Ο ανήσυχος ύπνος οφείλεται στο γεγονός ότι το μισό μέρος του εγκεφάλου μας παραμένει σε επαγρύπνηση για κάποιον κίνδυνο.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πρόβλημα να κοιμηθούμε σε ένα μη γνώριμο μέρος -όπως ένα ξενοδοχείο ή το σπίτι ενός φίλου- για την πρώτη φορά που βρισκόμαστε εκεί. Και όταν τελικά μας παίρνει ο ύπνος αυτός είναι δύσκολος και με διακοπές.

Μία νέα έρευνα ρίχνει φως σ’ αυτή την ιδιόμορφη κατάσταση, και εξηγεί ότι το ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου μας παραμένει πολύ πιο ενεργό κατά την διάρκεια της πρώτης νύχτας του ύπνου. Και το κάνει για έναν απλό λόγο που έρχεται από τα βάθη της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους: για να μας κρατήσει ζωντανούς σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα.

Είναι ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες το ονομάζουν το «σύμπτωμα-της-πρώτης-νύχτας». Και όπως εξηγεί ο Ιάπωνας ερευνητής Masako Tamaki: «αυτός ο μισός ύπνος είναι μία δεικλίδα ασφαλείας για να παρακολουθεί ο εγκέφαλός μας άγνωστες και ανεπιθύμητες δραστηριότητες».

Η λειτουργία αυτή μοιάζει αρκετά με μία αντίστοιχη εγκεφαλική κατάσταση που συναντάμε στα θαλάσσια θηλαστικά και στα πουλιά, τα οποία έχουν έναν τέτοιο ύπνο του μισού ημισφαιρίου του εγκεφάλου τους. Στις φάλαινες και τα δελφίνια, ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου τους κατεβάζει «διακόπτες» κατά την διάρκεια του ύπνου, την ίδια στιγμή που το άλλο ημισφαίριο παραμένει δραστήριο.

Αυτό επιτρέπει στα δελφίνια να κοιμούνται ενώ παράλληλα να μπορούν να ανεβαίνουν στην επιφάνεια για να πάρουν αέρα. Τα πουλιά κάνουν το ίδιο στις μεγάλες αποδημίες, ώστε να μπορούν να κοιμούνται και να ταξιδεύουν την ίδια στιγμή.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν παρουσιάζει τις ίδιες δυνατότητες ασύμμετρης λειτουργίας, αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι έχουμε αυτή την δυνατότητα σε ένα μικρότερο βαθμό. Το φαινόμενο της «πρώτης νύχτας» είναι γνωστό στους επιστήμονες που παρακολουθούν και μελετούν τον ανθρώπινο ύπνο, καθώς στα περισσότερα πειράματά τους δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τα ευρήματα αυτής της πρώτης φοράς. Ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το φαινόμενο μειώνεται κατά την δεύτερη ή την τρίτη ημέρα ύπνου στο συγκεκριμένο σημείο, μέχρι να ατονίσει εντελώς.

protothema.gr