Σε περίπου ένα μήνα από τώρα ο πρωθυπουργός θα αποφασίσει το ποσοστό του υπερπλεονάσματος που θα καλύψει ανελαστικές κρατικές δαπάνες, αποκλίσεις, αναδρομικά συνταξιούχων αλλά και το αν και ποιοι θα πάρουν το κοινωνικό μέρισμα του 2019, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής».

Η καλή πορεία των φορολογικών εσόδων, που συνεχίστηκε και τον Οκτώβριο με υπέρβαση πάνω από μισό δισ. ευρώ, δίνει αρκετές διαβεβαιώσεις ότι θα υπάρξει και φέτος υπερπλεόνασμα. Το πρωτογενές πλεόνασμα -σε όρους ενισχυμένης εποπτείας- αναμένεται να φτάσει το 4% του ΑΕΠ. Συνεπώς θα υπάρχει διαθέσιμο υπερπλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ (περίπου 910 εκατ. ευρώ) που θεωρητικά μπορεί να μοιραστεί σε έκτακτα μέτρα. Μέχρι στιγμής το μόνο σίγουρο μέρισμα είναι τα 138 εκατ. που θα διατεθούν για την έκτακτη μείωση της προκαταβολής φόρου του 2019 για τις επιχειρήσεις από το 100% στο 95%. Ήδη μέσω αυτού του υπερπλεονάσματος έχουν αποφασιστεί η μεγαλύτερη κατά 205 εκατ. ευρώ μείωση του ΕΝΦΙΑ, το αυξημένο κατά 11 εκατ. ευρώ επίδομα θέρμανσης και η βελτιωμένη ρύθμιση των 120 δόσεων.

Όλα αυτά ενώ από τον Μάιο έχει μοιραστεί και η -σύμφωνα με την προηγούμενη κυβέρνηση- 13η σύνταξη με κόστος 890 εκατ. ευρώ που διατέθηκε σε όλους τους συνταξιούχους. Εκτός αυτού στη συνέχεια του 2019 και κατά το 2020 υπάρχουν αβεβαιότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να μην κινδυνέψουν οι μειώσεις φόρων και τα άλλα διαρθρωτικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί ήδη και όσα θα θεσπιστούν με το φορολογικό νομοσχέδιο.

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

Η πρώτη μεγάλη αβεβαιότητα είναι δημοσιονομική. Τα φορολογικά έσοδα σημειώνουν υπέρβαση πάνω από 500 εκατ. ευρώ και τον Οκτώβριο αλλά κανείς δεν ξέρει πώς θα εκτελεστεί φέτος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Η τακτική της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ σε όφελος του πρωτογενούς πλεονάσματος της προηγούμενης κυβέρνησης οδήγησε στο πάγωμα του ΠΔΕ το 2019. Οι δαπάνες είναι μειωμένες κατά 550 εκατ. ευρώ και τα έσοδα (κυρίως εισροές από κοινοτικούς πόρους) υστερούν έναντι του στόχου κατά 793 εκατ. ευρώ.

Μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος προέρχεται και από τις εισροές κοινοτικών πόρων στα συγχρηματοδοτούμενα έργα των Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Στον προϋπολογισμό υπάρχει πρόβλεψη για απόκλιση του ΠΔΕ κατά 250 εκατ. ευρώ. Αν όμως προκύψει υστέρηση της τάξης των 800 εκατ. ευρώ, τότε τα πράγματα αλλάζουν και το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι κατά 550 εκατ. ευρώ μικρότερο. Η ολοκλήρωση του ΠΔΕ θα φανεί με την τελευταία αίτηση μαζικών πληρωμών που θα γίνει λίγο πριν από το τέλος του χρόνου. Ωστόσο η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος πάγωσε τα δημόσια έργα και η αιτήσεις πληρωμών θα πρέπει να γίνουν έναντι δαπανών που έχουν γίνει και έργων που έχουν προχωρήσει.

ΔΕΗ, ΕΛΤΑ

Άλλη αβεβαιότητα είναι η ΔΕΗ, στην οποία το Δημόσιο πληρώνει σε πάγια βάση τις λεγάμενες Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της εταιρίας είναι πιθανό το ποσό που θα δοθεί για ΥΚΩ να είναι μεγαλύτερο από τα 220 εκατ. ευρώ που είναι το ετήσιο κόστος για το 2020. Επίσης, θα πρέπει να εξοφληθούν υποχρεώσεις παλαιότερων ετών ύψους 150 εκατ. ευρώ στα ΕΛΤΑ, τα οποία έχουν επίσης πέσει σε οικονομική δίνη.

«ΜΑΞΙΛΑΡΙ»

Σε όλα αυτά θα πρέπει να υπολογιστεί ότι το οικονομικό επιτελείο θα διατηρήσει και ένα «μαξιλάρι» από το υπερπλεόνασμα ώστε να καλύψει το ενδεχόμενο αναθεωρήσεων από την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2019