”Γλέντι, τραγούδι, χορός, φαγοπότι, ξέδομα ως την ασυδοσία, παραλυσία, και πάνω απ΄όλα έρωτας ή περισσότερος διονυσιασμός, είναι τα χαρακτηριστικά στα αποκριάτικα δρώμενα στους περισσότερους τόπους της πατρίδας μας.
Και ανατροπές σε πολλά επίπεδα…
Ιδιαίτερα στην εικόνα.
Οι άντρες γίνονται γυναίκες, οι γυναίκες άντρες, οι φτωχοί αρχοντάδες, οι παλαβοί βασιλιάδες, οι γριές λεχώνες, οι άνθρωποι ζώα, οι ιερουργίες φάρσες, μέσα σ΄ένα γενικό χαοτικό κλίμα, όπου η τρέλα αντικαθιστά τη σοβαρότητα, η κατάχρηση τη συνήθη λιτότητα, ο αισθησιασμός την εγκράτεια, η ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα τον αυτοέλεγχο, η αταξία την τάξη.
Νομιμοποιείται η ελευθεροστομία, η βωμολοχία, η βεβήλωση της ιερότητας…”.

Αυτά κατατίθενται στο διαδίκτυο για τις εκδηλώσεις στη διάρκεια των απόκρεω.

Aπόκρεω ή αποκριά χαρακτηρίζεται η περίοδος των τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρά Δευτέρα, κατά την οποία επικρατεί το έθιμο του μασκαρέματος.
”Αποκριά”σημαίνει αποχή από το κρέας (από-κρεώ).
Συνώνυμη της λέξης”αποκριά” είναι και η λέξη ”καρναβάλι” (carnival), που προέρχεται από το λατινικό carnem levare (αποχή από το κρέας).

Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα, στη Διονυσιακή λατρεία.
Ο Διόνυσος ήταν ο θεός της γονιμότητας, της βλάστησης, αλλά προπάντων του κρασιού και του γλεντιού.
Η ύπαρξή του για τους πιστούς του ήταν μια αδιάκοπη συνέχεια από θορυβώδη γλέντια.
Οι συμμετέχοντες στους εορτασμούς του καταλαμβάνονταν από μανία (βακχεία) και ομαδική υστερία, χόρευαν έξαλλοι και έρχονταν σε έκσταση.
Έτσι πολλοί τυφλωμένοι από πάθος επιδίδονταν σε πάσης φύσεως όργια.
Στις γιορτές του στην αρχαία Αθήνα γινόταν και παρέλαση άρματος που ξεκινούσε από τη θάλασσα.
Οι επιβαίνοντες στο άρμα – άμαξα, περιφερόμενοι στους δρόμους, χυδαιολογούσαν κατά του πλήθους (εξού και η έκφραση ”άκουσε τα εξ αμάξης”).
Το άρμα ακολουθούσαν χορευτές και τραγουδιστές, συνήθως μπουλούκι μεθυσμένων, μεταμφιεσμένοι με προσωπίδες.
Τα τραγούδια ήταν πειραχτικά και βωμολοχικά (αθυρόστομα), κρατούσαν δε οι θιασώτες ένα φαλλό (ένα ομοίωμα του γενετήσιου οργάνου του άνδρα).
Μια σημερινή αποκριά δηλαδή, αλλά πολύ πιο ελευθερόστομη.
Στην πομπή εκτός από τους μεταμφιεσμένους σε Σάτυρους και Σειληνούς (τραγόμορφα όντα) συμμετείχαν και οι ”Μαινάδες’, γυναίκες αναμαλλιασμένες, που ρίχνονταν σε κατάσταση εξαλλοσύνης σε τρελές ορμητικές και ακανόνιστες διαδρομές, βγάζοντας δυνατές κραυγές και χτυπώντας κρόταλα σαν μανιασμένες.
Κατέληγαν δε οι τελετουργίες αυτές, μακριά από την πόλη, επάνω στο βουνό και συνήθως νύχτα, σε οργιαστικά μυστήρια και ακολασίες.

