Σήμερα, Παρασκευή 30 Αυγούστου, σύμφωνα με το εορτολόγιο του 2024 τιμάται η μνήμη του Αγίου Αλεξάνδρου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του Αγίου Ιωάννη Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του Αγίου Παύλου του νέου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του Αγίου Ευλαλίου ιεράρχου εν Κύπρω, του Αγίου Φιλωνίδη το Ιερομάρτυρα και του Οσίου Φύλακος.

Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι:

• Αλέξανδρος, Αλέκος, Αλέξης, Άλεξ, Αλεξάνδρα, Αλεξάντρα, Αλεξία, Αλέκα, Αλέξο, Αλέξω, Σάντρα
• Ευλάλιος, Ευλαλία
• Φύλακας

Άγιοι Αλέξανδρος, Ιωάννης και Παύλος ο νέος, Πατριάρχες Κωνσταντινούπολης

Άγιος Αλέξανδρος Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης

Ο Αλέξανδρος (237/244 – 337) ήταν επίσκοπος Βυζαντίου για περισσότερα από είκοσι έτη (314/7–337). Ήταν ο πρώτος που έφερε τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης/Κωνσταντινουπόλεως καθώς η Πόλη μετονομάστηκε κατά τα έτη της επισκοπείας του και έγινε κέντρο Συνόδου επισκόπων της περιοχής.

Κατά το Συναξάριο γεννήθηκε στην Καλαβρία. Οι πηγές αναφέρουν ότι ήταν 73 ετών όταν έγινε επίσκοπος Βυζαντίου, οπότε το έτος γέννησής του πρέπει να τοποθετηθεί μεταξύ των ετών 241 και 244. Οι γονείς του ονομάζονταν Γεώργιος και Βρυαίνη. Αφιερώθηκε από μικρός στον Θεό και κλείστηκε σε μοναστήρι, όπου λέγεται ότι έμεινε εντελώς νηστικός για είκοσι ημέρες και εντελώς γυμνός για τέσσερα έτη, ενώ ταλαιπωρήθηκε από επιθέσεις Σαρακηνών. Περιόδευσε την Ελλάδα μαζί με τους μαθητές του Βιτάλιο και Νικηφόρο. Οι κοντινοί στην εποχή του ιστορικοί τον αναφέρουν ως όχι πολύ ευφραδή, αλλά ενάρετο και θεοφιλή. Κατά τον Θεοδώρητο, ήταν «ἀποστολικοῖς χαρίσμασι λαμπρυνόμενος».

Εξελέγη αρχικά βοηθός επίσκοπος του γηραιού επισκόπου Μητροφάνη, ο οποίος άφησε εντολή πριν πεθάνει να τον εκλέξουν διάδοχό του.

Σαν Πατριάρχης ο Αλέξανδρος ανταποκρίθηκε σωστά στις δύσκολες περιστάσεις των καιρών. Τότε ο Άρειος είχε εξαπατήσει το βασιλιά Κωνσταντίνο ότι δήθεν πιστεύει ορθά. Και ο βασιλιάς διέταξε τον Αλέξανδρο να αφήσει τον Άρειο να μετέχει της Θείας Κοινωνίας. Ο Αλέξανδρος, λυπημένος, προσευχήθηκε στο Θεό και ζήτησε τη βοήθεια Του. Η δέηση του Ιεράρχη εισακούσθηκε. Και το πρωί που ο Άρειος με πομπή θα πήγαινε στην εκκλησία, βρέθηκε το σώμα του σχισμένο και σκωληκόβρωτο.

Επί της επισκοπείας του τελέστηκαν τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, στις 11 Μαΐου του 330. Επίσης επί των ημερών του, συγκεκριμένα το 336, συγκροτήθηκε η πρώτη Ενδημούσα Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, με τη συμμετοχή επισκόπων της περιοχής, οπότε και ο Νέας Ρώμης ξεκίνησε να φέρει τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.

Bottom of Form

Ο άγιος Αλέξανδρος πέθανε το 337, την ίδια χρονιά με τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α’. Στην επιθανάτιο κλίνη του, λέγεται ότι όρισε τον Παύλο ως διάδοχό του, και ότι προειδοποίησε τον κλήρο για τον Μακεδόνιο, ο οποίος έγινε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως το 342 και του οποίου οι διδασκαλίες ενέπνευσαν τον Μακεδονιανισμό.

