Το προαιώνιο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου έγινε πραγματικότητα όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. ” Ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν” (Ιω. 1. 14).

Πλήρωμα του χρόνου είναι η τομή της ιστορίας, όπου συναντιέται το θείο με το ανθρώπινο, το αιώνιο με το περασμένο. “Εδώ πληρούται ο χρόνος με το απόλυτο νόημα, με την υπέρτατη Αγάπη, με το αιώνιο”. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος, ντύνεται την δική μας “σάρκα” και ” μοίρα” για να σωθεί το πλάσμα του. Το γεγονός αυτό είναι ένα υπέρτατο κίνημα της αγάπης του Θεού για τη λύτρωση του ανθρώπου. Εδώ ο Θεός “αυτοταπεινώνεται, φθάνει στο τελευταίο όριο της ταπείνωσης, πεθαίνει στο σταυρό για το πλάσμα του”. Τέτοιο εύρος αγάπης και σχέσης ανάμεσα στο Δημιουργό και στο πλάσμα του δεν γνώρισε η ανθρωπότητα.

Με την παρουσία του Θεού στην ιστορική πραγματικότητα αλλάζει η κλίμακα των αξιών. Στο βλέμμα του Θεού η αθώα παιδική ψυχή είναι ανώτερη από τη σοφία του κόσμου. “Η γαρ σοφία του κόσμου τούτου μωρία παρά τω Θεώ εστί” (Κορίνθ. Α’ γ’ 18). Εδώ, εκείνο που προέχει δεν είναι η δύναμη του λόγου, του πλούτου και της γνώσεως, αλλά η καθαρότητα της ψυχής και του νου. Αυτά αποτελούν “την πρωταρχία”. Όλα τα άλλα είναι ελάχιστα, δεν λυτρώνουν. Μπορεί η γνώση και η σοφία να ανοίγουν δρόμους για σωτηρία, όμως δεν λυτρώνουν. Γιατί η λύτρωση βρίσκεται πέρα από τη γνώση, είναι έργο ενός ψυχικού συναισθήματος που συγκλονίζει την εσώτητα του ανθρώπου και “προκαλεί συγκινήσεις”, είναι η πίστη. Αλλά ούτε εδώ τελειώνει η πορεία της λύτρωσης. Γιατί πρέπει η πίστη να ενεργείται από αγάπη και να καταλήγει σε πράξη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αδελφώνεται με κάθε μορφή ζωής, δίχως διάκριση φυλής, φύλου ή χρώματος. Έτσι ανοίγεται ένας δρόμος που, περνώντας μέσα από την ψυχή και το συνάνθρωπο, οδηγεί στο Θεό. Όλοι οι άλλοι δρόμοι μένουν στα πράγματα, στην υποκειμενική αυτάρκεια. Με την παρουσία του Χριστού η ιστορία τέμνεται αιώνια και από την τομή αυτή νέα νοήματα κυριαρχούν στο ιστορικό στερέωμα κατά τον I. Θεοδωρακόπουλο, που είναι η παρουσία Θεού, η αμαρτία και η λύτρωση του ανθρώπου.

Ο άνθρωπος αγωνιά, υποφέρει, γιατί αμαρτάνει, γιατί εκτρέπεται από την ορθή πορεία της ζωής του. Ενώ ένας είναι ο σκοπός του, να τελειωθεί πνευματικά, να μοιάσει στο Θεό. Εκεί βρίσκεται το αιώνιο ρίζωμά του. Αυτό εκφράζουν τα λόγια του Τριαδικού Θεού “ποιήσωμεν  άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και ομοίωσιν” (Γεν. α’ 26) Δηλαδή πλάστηκε για να ομοιωθεί με το Θεό. Η αμαρτία όμως του κλείνει το δρόμο και τον στρέφει προς το εγώ. Για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από την αμαρτία πρέπει να συνειδητοποιήσει την πλάνη του, την αμαρτωλότητα του, να ταπεινωθεί, να αποβάλει, κατά το Μέγα Βασίλειο, “το μάταιο φρόνημά του”. Να μετανοήσει, να αλλάξει σκέψη και να γκρεμίσει τους μεσότοιχους που τον χωρίζουν από το συνάνθρωπο του. Να μετακινήσει τα φράγματα που κλείνουν το δρόμο προς το Θεό και ν’ αγαπήσει. Σε όλη αυτή την πορεία της ψυχικής ανάπλασης θα τον ακολουθεί η απόλυτη αγάπη, ο Χριστός, που για χατίρι του σταυρώθηκε.

