει.
• Πρέπει να γυρίσεις την πλάτη απέναντι στην πάλη μεταξύ θετικού κι αρνητικού. Ο τρόπος για να το πετύχεις, είναι να μην ξεχνάς τί σε οδηγεί και τί μετράει περισσότερο.

Όλοι μας αποζητούμε την επιτυχία, αλλά η λύση δεν είναι να ασχολούμαστε κάθε φορά ακατάπαυστα με το κυνήγι και την εξολόθρευση κάποιου φόβου. Η λύση βρίσκεται στο να φανούμε ανώτεροι από το αρνητικό, συνειδητοποιώντας ότι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, ευνοϊκές ή αντίξοες, αυτό που πραγματικά μας δυναμώνει είναι όχι τόσο η θετική μας σκέψη, αλλά οι σταθερές μας αξίες.

«Όπως ακριβώς όλοι μας αρεσκόμαστε να ακούμε θετικά σχόλια για τον εαυτό μας», γράφει ο Μπούρκμαν, «έτσι, κι ακόμη περισσότερο, μας τονώνει το ηθικό όταν μπορούμε να νιώθουμε ότι δεν είμαστε ούτε διχασμένοι ούτε σε σύγχυση.»

Μετάφραση επιμέλεια:  Βασίλης Μούσκουρης (Μουσικός, μεταφραστής)

antikleidi.com