Την ίδια ώρα, στο τελικό στάδιο επεξεργασίας βρίσκεται το σχέδιο νόμου για την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η μη αναγραφή προέλευσης στο γάλα που θεσμοθετήθηκε προ διετίας, σε συνδυασμό με την αύξηση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος από τις πέντε στις επτά ημέρες, προκάλεσε όπως αναμενόταν ανεξέλεγκτες εισαγωγές φθηνού γάλακτος στη χώρα μας.

Οι γαλακτοβιομηχανίες κάνοντας χρήση του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα έχουν τη δυνατότητα να εμφανίζουν το εισαγόμενο γάλα ως ελληνικό προϊόν, εφόσον μεταποιείται ουσιωδώς.

Αυτό που περιγράφουν παράγοντες του υπουργείου είναι ότι, παρόλο που οι εισαγωγές γάλακτος είναι καθ’ όλα νόμιμες, υπάρχει παραπλάνηση του καταναλωτή ο οποίος επιλέγει ένα προϊόν που θεωρεί ότι παρασκευάζεται με ελληνική πρώτη ύλη.

Τον δρόμο για την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης άνοιξε η ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ασκώντας πιέσεις στα αρμόδια κοινοτικά όργανα ώστε να καθιερωθεί στις συσκευασίες η υποχρεωτική αναφορά της χώρας προέλευσης του γάλακτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε χρόνο εισάγονται δεκάδες χιλιάδες τόνοι φρέσκου γάλακτος χωρίς να γνωρίζει κανείς πού κατευθύνθηκαν, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στην ελληνική αγορά προϊόντα ξένης ετικέτας.

Με την εν λόγω απόφαση θεσπίζεται πλέον υποχρεωτική επισήμανση προέλευσης για το γάλα, τόσο στις συσκευασίες γάλακτος όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα προσυσκευασμένα ή μη των άρθρων 80-84 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, συμπεριλαμβανομένων των ζυμωμένων γαλάτων. Η επισήμανση θα αφορά την αναγραφή της χώρας άμελξης, της χώρας επεξεργασίας και της χώρας συσκευασίας.

Η απόφαση για την ιχνηλασιμότητα κρέατος έρχεται να ικανοποιήσει ένα από τα χρόνια αιτήματα των Ελλήνων κτηνοτρόφων που είναι η αναγραφή στις ταμειακές μηχανές της προέλευσης του κρέατος. Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), η οποία έχει ήδη την έγκριση του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Γιάννη Τσιρώνη, στα καταστήματα πώλησης θα πρέπει τα παραστατικά που θα εκδίδονται από τις ταμειακές μηχανές, τους φορολογικούς εκτυπωτές κ.λπ., να αναγράφουν υποχρεωτικά το είδος κρέατος που πωλείται, τη χώρα καταγωγής και τις χώρες εκτροφής, είτε ολογράφως είτε με συντομογραφία, καθώς επίσης και το βάρος των πωλούμενων ποσοτήτων.

Επίσης, στα παραστατικά διακίνησης των ζώων θα πρέπει να αναγράφεται η χώρα γέννησης και οι χώρες εκτροφής των ζώων, καθώς και οι κωδικοί αριθμοί σήμανσης. Για όσα ζώα δεν έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, στα παραστατικά διακίνησης θα πρέπει να διακρίνεται και ο αριθμός του υγειονομικού πιστοποιητικού, ο οποίος εκδίδεται μέσω του συστήματος TRACES. Ομως, διορθωτικές παρεμβάσεις προωθούνται, μέσω της συγκεκριμένης ΚΥΑ για την ιχνηλασιμότητα, σε όλη τη γραμμή της αλυσίδας, ξεκινώντας από τη στάνη και καταλήγοντας στο ράφι.

Σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διανομής των κρεάτων οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κάνουν χρήση του συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής και να εγγράφονται διαδικτυακά στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής «ΑΡΤΕΜΙΣ» για την παρακολούθηση των σφαγών, τη διακίνηση του κρέατος και την τήρηση των ισοζυγίων κρέατος.

