Φάρμακα με το…. σταγονόμετρο!

Πάντα κάποιο φάρμακο δύσκολα μπορούσες να το βρεις…

Ιδίως τα πολύ ακριβά ή σε σπάνιες παθήσεις.

Όχι όμως αυτό που συμβαίνει τελευταία. Πολλές ελλείψεις σε πολλές κατηγορίες συνηθισμένων παθήσεων και φθηνών φαρμάκων! 

Από τα ράφια των φαρμακείων εδώ και αρκετές εβδομάδες λείπουν  εισπνεόμενα σκευάσματα, σιρόπια για το βήχα, αντιβιώσεις, αντιπυρετικά και πολύ γνωστά αναλγητικά… αλλά και κολλύρια, κρέμες για τον απλό έρπητα, μέχρι και φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις, για την υπέρταση, για τον σακχαρώδη διαβήτη, ακόμη και για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή!

Οι βασικοί λόγοι που παρατηρείται αυτή η κατάσταση στα φαρμακεία. συνοψίζονται στούς εξής:

 Η μεγάλη ζήτηση κυρίως σε παιδικά φάρμακα λόγω των ιώσεων και της εποχικής γρίπης,

 Οι εξαγωγές φαρμάκων δεδομένου πως η Ελλάδα με βάση τη νομοθεσία έχει χαμηλές τιμές, οπότε το κέρδος από την εξαγωγή σε άλλες χώρες της Ευρώπης και δη στη Γερμανία είναι σημαντικό, Η ανυπαρξία ελέγχων και η απληστία του μονοπωλίου των φαρμακαοοθηκών με το ” φρούτο”, εφεύρημα, της ” παράλληλης” εξαγωγής, έδωσαν το δικαίωμα μιας ανεξέλεγκτης κερδοσκοπιας….Αντί το φάρμακο να το έχει ο Έλληνας ασθενής, πωλείται πολλαπλάσια σε άλλους Ευρωπαίους……απο τις χώρες των οποίων εισάγεται!

Οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες σε παραγωγικές μονάδες της Ασίας (Κίνα και Ινδία κυρίως”) εξαιτίας της πανδημίας και του ενεργειακού κόστους 

Η μείωση των ποσοτήτων των φαρμάκων που διατίθεται από τις φαρμακευτικές στην Ελλάδα λόγω μείωσης κόστους,

Αυτοί οι λόγοι προβάλλονται από όλους: Κυβέρνηση,Υπουργείο Υγείας βιομηχανίες φαρμακοποιούς… 

Επίσης στην ελληνική πραγματικότητα το γεγονός ότι πάνω από 1300 φάρμακα βρίσκονται -σε ασυμφωνία με την ισχύουσα νομοθεσία- κάτω από την χαμηλότερη τιμή της Ευρωζώνης, με αποτέλεσμα να είναι προβληματική η διάθεση τους και η παραγωγή τους…

Εάν δε αποσυρθούν είναι βέβαιο ότι  θα αντικατασταθούν με άλλα πολύ πιο ακριβά. 

Το φάρμακο είναι αγαθό! 

Ένα αγαθό που προσδίδει τεράστια δύναμη και τεράστια κέρδη!

Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες επενδύουν πολλά και κερδίζουν περισσότερα! Έχουν την δυνατότητα όχι μόνο να ελέγξουν την αγορά αλλά και να εφαρμόσουν όλες τις τεχνικές μεγιστοποίησης των κερδών.Η γιγάντωσή τους με τις συνεχείς εξαγορές τις μετέτρεψε σε παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή κυβερνήσεων ακόμα και σε αποκαλούμενες χώρες υπερδυνάμεις!Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τελευταία εικοσαετία άφησαν ελεύθερη την αγορά να ρυθμιστεί…εξυπηρετώντας πλήρως τα μεγάλα συμφέροντα, εξαλείφοντας και τους τελευταίους θύλακες εθνικής παρέμβασης είτε με την μορφή βιομηχανιών είτε με την μορφή κρατικών φαρμακαποθηκών είτε με τις ειδικές πολιτικές πιστοποίησης της βιοισοδυναμιας και της βιοδιαθεσιμοτητας σημαντικές παραμέτρους ποιότητας και αποτελεσματικότητας των φαρμάκων….

