Με προγράμματα-«μαμούθ» της τάξης του 1 δισ. ευρώ τουλάχιστον ετησίως περίπου 600.000 ιδιοκτήτες κατοικιών θα μπορέσουν με επιδοτήσεις να αναβαθμίσουν ενεργειακά τις κατοικίες τους έως το 2030.

Η αρχή γίνεται από φέτος, και συγκεκριμένα από τις 2 Νοεμβρίου, οπότε και ανοίγει η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» συνολικού προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ. Η «πράσινη» δράση θα τρέχει κάθε χρόνο, και μάλιστα από το 2021 θα είναι ανοιχτή, δηλαδή χωρίς ασφυκτικές προθεσμίες υποβολής προτάσεων συμμετοχής, με σκοπό σε 60.000 κατοικίες ετησίως να γίνονται οικοδομικές και ηλεκτρομηχανολογικές παρεμβάσεις οι οποίες θα περιορίζουν την ενεργειακή κατανάλωση.

Στα καινούργια χαρακτηριστικά των «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» που διαδέχονται τα «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον» είναι οι ενισχύσεις για:

Φωτοβολταϊκά συστήματα στις στέγες των κατοικιών. Με αυτά και την υπηρεσία του net metering (ενεργειακός συμψηφισμός) τα νοικοκυριά θα μπορούν να μειώνουν δραστικά το κόστος ρεύματος. Από την ηλιακή ενέργεια θα μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες ηλεκτροδότησης των σπιτιών τους και με τον τρόπο αυτόν είτε δεν θα πληρώνουν τίποτα στην εταιρεία προμήθειας είτε θα καλύπτουν μόνο τη διαφορά αν το φωτοβολταϊκό δεν καλύπτει ολικώς την κατανάλωση ρεύματος

Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες). Με την εγκατάσταση μπαταριών θα είναι εφικτή η αποθήκευση της ενέργειας από το φωτοβολταϊκό ώστε να κάνουν χρήση της ακόμα και τις ώρες της μέρας που ο ήλιος είναι σκεπασμένος από τα σύννεφα.

Εξυπνα συστήματα διαχείρισης ενέργειας – Smart Home. Τα νοικοκυριά έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν για την εγκατάσταση συστημάτων «έξυπνου» φωτισμού, απομακρυσμένου ελέγχου για περιπτώσεις διαρροής ή υγρασίας, για την τοποθέτηση έξυπνων αισθητήρων που διαχειρίζονται τη θέρμανση και την ψύξη κ.λπ.

Φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων. Οσοι επιλέξουν την αγορά ηλεκτροκίνητου ΙΧ το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» επιδοτεί την εγκατάσταση υποδομών φόρτισης στις κατοικίες.

Μαζί με τις κλασικές επιδοτούμενες παρεμβάσεις, όπως η θερμομόνωση, η αντικατάσταση κουφωμάτων, η χρήση ζεστού νερού από ηλιακούς θερμοσίφωνες και άλλα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα νέα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» επιδιώκουν έως το 2030 να μειώσουν την τελική κατανάλωση ενέργειας για τα νοικοκυριά κατά 9,7% και να φέρουν εξοικονόμηση 2,8 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου πετρελαίου και μείωση κατά 71% σε σχέση με το 2005 εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Μεγάλες επενδύσεις

Πέραν όμως της συμβολής στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και της εξοικονόμησης δαπανών των νοικοκυριών στην κατανάλωση ενέργειας, οι «πράσινες» επιδοτήσεις θα οδηγήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση το 15% του συνολικού κτιριακού αποθέματος της χώρας.

Αυτό σημαίνει ότι θα κινητοποιηθούν επενδύσεις της τάξης των 11 δισ. ευρώ έως το 2030 για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και θα στηριχθεί ο κλάδος της οικοδομής και των κατασκευών. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το εισόδημα των εργαζομένων στους τομείς αυτούς θα ανέβει κατά 3,4 δισ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν συνολικά στη δεκαετία 22.000 νέες θέσεις εργασίας. Η προστιθέμενη αξία στο κτιριακό απόθεμα της χώρας μέσα από την υλοποίηση των επενδύσεων ενεργειακής αναβάθμισης υπολογίζεται σε μεγαλύτερη των 8 δισ. ευρώ έως το 2030.

