«Η γαρδένια θέλει το χειμώνα απάγκιο και το καλοκαίρι ίσκιο», μου είπε ο ανθοπώλης. Δεν το ήξερα πως η διάκριση ευωδιάζει τόσο» (Χαράλαμπος Πετρουλέας, ‘Γαρδένια’).

Tις τελευταίες ημέρες, περίοπτη θέση στην επικαιρότητα έχει αποκτήσει το περιώνυμο σποτ του κόμματος του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), στο οποίο, με ένα ιδιαίτερα γλαφυρό ύφος, ασκείται κριτική στη διαφημιστική καμπάνια της κυβέρνησης εν καιρώ καραντίνας, όπως επίσης και στην κατανομή της χρηματικής πίτας για την προώθηση των σκοπών της καμπάνιας.  Μίας διαφημιστικής εκστρατείας[1] που αρθρώνεται σε δύο μέρη: Στο αρχικό ‘Μένουμε Σπίτι’ και εν συνεχεία, όταν εκκίνησε σταδιακά η επανεκκίνηση της κοινωνικής-οικονομικής ζωής, στο ‘Μένουμε Ασφαλείς.’

Ως προς αυτό, έχουμε να κάνουμε με μία μετεξέλιξη της αρχικής στόχευσης ‘Μένουμε Σπίτι’  προς την κατεύθυνση της διατήρησης της έννοιας και περαιτέρω της αίσθησης της ασφάλειας, αυτή την φορά εντός δημόσιου χώρου. Όσον αφορά το περιεχόμενο του σποτ, μία δημοσιογράφος που μπορεί να είναι και μία anchorwoman,[2] εκκινώντας την εκφώνηση του κεντρικού δελτίου ειδήσεων, χρησιμοποιεί το όνομα του πρωθυπουργού της χώρας, Κυριάκου Μητσοτάκη, όταν (και αυτό το χρονικό ‘όταν’ έχει την σημασία του), αρχίζουν να εμφανίζονται χαρτονομίσματα του ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο τόνος της φωνής της παρουσιάστριας καθίσταται σταδιακά πιο γλυκός και πιο οικείος όσον αφορά την χρήση του ονόματος που καταλήγει σε έναν συγκεκριμένο προσδιορισμό: ‘Κυριάκο μου,’ με την δημοσιογράφο πλέον να έχει αποδυθεί σε μία προσπάθεια να συγκεντρώσει χρήματα που πέφτουν ως ‘μάννα εξ ουρανού’ (η αναφορά στον Μωυσή/’Κυριάκο’), δείγμα ακριβώς της προσπάθειας της κυβέρνησης που ‘ρίχνει χρήμα’ να χειραγωγήσει την δημοσιογραφική λειτουργία και τους δημοσιογράφους. Και όπως αφήνει να διαφανεί το σποτ, το καταφέρνει.

Με σημείο αναφοράς το χρήμα που επέχει θέση μίας «ορατής θεότητας» σύμφωνα με τον Σαίξπηρ,[3] μίας ‘σειρήνας’ που αποπλανεί τους δημοσιογράφους και τους καθιστά ‘μίσθαρνα όργανα’ στην υπηρεσία της κυβέρνησης αλλά και των εργοδοτών τους, ο ΣΥΡΙΖΑ τείνει προς την συγκρότηση ενός σχήματος απλοϊκού και ηθικολογικού, στη βάση του οποίου τίθεται η ‘ανηθικότητα’ αργυρώνητων’ δημοσιογράφων που ενάντια τους στέκεται και αντιπαρατίθεται ο ‘ηρωικός’ ΣΥΡΙΖΑ (έχουμε και μία οιονεί, ηρωικού τύπου, προσέγγιση) ως καθαυτό ‘ηθικός’ εκπρόσωπος του ‘λαού’ που ‘ξεσκεπάζει’ τις πομπές τους. Παράλληλα, η όλη προσέγγιση διαπνέεται από το πνεύμα μίας επιθετικής γενίκευσης που, όχι μόνο προσδιορίζει ‘φορτισμένα’ το πλαίσιο μίας δημοσιογραφικής ‘εντροπίας,’ εκεί όπου οι δημοσιογράφοι ‘χρηματίζονται,’ αλλά και, ευρύτερα, νοηματοδοτεί μία αντίληψη που περιστρέφεται γύρω από το επίδικο της ελευθερίας του λόγου.

Σε αυτή την πολιτικοϊδεολογική αντίληψη όπως εκφράζεται στη διαφήμιση, η ελευθερία του λόγου υπό την μορφή της δημοσιογραφικής λειτουργίας, ‘εκ-λείπει,’ αποκαλύπτοντας ένα μηχανιστικό πλαίσιο που δεν βλέπει τον δημοσιογράφο όσο ‘αυτόν που κρύβεται πίσω από αυτόν.’ Αυτή η αντίληψη καθίσταται μνησίκακη, τρέφεται από το πολιτικό φαντασιακό που εστιάζει στην πολιτική κουλτούρα και στη δημοσιογραφική λειτουργία με τους όρους της σκανδαλολογίας και μίας ‘καθαρότητας’ που δεν είναι παρά κενό γράμμα. Το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αναδεικνύοντας μία μηχανιστική ερμηνεία, ιεραρχικά κατανεμημένη, παραγνωρίζει την ευρύτητα και τα χαρακτηριστικά της δημοσιογραφικής λειτουργίας, αφήνοντας να διαρρεύσει μία προβληματική αντίληψη που αποσυνδέει τον δημοσιογραφικό λόγο και την κριτική από την δημοκρατική συνθήκη.

[1] Ζητούμενο και σε αυτό το πλαίσιο, είναι η πολιτική ανοιχτότητας και λογοδοσίας  από πλευράς της κυβέρνησης,  ως προς το που κατανεμήθηκαν τα χρήματα και με ποιους όρους.

[2] Σε αυτό το σημείο, η συγκεκριμένη διαφήμιση του πολιτικού κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, αναπαραγάγει το στερεότυπο ή αλλιώς, την στερεοτυπική προσέγγιση περί της ‘ξανθιάς’ και bimbo παρουσιάστριας ενός κεντρικού δελτίου ειδήσεων, η εμφάνιση της οποίας είναι αυτή που αποτελεί το πρόκριμα για την ανάληψη της θέσης της κεντρικής παρουσιάστριας.

[3] Βλέπε σχετικά, Shakespeare William, ‘Timon of Athens,’ Πράξη Δ, Σκηνή 3.