Στο ζήτημα αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες η ΕΕ δεν θα πρέπει να μείνει σε προθέσεις και εξαγγελίες στο αδιόρατο μέλλον.

Πρέπει να αναγνωριστεί η σημαντικότητα της επιστροφής της παραγωγής των φαρμάκων, αλλά και πρώτων υλών στην Ευρώπη.Νεες πολιτικές με απαραίτητη κεντρική βοήθεια πρέπει να εστιάσουν στη μείωση της εξάρτησης από την Ινδία και την Κίνα. Αυτό απαιτεί την λήψη άμεσα απαραίτητων μέτρων ώστε να γίνουν επενδύσεις και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.

Για να διατηρηθούν τα φάρμακα αυτά στην ελληνική αγορά χρειάζεται στοχευμένη οικονομική στήριξη με ανταλλάγματα που θα μπορούσαν να στηρίξουν την παραγωγή απαραίτητων καθιερωμένων φαρμάκων από την Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία, αποφεύγοντας έτσι τις πανάκριβες εισαγωγές μέσω ΙΦΕΤ, αλλά και βελτιώνοντας τη θέση της δικής μας βιομηχανίας στην Ευρωπαϊκή αγορά (Να μην λησμονούμε ότι ταυτόχρονα θα δίνουν θέσεις εργασίας στους νέους επιστήμονες).

Μια αγορά που χρειάζεται πάντα παρεμβάσεις και ρυθμίσεις ιδιαίτερα σε ευαίσθητους τομείς όπως είναι η υγεία και κατ’ επέκταση το φάρμακο.

Αν την αφήσεις να αυτορυθμιστεί με τις ακραίες φιλελεύθερες πολιτικές και σε ειδικές συνθήκες ανωμαλίας όπως η σημερινή πανδημία είναι βέβαιο ότι αυτό θα γίνει με το τίμημα να είναι πανάκριβο και να βαραίνει τις τσέπες των πολιτών. 

Οι τεχνητές ελλείψεις και οι ιδιοτελείς  αποσύρεις φτηνών και πολιτικών φαρμάκων ευρείας κατανάλωσης είναι βέβαιο ότι θα επιφέρουν αυξήσεις επι δικαίων και αδίκων.

Ούτε η πατέντα ούτε το μισθολογικό κόστος  επηρεάζει το κόστος παραγωγής ….Η ενέργεια και οι πρώτες ύλες μπορεί….Αλλά όταν τα κέρδη στα περισσότερα φάρμακα ξεπερνούν το ….χίλια τοις εκατό είναι αστείες οι δικαιολογίες και των κάθε λογής αυξήσεων και των ελλείψεων…

Από τις 85 μονάδες παραγωγής της δεκαετίας του ογδόντα σήμερα στην Ελλάδα έμειναν 42!.

Είναι ζήτημα πολιτικών και πολιτικής βούλησης…

Ζούμε στην εποχή που τα κοινωνικά αγαθά έχουν μετατραπεί σε κερδοφόρα προϊόντα, πανάκριβα και για λίγους!

Το φάρμακο γίνεται ….φαρμάκι!

Δημήτρης Ψευτογκάς

Χειρουργός Ορθοπεδικός

πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Γρεβενών 

Υστερόγραφο:

Υπενθυμίζεται σε όσους τα έζησαν και ξεχνούν ή δεν γνωρίζουν επειδή δεν τα έζησαν αλλά οφείλουν να γνωρίζουν!

 Το 1983 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στις αρχές της πρώτης οκταετίας ψήφισε το νόμο 1316/83 για την ίδρυση και λειτουργία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων.

Θετική ψήφο σ’ αυτό το νόμο έδωσε και το ΚΚΕ, που δεν ψήφισε ούτε το νομοσχέδιο για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης!

  Με βάση το άρθρο 2, παρ. 1, “ο ΕΟΦ έχει πρώτιστο σκοπό την προστασία και βελτίωση της δημόσιας υγείας, καθώς και την εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος γενικότερα στον τομέα παραγωγής, εισαγωγής και διακίνησης γενικά προϊόντων της αρμοδιότητάς του και ανάπτυξη σχετικών εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων καθώς και τεχνολογίας και έρευνας”.