Επίσημοι έλεγχοι στην αγορά και ποινές στους παραβάτες 
Η σήμανση των ζώων σχεδιάζεται να είναι ηλεκτρονική, δηλαδή το καθένα, είτε γεννήθηκε στην Ελλάδα είτε σε άλλη χώρα, θα φέρει ειδικό barcode το οποίο δεν θα μπορεί να παραβιαστεί. Η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί είναι ακόμη υπό διερεύνηση, καθώς αναζητείται η αποτελεσματικότερη και με το χαμηλότερο κόστος ώστε να μην επιβαρυνθεί ο παραγωγός και κατά συνέπεια ο καταναλωτής. Η ΚΥΑ αναμένεται ότι θα δίνει ένα εύλογο χρονικό περιθώριο στις επιχειρήσεις για να προσαρμοστούν. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι νέες ρυθμίσεις στις ταμειακές μηχανές θα πρέπει να είναι έτοιμες έως το τέλος του έτους, ενώ η εφαρμογή του barcode δεν αναμένεται να λειτουργήσει πριν από το 2018.

Στην απόφαση υπάρχουν επίσης προβλέψεις και για τους παραβάτες ώστε να τιμωρείται αυστηρά η μη αναγραφή ή η λανθασμένη αναγραφή στα παραστατικά διακίνησης των ζώων της γέννησης και των χωρών εκτροφής τους. Επίσης, ποινές προβλέπονται και για την παράλειψη αναγραφής του αριθμού αναφοράς του υγειονομικού πιστοποιητικού που εκδίδεται μέσω του TRACES για τα εισαγόμενα ζώα. Πρόστιμα έως και 10.000 ευρώ θα επιβάλλονται όταν διαπιστωθεί σφαγή ζώων χωρίς σήμανση ή χωρίς παραστατικά διακίνησης προς το σφαγείο, μη αναγραφή ή λανθασμένη αναγραφή στα εμπορικά και άλλα συνοδευτικά έγγραφα των σφαγίων κ.λπ.

Εναρμονίζεται
Επιπλέον, με την ΚΥΑ, η Ελλάδα εναρμονίζεται πλήρως (και αποφεύγει την παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) με την ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση του κρέατος, καθώς και με τη διενέργεια επίσημων ελέγχων στην αγορά κρέατος.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι παρατυπίες στο σύνολο των ελέγχων σε κρεοπωλεία, εμπόρους, κτηνοτρόφους και σφαγεία φτάνουν στο 70%. Από αυτές, το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά παράνομες ελληνοποιήσεις κυρίως βοείου, πρόβειου και χοιρινού κρέατος από Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία, Βουλγαρία κ.ά. Τον δρόμο για τη Βουλή θα πάρει σύντομα το σχέδιο νόμου για την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης στο γάλα, τόσο στις συσκευασίες γάλακτος όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα προσυσκευασμένα ή μη των άρθρων 80-84 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, συμπεριλαμβανομένων των ζυμωμένων γαλάτων όπως το ξυνόγαλα, κεφίρ, αριάνι, κουμίς, που αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα.

Τι περιλαμβάνει
Η υποχρεωτική επισήμανση της προέλευσης του γάλακτος καθώς και του γάλακτος ως συστατικού στα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνει τα εξής:
α) «Χώρα άμελξης: (το όνομα της χώρας όπου έγινε η άμελξη του γάλακτος)».
β) «Χώρα επεξεργασίας: (το όνομα της χώρας όπου έγινε η επεξεργασία του γάλακτος)».
γ) «Χώρα συσκευασίας: (το όνομα της χώρας όπου έγινε η συσκευασία του προϊόντος)».

• Στην περίπτωση που το γάλα ή το γάλα ως συστατικό σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχει αμελχθεί, υποστεί επεξεργασία και συσκευαστεί στην ίδια χώρα, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν δύναται να αποδοθεί ενιαία ως «Προέλευση: Ονομα χώρας».

• Στην περίπτωση που το γάλα ή το γάλα ως συστατικό σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχει αμελχθεί, υποστεί επεξεργασία και συσκευαστεί σε περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν δύναται να αποδοθεί ενιαία ως «προέλευση Ε.Ε.».

• Στην περίπτωση που το γάλα ή το γάλα ως συστατικό σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχει αμελχθεί, υποστεί επεξεργασία και συσκευαστεί σε περισσότερες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν δύναται να αποδοθεί ενιαία ως «προέλευση εκτός Ε.Ε.».

• Η αναγραφή των ενδείξεων των παρ. 1, 2, 3  και 4 γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του Κανονισμού (ΕΕ) 1169/2011 και με τρόπο ανεξίτηλο, τόσο για τα προσυσκευασμένα όσο και για τα μη προσυσκευασμένα τελικά προϊόντα στα σημεία λιανικής πώλησης.

Κώστας Νάνος – Χριστίνα Χατζηγεωργίου