Μια χώρα γεμάτη «Θλιμμένες Τζάσμιν» είναι η Ελλάδα μετά το 2010…

Μεγαλοπιασμένοι από τις εποχές της ασύδοτης κατανάλωσης από τα δανεικά, που αρνούνται να συμβιβαστούν με κάτι λιγότερο και τινάζουν τις δεύτερες ευκαιρίες, αναζητώντας την παλιά, καλή ζωή.

Στην ταινία «Θλιμμένη Τζάσμιν» του Γούντι Άλεν η μεγαλοπιασμένη πρωταγωνίστρια, έπειτα από μια οικονομική καταστροφή, πάει στο Σαν Φρανσίσκο για να αναζητήσει μια δεύτερη ευκαιρία. Η μεγαλομανία της την οδηγεί όχι μόνο στο να πετάξει μια ανέλπιστη δεύτερη ευκαιρία που της βρέθηκε, αλλά και να καταστρέψει σχεδόν και τη «λαϊκή» αδελφή της, που μάλιστα τη φιλοξενεί στο απλό σπίτι της.

Σιγά-σιγά, τα πρόσωπα σκληραίνουν, τα άτομα θυμώνουν, οδηγούνται σε μια διάθεση παραίτησης… Τα ρούχα παλιώνουν, οι άνθρωποι εμφανίζονται πιο απεριποίητοι, οι εφεδρείες στερεύουν, περιορίζονται οι στιγμές χαράς και ξεκούρασης.

«Στην αρχή δεν καταλαβαίνεις τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης», είχε γράψει πριν από τέσσερα χρόνια ένας φίλος, μεταφέροντας εικόνες από την καταβύθιση της Σερβίας. Σιγά-σιγά, τα πρόσωπα σκληραίνουν, τα άτομα θυμώνουν, οδηγούνται σε μια διάθεση παραίτησης… Τα ρούχα παλιώνουν, οι άνθρωποι εμφανίζονται πιο απεριποίητοι, οι εφεδρείες στερεύουν, περιορίζονται οι στιγμές χαράς και ξεκούρασης.

Το βιώνουμε έξι χρόνια και όλα δείχνουν ότι θα έχει συνέχεια. Το προσφυγικό, ίσο με τρία Grexit, διαποτίζει ολοένα και περισσότερο τα μεγάλα και τα μικρά αυτής της χώρας. Και βάζει τοξίνες στον τουρισμό, τον μόνο τομέα της χώρας που πήγαινε ολοένα και καλύτερα, κόντρα στο βούλιαγμα που βάθαινε συνεχώς λόγω της κρίσης. Και το Grexit καραδοκεί πάλι, με φτωχότερο σόου απ’ ό,τι έναν χρόνο πριν.

Το αποτυπώνει και ο πίνακας με την κατάταξη της παγκόσμιας οικονομικής μιζέριας. Η Ελλάδα κρατάει σταθερά την 4 η θέση ‒ το 2016 μάλιστα είμαστε πιο μίζερα και από την Ουκρανία.

  Χαραμάδες και ανάσες  

Από πού να πιαστεί κανείς για να παίρνει βάσιμη αισιοδοξία και να γίνεται, όπου μπορεί, καλύτερος; Έχουμε μπει στη κρισιμότερη φάση της κρίσης… Ξοδεύτηκαν τα περισσότερα αποθέματα αισιοδοξίας της περιόδου 2010-14, τότε που με κάποιο ρομαντισμό κάναμε πολλοί από εμάς ακτιβισμό καθώς νοιώθαμε ότι μπορούσαμε να επηρεάσουμε καταστάσεις.. Νοιώθω σαν τις περιπτώσεις που παίζω μπάσκετ και είμαι συνέχεια σε άμυνα… Βλέπω να χάνει η ομάδα μου καλάθι, καλάθι τον αγώνα και να μην διακρίνω πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση.

Ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση όμως, δύο-τρεις μικρές αλλαγές μπορούν να ανατρέψουν την περίσταση: αρχίζει η ομάδα σου και αμύνεται καλύτερα, ξεκινάει να βάζει καλάθια, ενισχύεται η αυτοπεποίθηση και καταλήγεις να κερδίζεις έναν αγώνα που τον είχες ξεγραμμένο. Με κάποιες αλλαγές στις λεπτομέρειες, αλλά με πίστη στο ότι μπορείς να πας καλύτερα… Οι μικρές σταγόνες που μπορούν να γεμίσουν ένα άδειο ποτήρι, θα γίνουν διακριτές όταν αρχίσουν να ανοίγουν νέες δουλειές που θα δημιουργούν παραγωγικές θέσεις εργασίας… Όταν περισσότεροι γύρω μας θα οπλιστούν με υπομονή, έστω ρωτώντας κάποιους που ζουν ακόμα και είχαν βιώσει τις συνθήκες της Κατοχής και του Εμφυλίου, αλλά επιβίωσαν παρότι όλα έδειχναν γκρίζα και μάταια.