Με το άρθρο 11, παρ. στ, “από 1.1.83 επιβάλλεται εισφορά 15% επί της χονδρικής τιμής πώλησης στα φαρμακευτικά σκευάσματα και ιδιοσκευάσματα ανθρώπινης χρήσης”. Σε άλλη παράγραφο του ίδιου νόμου επιβάλλεται ο ίδιος φόρος και στα καλλυντικά.

Στο άρθρο 15 ο νόμος 1316/83 προβλέπει την ίδρυση Εθνικής Φαρμακοβιομηχανίας και στο άρθρο 23 της ίδρυση Κρατικής Φαρμακαποθήκης. Επίσης, προβλέπει τη συμμετοχή εκπροσώπων των εργαζομένων στο ΔΣ του ΕΟΦ και στα ΔΣ των θυγατρικών επιχειρήσεων του ΕΟΦ.

Η Κρατική Φαρμακαποθήκη άρχισε τη λειτουργία της τον Ιούλη του 1984. Την περίοδο 1988 – 92, είχε καθαρά κέρδη. Το 1991 τα κέρδη ήταν 72 εκατ. και το 1992 ήταν 99 εκατ. δραχμές.

Η Εθνική Φαρμακοβιομηχανία ΑΕ ιδρύθηκε την ίδια περίοδο. Για τον τομέα του φαρμάκου έβαζε στόχο της πρώτης πενταετίας της λειτουργίας της το 15% της αγοράς. Σίγουρα δεν πέτυχε τους στόχους της, κύρια γιατί δεν υπήρχε η πολιτική βούληση. Κυκλοφόρησε όμως μια σειρά ιδιοσκευάσματα. Η κυκλοφορία μερικών απ’ αυτά (π.χ. “insulin”) σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ήταν πράγματι επιτυχία.

Με χρήματα απ’ το ΕΟΦόσημο η Εθνική Φαρμακοβιομηχανία έκανε τις παρακάτω επενδύσεις:

1. Δευτεροβάθμιο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου και μονάδα παραγωγής φαρμάκων στην Παλλήνη Αττικής.Το ύψος της επένδυσης στην Παλλήνη ήταν 1,8 δισ. δραχμές και η μονάδα έχει τη δυνατότητα να παράγει προϊόντα ιδιαίτερων τεχνολογικών απαιτήσεων, όπως “Λυοφίλα”, “Ινσουλίνη”, κλπ.

2. Μονάδα παραγωγής αντιβιοτικών στον Αγιο Στέφανο της Πάτρας (ύψος επένδυσης 1,7 δισ. δραχμές). Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ανάλογη μονάδα και έχει αποκλειστικά την παραγωγή πενικιλινούχων φαρμάκων.

3. Μονάδα παραγωγής φίλτρων τεχνητού νεφρού στη Λάρισα και αγορά της ΧΡΩΠΕΙ (ύψος αγοράς 2,5 δισ.)

5. Μικρότερες μονάδες, όπως μονάδα παραγωγής ορών και εμβολίων (στεγάζονται στο Ινστιτούτο Παστέρ). Μονάδα παραγωγής σάκων διαπεριτοναϊκών διαλυμάτων σε συνεργασία με τη ΒΙΟΣΕΡ στα Τρίκαλα. Εργοστάσιο πιλότο στη μονάδα της Παλλήνης, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εργαστηριακή και βιομηχανική ανάπτυξη νέων προϊόντων και βελτιώσεις ήδη κυκλοφορούντων φαρμάκων.

Η Εθνική Φαρμακοβιομηχανία λειτούργησε με προβλήματα…. Οι κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής για το φάρμακο, και οι αντιδράσεις των βιομηχάνων ήταν μόνιμα εμπόδια! Παρόλα αυτά η ελάχιστη αυτή παρέμβαση είχε κάποια αποτελέσματα. Πράγματι οι αυξήσεις στις τιμές των φαρμάκων μεταξύ ’85 – ’90 ήταν σημαντικά μικρότερες απ’ ό,τι από το ’90 και μετά, παρόλο που το δολάριο εκείνη την περίοδο παρουσίαζε σημαντική άνοδο έναντι της δραχμής!