Τα πανηγύρια αυτά πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό, δεχόμενα επιρροές από διάφορες κουλτούρες και ιστορικά γεγονότα.
Με την επικράτηση του χριστιανισμού οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν ή με το πέρασμα του χρόνου άλλαξαν όψη.
Στην πατρίδα μας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και τις παραδόσεις του λαού με την περίοδο της Μ.Τεσσαρακοστής.
Από το 19ο αι. μέχρι σήμερα το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου.
Σήμερα στις μικρές τοπικές κοινωνίες γίνονται οργανωμένες και τυποποιημένες γιορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα.
Όπως και στα Γρεβενά μας απ΄ό,τι είδαμε και φέτος στο πρόγραμμα του Δήμου.
Βέβαια ο συνάδελφός μας, που είναι υπεύθυνος για τη διοργάνωση, προσπάθησε όσο γίνεται να είναι απλά ένα ξεφάντωμα, στο οποίο αποκλείονται έκτροπα και χυδαιότητες.
Τουλάχιστον στην πρόθεσή του αυτό είδαμε.
Αλλά και πέρυσι, απ΄ό,τι μπορέσαμε να το διαπιστώσουμε, οι εκδηλώσεις αυτές — με την εποπτεία του ίδιου — θα λέγαμε ότι είχαν άλλο επίπεδο σε σχέση με άλλες χρονιές.
Ήταν κόσμιες
Τον εκτιμούμε γι΄αυτό.
Αναρωτιόμαστε βέβαια, ως όργανο του Δήμου θα μπορούσε να κάνει κάτι περισσότερο;
Μάλλον ναι και μάλλον όχι κατά τη γνώμη μας.

Σίγουρα το έθιμο αυτό κρατάει ειδωλολατρικά στοιχεία.
Μασκάρεμα.., πειράγματα άσεμνα.., σκωπτικά τραγούδια.., σατιρικά ποιήματα ή απλές σάτιρες… με βωμολοχίες ίσως.., άρματα.., η νύφη που συμβολίζει τη μάνα γη, πηγή της γονιμότητας…
Και δεν ξέρουμε, αν και εδώ στην πόλη μας, η πομπή έχει διακλαδώσεις και στις τουαλέτες.., γιατί ας δούμε τι είχε δημοσιευτεί για το καρναβάλι της Πάτρας πέρυσι:
”…Είχε μασκαρευτεί μια φοιτήτρια ως σέξι χορεύτρια και η όλη εμφάνισή της είχε φροντίσει, ώστε να είναι άκρως εκκεντρική και προκλητική.
Οι δυο φίλοι της δεν έμειναν αδιάφοροι στην εικόνα που έβλεπαν και…κάτι ο χορός, κάτι… τα διαδοχικά βλέμματα, δεν άργησε ν΄ανάψει για τα καλά η ατμόσφαιρα.
Οι δυο άντρες και το κορίτσι…ύστερα από λίγο κινήθηκαν προς την τουαλέτα…κι εκεί…
Ακολούθησαν άλλοι δυο φίλοι, αντιλαμβανόμενοι τι συνέβαινε…
Τα υπόλοιπα αποσιωπούνται…”.

Κι αυτά δεν είναι τα μοναδικά στην Πάτρα.
Έφριξαν όσοι άκουσαν για τα ομαδικά της σεξουαλικά όργια με ζευγάρια επαγγελματιών, επιστημόνων και υπαλλήλων.
Και μάλιστα οργανωμένων καλά από πριν και με εισιτήριο…
Μέχρι και αιμομιξίες αναφέρθηκαν…
Ποιος μπορεί να ελέγξει το αφροδισιακό πάθος πάνω στη μέθη και την υστερική εξαλλοσύνη, αλλά και κάτω από τη μάσκα και την αλλαγή φύλου με την αποκριάτικη αμφίεση;
Το πιστοποιούν τα διαζύγια και οι αυτοκτονίες σε μέρη της πατρίδας μας μετά από αποκριάτικα γλέντια.
Αφήνουμε τη Βραζιλία που στο καρναβάλι της κυριαρχεί το ”πορνό”, πρώτα στην αμφίεση, μετά στους προκλητικούς χορούς κι ύστερα που ξετσίπωτα οι άνθρωποι ασχημονούν σε θέα όλων στους δρόμους, στις παραλίες, στα αυτοκίνητα.., όπου βρουν.
Ο Διονυσιασμός στο έπακρο!

Κι επανερχόμαστε στη Γρεβενιώτικη κοινωνία.
Και στο Γρεβενιώτικο καρναβάλι.
Αναρωτιόμαστε και πάλι,αν ο πατέρας μας ήταν αρχηγός μιας παράταξης κι ένας εχθρός του — ας μην πούμε ότι τον σκότωσε, αλλά έκανε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του… Ο διάβολος τον Κύριό μας Τον ανέβασε στο Σταυρό — καλούσε εμάς τους απογόνους του σε γλέντι του, θα πηγαίναμε;
Σε καμιά περίπτωση.
Πολύ περισσότερο αν παρουσίαζε πολύ φτηνές ή παρακατιανές ή και θα γελοιοποιούσε επί πλέον τις απόψεις του πατέρα μας.
Νομίζω κάτι παρόμοιο συμβαίνει κι εδώ.