Οι μικρές νησίδες υπάρχουν και είναι εξαιρετικά πολύτιμες σε τέτοιες εποχές που όλα δείχνουν να πηγαίνουν ανάποδα. Τις βλέπω σε φίλους, γνωστούς, που κάνουν δημιουργικά και παραγωγικά πράγματα κόντρα στην κατήφεια. Το διαπίστωσα στα μάτια της Βιβιάνας που μετά ολιγόμηνη εκπαίδευση κατάφερε να βρει στα 24 της μια πολύ καλή δουλειά, που δεν την φανταζόταν πριν τρεις μήνες… Οι πιο αισιόδοξοι γύρω μου είναι αυτοί που έχουν εστιαστεί σε κάτι συγκεκριμένο, -συνήθως στη δουλειά τους- και μέσα από υπερεργασία και καθαρό μυαλό, αντιμετωπίζουν την τεράστια επιβάρυνση από την κρίση… Κρατάμε γερά τώρα που όλα δείχνουν εναντίον μας και είμαστε σε καλή κατάσταση τη στιγμή που θα φανεί το πρώτο φως της αυγής. Ιδιότυποι survivors είναι και κάποιοι, που χωνεύουν ότι πρέπει να ψαλιδίσουν σχέδια, να μειώσουν τα κυβικά στο αυτοκίνητό τους, να ξενοικιάσουν ένα εξοχικό, γιατί αυτό απαιτούν οι έκτακτες καταστάσεις.

Ρίχνουν έρμα από το σκάφος για να αντιμετωπίσουν τη φουρτούνα που φαίνεται να διαρκεί περισσότερο απ’ όσο ελπίζαμε.. Πορεύονται σαν την αδελφή της Τζασμίν στην ταινία του Γούντι Άλλεν, που αφού έφαγε στραπάτσο ακούγοντας την άπληστη Τζασμίν, ξαναγυρνάει σε αυτά που κρατούν τα κότσια της. Την ίδια στιγμή, στα νησιά του Ιονίου, έχουν αυξηθεί οι οικοδομικές εργασίες σε ανακαινίσεις ξενοδοχείων αλλά και ενοικιαζομένων δωματίων, που είχαν να δουν πελάτες εδώ και 6-7 χρόνια.

Περιμένουν φέτος αυξημένο τουριστικό ρεύμα, κυρίως από τη μετακίνηση ζήτησης που έφυγε από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Παρόλα αυτά κάτι κινείται εκεί και δείχνουν ότι αρκετές φορές η κατάσταση όπου πάνε όλα ανάποδα από την περίσταση που αρχίζουν και γυρίζουν, απέχει μια καλή διάθεση δρόμο… Στα χρόνια της κρίσης πολλοί περίμεναν ότι με τη βοήθεια και της εσωτερικής υποτίμησης, θα αυξανόταν η αγροτική παραγωγή. Έγινε το αντίθετο, με πτώση και στις περισσότερες καλλιέργειες και στην κτηνοτροφία. Πόσο γόνιμο είναι το έδαφος για ανάταση της παραγωγής φαίνεται από την αναγέννηση της καλλιέργειας κριθαριού, που συμβαίνει μετά το 2007, εξαιτίας του πλάνου της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας για παραγωγή του συνόλου της μπύρας των εργοστασίων της με ελληνικό κριθάρι.

Ας μην έχουμε όμως την ψευδαίσθηση, ότι όλα πάνε στραβά και τα ρουφάει η κρίση… Την ίδια στιγμή που οι περισσότεροι παλεύουν με τους δαίμονες και ψάχνουν γραμμές υποχώρησης, φτιάχνεται σιωπηρά το καινούργιο σκηνικό. Είναι αυτοί που θα βρεθούν στον αφρό όταν θα σταματήσει η καθίζηση. Επιχειρηματίες στον τουρισμό που βρήκαν τις τράπεζες κλειστές, αλλά παίρνουν απλόχερα δάνεια από tour operators… Ακόμα και στα μίντια όπου διαγράφεται ένα σκηνικό αποσύνθεσης, κάποια Μέσα πάνε κόντρα στο ρεύμα, καθώς επενδύουν, ανανεώνονται και ψάχνονται μανιωδώς.

Παρακαταθήκη για το νέο ξεκίνημα οι ηγετικές προσωπικότητες που επωάζονται σε ‘μικρά’, περιφερειακά εγχειρήματα και θέτουν υποψηφιότητα να αντικαταστήσουν τις ποικιλώνυμες ηγεσίες της χώρας (πολιτικές, επιχειρηματικές, πνευματικές) που μεγάλο μέρος τους ‘κάηκε’ στα χρόνια της κρίσης και τώρα βλέπουμε τις στάχτες τους να πέφτουν σε αργό, αλλά αναπότρεπτο ρυθμό…

Στάθης Χαϊκάλης

lifo