 Η Εθνική Φαρμακοβιομηχανία τελικά κατέληξε εκεί που κατέληξε.

Η τότε ΕΟΚ και οι φαρμακοβιομήχανοι απαιτούσαν την κατάργηση του νόμου 1316 σε βασικά του σημεία. Καταργούσε την Εθνική Φαρμακοβιομηχανία και την Κρατική Φαρμακαποθήκη, τη συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων στο ΔΣ του ΕΟΦ και την Επιτροπή Τιμών. Το συνδικαλιστικό κίνημα δυστυχώς δεν πρόβαλε την απαιτούμενη αντίσταση.

Το ΠΑΣΟΚ επανερχόμενο στην εξουσία, στο τέλος του 1994 προχώρησε στο κλείσιμο της ΕΛΒΙΠΥ – ΧΡΩΠΕΙ, ενώ κρατάει κλειστές σύγχρονες επιχειρήσεις αξίας ενός δισ. δραχμών. Στο τελευταίο νομοσχέδιο για τις ιδιωτικοποιήσεις των ΔΕΚΟ προβλέπει και ιδιωτικοποίηση του ΕΟΦ.

Το μόνο που έμεινε από το νόμο 1316/83 είναι το ΕΟΦόσημο. Μέχρι τότε πήγαν στα ταμεία του κράτους απ’ το φόρο αυτό πάνω από 300 δισ., δρχ., τα οποία δεν πήγαν για την ανάπτυξη της Εθνικής Φαρμακοβιομηχανίας, όπως προέβλεπε, αλλά για άλλους σκοπούς. Μόνο για το 1995 το ΕΟΦόσημο ξεπερνουσε τα 50 δισ. Την ίδια στιγμή επιβάλλονται νέοι φόροι στα τσιγάρα για να βρεθούν πόροι για την υγεία.

Για την ιστορία:

Η ΧΡΩΠΕΙ παρήγαγε φάρμακα με μέση λιανική τιμή 700 δραχμών το κουτί (τιμές του 1994), ενώ κανένα κουτί δεν ξεπερνά τις 1.700 δραχμές. Στον ίδιο τιμοκατάλογο μη μέση λιανική τιμή για ιδιοσκευάσματα ελληνικών επιχειρήσεων ξεπερνά τις 2.500 το κουτί. Για τα ιδιοσκευάσματα των ξένων επιχειρήσεων η μέση τιμή είναι ακόμα μεγαλύτερη. Επίσης, παρήγαγε 28 ιδιοσκευάσματα σε τιμή κάτω του κόστους και ήταν η μόνη που παρήγαγε. Η μέση τιμή γι’ αυτά ήταν 350 δρχ. το κουτί.

Η εταιρία έκανε σημαντικές εξαγωγές για τα ελληνικά δεδομένα. Σε σύνολο 4 δισ. ελληνικών εξαγωγών για φάρμακα, τα 600 εκατ. προέρχονται από τη ΧΡΩΠΕΙ. Και όμως, η κυβέρνηση προχώρησε όχι στην εξυγίανσή της, αλλά στο κλείσιμό της ξοδεύοντας πολλαπλάσια χρήματα για αποπληρωμή χρεών και άλλων δαπανών, πληρωμές προσωπικού μέχρι να γίνουν οι μετατάξεις.

Ήταν μια καθαρά πολιτική επιλογή που δε στηριζόταν σε οικονομικά δεδομένα αλλά στην προσπάθεια εισόδου στον σκληρό πυρήνα του ευρώ μέσω της μείωσης των δημοσίων ελλειμμάτων και τιθάσευσης του χρέους….

Η αλήθεια είναι ότι ουδέν καλό αμιγές κακού….

Ψιλά γράμματα;

Μάλλον, όχι!

Για να προχωρήσουμε μπροστά πρέπει να ξέρουμε την ιστορία και να αντλούμε διδάγματα από τα λάθη μας….