Υπό το βάρος των χιλιάδων εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, που μόνο για τις κύριες συντάξεις, στο τέλος Ιουλίου άγγιξαν τις 170.000, το υπουργείο Εργασίας και η ηγεσία του e-ΕΦΚΑ σχεδιάζουν έως το τέλος Οκτωβρίου, να «ανοίξει» το ηλεκτρονικό σύστημα «Άτλας», ώστε να εκδίδονται γρήγορα οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που αφορούν συντάξεις θανάτου (χηρείας) και συντάξεις πρώην ΟΓΑ που υποβλήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά. Στόχος είναι να μην αυξηθεί το στοκ των εκκρεμών συντάξεων που ήδη έχει ξεπεράσει τις 270.000 αιτήσεις για κύριες και επικουρικές συντάξεις.

Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των στοιχείων του συστήματος Ήλιος που δείχνουν ότι εντός του τρέχοντος έτους έχουν ήδη εκδοθεί 134.960 νέες οριστικές αποφάσεις σύνταξης ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης δήλωσε πως βασική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι η αντιμετώπιση των εκκρεμών συντάξεων που αποτελεί μία παθογένεια δεκαετιών στο ασφαλιστικό μας σύστημα. Σύμφωνα με τον υπουργό, η απάντηση σε αυτή την παθογένεια είναι η «ψηφιακή σύνταξη- ΑΤΛΑΣ», η οποία έχει ξεκινήσει από τις 23 Ιουλίου και η λειτουργία της αποτελεί τη μόνιμη, αποτελεσματική και εγγυημένη λύση του προβλήματος. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, εντάχθηκε η έκδοση των νέων συντάξεων χηρείας, καθώς και των συντάξεων του πρώην ΟΓΑ στη νέα ψηφιακή διαδικασία, που περιορίζει δραστικά το χρόνο αναμονής. Μάλιστα, βάσει του σχεδιασμού, μέσα στο δίμηνο Σεπτέμβριος – Οκτώβριος) ο e-ΕΦΚΑ προγραμματίζει την σταδιακή ένταξη στο σύστημα ΑΤΛΑΣ όλων των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά, για τις δύο προαναφερόμενες κατηγορίες.

Βέβαια, το πρόβλημα παραμένει με το «στοκ» των εκκρεμοτήτων από το παρελθόν, με τους ειδικούς να εκτιμούν πως η δημοσιονομική «τρύπα» του e-ΕΦΚΑ λόγω των εκκρεμοτήτων δεν αποκλείεται να κλείσει στο 1 δισ. ευρώ στο τέλος του 2020. Υπάρχουν μάλιστα κάποιοι που υπολογίζουν πως στο τέλος του έτους οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης για κύριες, επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ θα προσεγγίσουν, εάν δεν ξεπεράσουν, τις 300.000.

Τους φόβους επιτείνουν τα προσωρινά στοιχεία για τις νέες αιτήσεις που κατατέθηκαν τον Ιούλιο, καθώς φαίνεται πως άγγιξαν τις 20.000. Ετσι, ενώ κατά τον ίδιο μήνα εκδόθηκαν τουλάχιστον 13.000 οριστικές αποφάσεις συνταξιοδότησης και επιπλέον 3.000 συντάξεις από δικαιούχους που υπέβαλαν ηλεκτρονικά, μέσω του συστήματος «Ατλας», τις αιτήσεις τους, τελικά δημιουργήθηκε ένα «έλλειμμα» της τάξης των 4.000 αιτήσεων.

Στους κόλπους του υπουργείου Εργασίας και του e-ΕΦΚΑ επικρατεί συγκρατημένη ανησυχία. Αναγνωρίζουν ότι και τους πρώτους μήνες του έτους, ήτοι Ιανουάριο και Φεβρουάριο, υπήρξε μαζικό κύμα αιτήσεων συνταξιοδότησης, όμως γνωρίζουν καλά ότι αντίστοιχη αυξητική τάση υπάρχει και στα τέλη κάθε έτους. Υπολογίζουν ότι τους επόμενους μήνες, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης θα αυξηθούν επιπλέον, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο, αφού μετά το τέλος Αυγούστου θα υποβάλουν –όπως κάθε χρόνο– αιτήσεις συνταξιοδότησης οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.

Παράλληλα, η πανδημία του κορoνοϊού έχει ως αποτέλεσμα εκτός από την υπολειτουργία του ασφαλιστικού υπερ-φορέα και την καθυστέρηση στην υποβολή των αιτήσεων που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν κατατεθεί την άνοιξη, αλλά και την αύξηση των αιτήσεων κυρίως από ελεύθερους επαγγελματίες που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και πλέον, βλέποντας το υποχρεωτικό «λουκέτο» στα καταστήματά τους, αποφάσισαν να βγουν στη σύνταξη.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, θεμελιώνουν πλέον δικαίωμα συνταξιοδότησης και όσοι το 2015, με την ψήφιση του νόμου που αύξησε τα ενδιάμεσα όρια ηλικίας, είδαν να κλείνει ξαφνικά γι’ αυτούς η πόρτα εξόδου είτε στην πρόωρη, είτε στην πλήρη σύνταξη σε νεότερη ηλικία από τα 62.

Το πρόβλημα έχει απασχολήσει σε υψηλόβαθμο επίπεδο τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και των θεσμών, στο πλαίσιο της μετα-προγραμματικής εποπτείας, με τη χώρα μας να έχει δεσμευθεί ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές θα μηδενισθούν με ορίζοντα (ανάλογα με την κατηγορία) έως και το 2021. Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία του συστήματος Ήλιος, οι νέοι συνταξιούχοι με οριστική απόφαση σύνταξης, ανήλθαν στο τέλος Αυγούστου σε 18.155. Συνολικά, 2.487.657 συνταξιούχοι, λαμβάνουν κατά μέσο όρο, σύνταξης της τάξης των 726,30 ευρώ με τη μέση επικουρική να εκτιμάται σε 194,24 ευρώ.

Τα στοιχεία βέβαια δείχνουν επίσης, ότι η συντριπτική πλειονότητα των συντάξεων είναι κάτω από τα 1.000 ευρώ. Σε ότι αφορά στις κύριες συντάξεις μόλις περίπου το 34% ξεπερνά τα 1.000 ευρώ. Σε γεωγραφικό επίπεδο, ο μεγαλύτερος αριθμός συντάξεων καταβάλλεται στην Αττική (1.714.877) και την Κεντρική Μακεδονία (731.015). Ακολουθεί η Θεσσαλία με 301.402 συντάξεις και η Δυτική Ελλάδα με 253.543.