Η Αποκριά παρέμεινε η μόνη καθαρά εξωεκκλησιαστική λατρευτική ψυχαγωγική γιορτή, που τυπικοί μόνο δεσμοί τη συνδέουν με το χριστιανικό εορτολόγιο.

Ας μην ξεχνούμε και το ότι χριστιανοί άγιοι έδωσαν το αίμα τους για να καταργηθούν τέτοιες ειδωλολατρικές εκδηλώσεις.
Ο απόστολος Τιμόθεος π.χ , που είχε χειροτονηθεί Επίσκοπος Εφέσου.
Εκεί κατά τη διάρκεια μιας ειδωλολατρικής γιορτής προς τιμή της Άρτεμης, όπου γίνονταν ανήκουστα όργια, ασέλγειες — και ενίοτε άλλοτε και εγκλήματα — και οι Εφέσιοι ειδωλολάτρες περιέρχονταν την πόλη μεταμφιεσμένοι και με προσωπίδες, ο άγιος Τιμόθεος προσπάθησε στη μέση του δρόμου να τους εμποδίσει και να ελέγξει την πλάνη τους.
Δέχτηκε όμως άγριο ξυλοδαρμό και μαρτυρικό θάνατο.
.
Κι αυτές οι σημερινές καρναβαλικές εκδηλώσεις, ειδωλολατρικές είναι.
Κι ας τις βαφτίζουμε εμείς ”έθιμα απλά και παραδόσεις”.

Μπορεί όμως κάποιος να πει: ε, θα εξαγνιστούμε μετά με τη νηστεία και με ό,τι θα μας συστήσει η Εκκλησία…
Αυτό βέβαια θα ήταν μια δικαιολογία κάπως στεκούμενη.
Πόσοι όμως απ΄αυτούς που θα συμμετάσχουν στο καρναβάλι θα έχουν συμμετοχή και στη εκκλησιαστική ζωή;
Στο μυστήριο της θείας Κοινωνίας με εξομολόγηση;
Και στη νηστεία;

Μα θέλει να διασκεδάζει ο κόσμος.., να δώσουμε και δουλειά μ΄αυτές τις εκδηλώσεις και σε καταστηματάρχες.., σε εστιάτορες.., σε άλλους.., σε άλλους…, θα μας πουν ίσως οι υπεύθυνοι.

Όσον αφορά τη διασκέδαση, μια απάντηση θα ήταν ότι η Εκκλησία δεν αποκλείει τη διασκέδαση.
Ούτε τη διοργάνωσή της αποκλείει.
Το να έχει η διασκέδαση αντιχριστιανική χροιά και αντιχριστιανικό πνεύμα αποκλείει.
Όσο για την οικονομική στήριξη του τόπου.., μήπως τα χρήματα που θα διατεθούν για τη διοργάνωση του καρνάβαλου θα μπορούσαν να είναι ισχυρότερη οικονομική στήριξη για όσους την έχουν ανάγκη;

Μα όλοι οι δημότες δεν πιστεύουν στο Χριστό κι ο Δήμος πρέπει να αγκαλιάζει και να ικανοποιεί τις επιθυμίες όλων των πολιτών.., μια άλλη ένσταση ίσως, και αυτή πάλι των υπευθύνων.

Εδώ πάω ”πάσο”…
Αν ο Δήμος ήταν ταυτισμένος απόλυτα με την Εκκλησία, θα ήταν περιττές οι καρναβαλικές εκδηλώσεις στην πόλη μας, πράγμα που σας ευχόμαστε να το πετύχετε κάποτε εσείς, Δεσπότη μας.
Να μας κάνετε όλους συνειδητούς χριστιανούς — γιατί πολλοί έχουμε άγνοια σχετικά με τον αληθινό Χριστό και τη σωτηρία
μας –.
Και να μην έχουμε τότε ανάγκη από Διονυσιακή διασκέδαση και ψυχαγωγία.
Όπως συνέβη με τον άγιο Γρηγόριο.
Όταν έγινε αρχιεπίσκοπος στην Πόλη, βρήκε μόνο έντεκα χριστιανούς, κι όταν έφυγε απ΄αυτήν άφησε μόνο έντεκα ειδωλολάτρες.

Για τώρα δε μπορούμε να πιστεύουμε σε παντελή εξάλειψη των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη μας.
Μακάρι όμως ο Θεός να δώσει κάποτε…
Προς το παρόν για το Δήμο μας και την τοπική μας Εκκλησία ας ισχύει αυτό που είπε ο Χριστός για την Πολιτεία: ”δώστε όσα ανήκουν στο Θεό στο Θεό και όσα ανήκουν στην Πολιτεία στην Πολιτεία”.
Αμήν
Ζιώγα Κατερίνα
Εκπαιδευτικός
ΥΓ: Βοήθημα για το παρόν κείμενο, το internet