Από το λίκνο της Βηθλεέμ, όπου συντελείται το μεγάλο μυστήριο της ενανθρώπισης του Θεού, έρχεται κύμα νέων αξιών. Έρχεται η νέα κτίση γιατί “τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε καινά τα πάντα” (Β’ Κορίνθ. Ε’ 17). Δεν είναι πρώτος και μεγάλος στην χριστιανική κοινωνία αυτός που διαθέτει πλούτο και εξουσία, αλλά αυτός που με καλοσύνη και αγάπη υπηρετεί, διακονεί τη φτώχεια

Το δάκρυ και η χαρά είναι κοινά χαρακτηριστικά. Δε νοείται ατομική ευτυχία όταν δυστυχούν οι άλλοι. Η ευτυχία της αγάπης βρίσκεται μέσα στην ευτυχία των άλλων.

Η αγάπη έχει οικουμενικό χαρακτήρα, αγκαλιάζει όλους, δίχως διάκριση φύλλου, χρώματος και γλώσσας, γιατί πηγάζει από την απόλυτη αγάπη, το Θεό. “Ο Θεός αγάπη εστί και ο μη αγαπών ουκ έγνω τον Θεόν, ότι ο Θεός αγάπη εστί” (Α Ιω. Δ’ 8-16). Η χριστιανική αγάπη δεν εξαντλείται στο φιλικό και το συγγενικό. Πάει πιο πέρα, συναντάει το ξένο, το εχθρικό, που όχι μόνο το βοηθάει, αλλά και εύχεται και προσεύχεται για το καλό του. Εδώ φαίνεται το μεγαλείο της αγάπης, αλλά συγχρόνως και το παράδοξό της, που σκανδαλίζει τη λογική, η οποία στις διανθρώπινες σχέσεις φθάνει μέχρις εκεί όπου σταματά η ανταπόδοση. Η χριστιανική αγάπη μεταβάλλει τον άνθρωπο σε πρόσωπο, σε πραγματική αυτοσύνειδη και υπεύθυνη ύπαρξη, που δίνει το παρόν στα μεγάλα ηθικά και κοινωνικά προβλήματα. Η αγάπη κατέχει το μυστικό να μεταβάλει τη γνώση, τον πλούτο και την εξουσία σε εργαλεία χαράς και ευλογίας. Αυτή κρατά το κλειδί που ανοίγει τις καρδιές των ανθρώπων και μεγαλουργούν. Αν δεν ανοίξουν οι καρδιές, δεν ανοίγουν τα μάτια για να δουν τη γύμνια και τον πόνο του συνανθρώπου, ούτε τα χέρια να δώσουν και να χαρίσουν χαμόγελα και χαρά στις πεινασμένες υπάρξεις. Η αγάπη λέει ο Απόστολος Παύλος, είναι το παν. “Εάν έχω γνώση, προφητεία, πίστη, σοφία, γλωσσομάθεια, αγάπη αν δεν έχω είμαι ένα τίποτα”.

Το ηρωικό στοιχείο της αγάπης είναι η θυσία, όπου θεμελιώνονται και οικοδομούνται τα μεγάλα και υψηλά. Η αγάπη είναι παρουσία Θεού. Είναι η γαλήνη της ψυχής και η ηρεμία της συνείδησης. Ερωτά ο Ντοστογιέφσκυ: ” Τι είναι κόλαση; Είναι το μαρτύριο του να μη μπορείς πια να αγαπάς”. Αγαπάτε, κάντε “το καλό” κι αν ο καλός χαθεί κι όλα χαθούν, συνεχίζει, μένει το φως τους, μένει η ευωδία από τον ανθό της καλοσύνης. Αυτός είναι ” ο εν ουρανοίς θυσαυρός”. Εάν δεν θεμελιωθούν οι κοινωνίες πάνω στο μεγαλείο της αγάπης, η συμβατικότητα, ο ατομισμός, η αβεβαιότητα θ’ ανθίζουν, το δε εγώ θα διογκούται επικίνδυνα. Οι δίαυλοι επικοινωνίας θα κοπούν, βέβαια αγαθά και μέσα θα υπάρχουν αλλά θα απουσιάζει α άνθρωπος. Η σημαία της αλαζονείας, της αταξίας και της αδικίας θα κυματίζει και ο άνθρωπος θα μεταβάλλεται σε τραγικό πρόσωπο. Θα φωνάζει, θα πονά και γύρω του θα σιωπούν. Η τραγικότητα, κατά τον Καμύ, αναπηδά από την τομή της κραυγής του ατόμου και της σιωπής του συνόλου και από τα βάθη των αιώνων θα αιωρείται σαν σκιά στις ανθρώπινες κοινωνίες ο απόηχος που θα κουβαλά το πανάρχαιο παράπονο του πονεμένου ανθρώπου: ” Άνθρωπο ζητώ, άνθρωπο δεν έχω”.

ΓΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

Παιδαγωγός Θεολόγος