Ο χαιρετισμός στους εργαζομένους

Όταν τύχαινε να προσπερνά κανείς από τον χώρο της εργασίας, γεωργικής προπαντός σε χωράφια (θερίσμα-τσάπισμα-περισυλλογή καρπών) ο διερχόμενος χαιρετούσε με τη φράση στην τουρκική: «τολάν κελέν» δηλαδή καλή ευκολία.

Η απάντηση του εργαζομένου ήταν: καλώς τον ευλογημένον.

Ο τελάλης του χωριού: αυτός που ανακοίνωνε τις εντολές του κοινοτικού συμβουλίου προς τους κατοίκους, ήσαν άτομο με ισχυρή και καθαρή φωνή.

Ο τελάλης στις βραδινές ώρες, όποτε ευρίσκονταν όλοι στα σπίτια τους, περπατώντας στους δρόμους του χωριού φώναζε ανακοινώνοντας τις εντολές του κοινοτικού συμβουλίου προς τους κατοίκους.

Προ της ανακοινώσεως έλεγε την εξής φράση στα τούρκικα: (έ έ! Μήλετ τουϊτούμ τούϊματι). Δεν γνωρίζω την ερμηνεία. Ύστερα ανάγγειλε τις εντολές της κοινότητας.

Το κάλεσμα (η πρόσκληση σε γάμο)

Δυο ή τρεις ημέρες προ του γάμου, δυο κοριτσάκια περιέρχονταν το χωριό επισκεπτόμενα τα νοικοκυριά του χωριού, προσφέροντας σ ’αυτά ένα κόκκινο κερί, λέγοντας τη φράση: «Ήστουν καλεσμέν σον γάμον τη τάδε (ανέφεραν τα ονόματα συμπεθέρων).

Τον κουμπάρο, την ημέρα του γάμου τον καλούσαν με τα όργανα (ταούλι και ζουρνά συνήθως). Μερικές φορές και άλλα πρόσωπα, υψηλής εκτίμησης. Τα καλούσαν με τα όργανα.

Το κλαίνισμαν τη νύφες (το κλάψιμο της νύφης)

Τα παλικάρια, φίλοι, του γαμπρού, με τα όργανα έφταναν στο σπίτι της νύφης και σταματούσαν μπροστά στην πόρτα της, για να παραλάβουν τη νύφη για την στέψη. Τη νύφη στόλιζαν μέσα στο σπίτι οι φίλες της. Τα όργανα σταματούσαν μπροστά στην πόρτα της νύφης άρχιζαν να παίζουν έναν μακρόσυρτο σκοπό με πολλές εναλλαγές στη μουσική κλίμακα και με ελαφρό χτύπημα του ταουλιού.

Ο σκοπός αυτός ήταν η προειδοποίηση της νύφης, να εγκαταλείψει την πατρική στέγη και να ακολουθήσει τον γαμπρό. Εδώ το κλάματ της νύφης.

Παραλαμβάνοντας τη νύφη βάδιζαν προς την εκκλησία με έναν χαρούμενο σκοπό, τον οποίο έπαιζαν τα όργανα, ενώ μπροστά από τον γαμπρό και τη νύφη χόρευαν τα παλικάρια, κάνοντας στο δρόμο πολλά γονατίσματα, οπότε έσπευδε ο οινοχόος και τους πρόσφερε άφθονο ρακή με το στόμα.

Το ίδιο συνέβαινε και μετά τη στέψη, οδεύοντας προς το σπίτι του γαμπρού.

Το χάρισμαν: Μετά τη στέψη των νεονύμφων, από την εκκλησία μέχρι το σπίτι του γαμπρού, τα παλικάρια χόρευαν τώρα μπροστά στους νεονύμφους μ’ έναν ιδιαίτερο πηδηχτό χορό, με χαρά και κέφι.

Στην αυλή του σπιτιού του γαμπρού τοποθετούσαν ένα μεγάλο τραπέζι, πίσω από το οποίο στέκονταν σε όρθια θέση, ο γαμπρός και η νύφη.

Από το τραπέζι αυτό θα παρελάσουν οι αρχηγοί των νοικοκυριών, συνήθως οι γυναίκες, και εκεί επάνω στο τραπέζι θα καταθέσουν τα δώρα τους για τους νεονύμφους. Ήταν τα δώρα αυτά, ανάλογα με το βαθμό συγγενείας, από ζώα (τα οποία ανάγγειλε ο δωρητής μπροστά στους νεονύμφους) μέχρι ενδύματα και υφάσματα για ρούχα.

Οι λοιπές νοικοκυρές δώριζαν συνήθως οικιακά σκεύη για να στηθεί το νοικοκυριό του ζευγαριού. Πίσω από τους νεονύμφους στέκονταν μια παρέα νέων, φίλοι του γαμπρού, οι οποίοι αναφέροντας το όνομα του δωρητή και το προσφερόμενο δώρο του, αναφωνούσαν τη φράση: και στου τάδε (όνομα νέου ή νέας με ηλικία γάμου. Παραδείγματος χάρη. Η Μάρθα δωρίζει μια λεκάνη. Και ση Νικόλα τη χαράν (Νικόλας γιός της δωρήτριας).

Κανένας από τους φίλους του γαμπρού, δεν έπρεπε να αποχωρήσει από το γάμο προτού ξημερώσει η Δευτέρα. Εάν κανένας, φίλος του ύπνου, έφευγε από το γάμο, κρυφά πάντα, τον αναζητούσαν και τον μετέφεραν σηκωτό στη βρύση, για να τον καταβρέξουν παντελώς.

Εκτός εάν έταξε καμία κότα στο «κοτοταμείο» της παρέας. Όσες κότες συγκεντρώθηκαν στον γάμο τις έτρωγαν σ ’ένα γλέντι που στήνανε πολύ αργότερα. Κατόπιν συνεννόησης της παρέας.

Έγραψα σήμερα για να θυμηθούν οι παλαιοί και να γνωρίσουν οι νέοι, γιατί πιστεύω ότι τα έθιμα αποτελούν αλώβητο στοιχείο της εθνικότητας κάθε πατρίδας. Στη δική μας ιδιαίτερα, αφού η Ελλάδα είναι η γεροντότερη (μόνον ηλικιακά και χρονικά) ανάμεσα σε όλες τις πατρίδες του κόσμου. Κουβαλάει στις πλάτες της τρεις χιλιάδες και πλέον χρόνια.