Πού θα βρεθούν όμως τα κονδύλια αυτά για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων; Από το πακέτο των 750 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε στην ΕΕ, στην Ελλάδα αντιστοιχούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ της τάξης των 72 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος τουλάχιστον των 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθεί για δράσεις πράσινης ανάπτυξης και ψηφιακού μετασχηματισμού.

Παράλληλα, η Κομισιόν τον Σεπτέμβριο θα εξειδικεύσει μια νέα στρατηγική πολιτικής, αυτής του «Κύματος Ανακαινίσεων Κτιρίων», οπότε προγράμματα και δράσεις όπως αυτή του «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» θα πριμοδοτηθούν.

Πότε θα «τρέξει»

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» θα τρέξει από τις 2 Νοεμβρίου και παρέχει υψηλές επιδοτήσεις που μπορεί να φτάσουν ακόμα και στο 85% επί των δαπανών για συγκεκριμένες οικοδομικές και ηλεκτρομηχανολογικές παρεμβάσεις. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής σχεδόν στο σύνολο των ιδιοκτητών κατοικιών, καθώς χαλαρώνουν τα εισοδηματικά κριτήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις ακόμα και οικογένειες με εισόδημα 120.000 ευρώ.

Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα. Μια κατοικία προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.
• Υφίσταται νόμιμα.
• Εχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.
• Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

Το ανώτατο ύψος των δαπανών που μπορεί να επιδοτηθεί έχει αυξηθεί στις 50.000 από 25.000 ευρώ που ήταν στα προηγούμενα προγράμματα «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον», ενώ δίνεται η δυνατότητα σε ιδιοκτήτη με περισσότερες από μία κατοικίες να υποβάλει παραπάνω αιτήσεις. Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που μπορεί να χρηματοδοτηθεί ανέρχεται στις 100.000 ευρώ.

Βάσει εισοδημάτων

Στο νέο πρόγραμμα διατηρείται η φιλοσοφία των επιδοτήσεων, με το ύψος τους να προσδιορίζεται ανάλογα με το μέγεθος των εισοδημάτων. Διακρίνονται πέντε εισοδηματικές κατηγορίες. Σε εκείνη με τα χαμηλότερα εισοδήματα αντιστοιχεί το υψηλότερο ποσοστό επιδότησης 65%. Αυτό υποχωρεί όσο μεγαλώνουν τα εισοδήματα, για να φτάσει στο 35% για φυσικά πρόσωπα με υψηλά βαλάντια.

Στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» καθιερώνονται και δύο πρόσθετες επιδοτήσεις ως μπόνους:

1COVID-19 premium. Λόγω της απρόβλεπτης κατάστασης που έχει διαμορφωθεί με τον κορωνοϊό COVID-19 και των δυσκολιών που έχουν ανακύψει από την εφαρμογή των μέτρων οριζόντια στη χώρα για τον περιορισμό της διασποράς του, προστίθεται επιπλέον +10% για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν τα έτη 2020-2021.

2Για τα μεμονωμένα διαμερίσματα και μονοκατοικίες ενεργειακής κατηγορίας Η και Ζ προστίθεται επιπλέον 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης, εφόσον επιτευχθεί αναβάθμιση σε Β’ ενεργειακή κατηγορία.

Ο προϋπολογισμός

Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ ή τις 100.000 ευρώ ανά ΑΦΜ Ωφελούμενου Δικαιούχου.

Ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός για τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας είναι 1,2 ευρώ ανά εξοικονομούμενη ΚWh.

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες φτάνει τις 80.000 ευρώ.

Παρέχεται η κάλυψη της δαπάνης για την αμοιβή του ενεργειακού επιθεωρητή, του συμβούλου έργου και κόστη τυχόν μελετών, ενώ σε περίπτωση τραπεζικού δανεισμού μέσω του Προγράμματος το δάνειο είναι άτοκο.