Μετά τον θάνατό του ανακηρύχθηκε άγιος. Παλαιά χειρόγραφα αναφέρουν ως ημερομηνία μνήμης του τις 2 Ιουνίου. Σήμερα τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 30 Αυγούστου και από την Καθολική στις 28 Αυγούστου. Ακολουθία στην μνήμη του τυπώθηκε στην Βενετία το 1771.

Άγιος Ιωάννης Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης

Σύμφωνα με το saint.gr, πρόκειται μάλλον για τον Ιωάννη τον ονομαζόμενο Ξιφιλίνο, που διαδέχτηκε τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο τον Γ’. Γεννήθηκε το 1006 μ.Χ. στην Τραπεζούντα και διακρίθηκε για τη μεγάλη του παιδεία και τα μεγάλα πολιτικά αξιώματα που είχε καταλάβει. Κατόπιν όμως αποσύρθηκε σε κάποια μονή της Βιθυνίας, όπου μόνασε 10 χρόνια. Από κει προσκλήθηκε για να καταλάβει τον πατριαρχικό θρόνο. Χειροτονήθηκε ιερέας, και μετά μια εβδομάδα – την 1η Ιανουαρίου 1064 μ.Χ. – επίσκοπος.

Ο Ιωάννης λειτουργούσε και κήρυττε κάθε μέρα στους ναούς της πρωτεύουσας, επισκεύασε τις εικόνες της Αγίας Σοφίας, και μοίραζε δωρεάν ψωμί και σιτάρι στους φτωχούς. Πέθανε το 1075 μ.Χ., και να πως τον περιγράφει ένας από τους συγχρόνους του: «ἀνεφάνη ἀνὴρ πρώτον μὲν καθαρώτατος καὶ ἁγνότατος καὶ πρὸ παντὸς ρύπου σωματικοῦ καθάπαξ ἀπεχόμενος. Ἔπειτα δὲ τὰ εἰς καταφρόνησιν χρημάτων καὶ ἀκτημοσύνην τελείαν καὶ τὴν πρὸς τοὺς πένητας φιλανθρωπίαν καὶ μετάδοσιν κατ᾿ οὐδὲν ἐλάττων τοῦ περιβόητου ἐκείνου Ἐλεήμονος, καὶ ταῖς ἄλλοις δὲ ἀρεταῖς πάσαις συλλήβδην εἰπεῖν ἀφθόνως κοσμούμενος, ἀλλὰ καὶ τῷ λόγῳ πολύς, καὶ παιδεύσεως πάσης μετειληχῶς καὶ νομομαθείς ἐξαίρετος».

Άγιος Παύλος ο νέος, Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης

Για τον Πατριάρχη Παύλο δεν έχουμε σαφείς και συγκεκριμένες πληροφορίες. Μερικοί νομίζουν ότι πρόκειται για τον Παύλο τον Γ’.

Αυτός πατριάρχευσε το 687 – 693 μ.Χ. Προήδρευσε της Πανθέκτης λεγομένης Συνόδου.

Άλλοι νομίζουν, ότι πρόκειται για τον Πατριάρχη Παύλο τον Δ’. Αυτός καταγόταν από την Κύπρο και έλαμψε, κατά τον Θεοφάνη, στα λόγια και στα έργα.

Ανέβηκε στον θρόνο το 780 μ.Χ. παραιτήθηκε δε στα τέλη Αυγούστου του 784 μ.Χ. και αποσύρθηκε στη Μονή Φλώρου, όπου έζησε σαν απλός μοναχός μόνο δύο ή τρεις μήνες από την παραίτηση του. Ανήκε στους ζηλωτές της Ορθοδοξίας και διακρίθηκε για της ελεημοσύνες του. (Προ του 12ου αιώνα μ.Χ., η μνήμη του εορταζόταν στις 2 Σεπτεμβρίου).

Απολυτίκιον

Ἦχος γ´. Τὴν ὡραιότητα.

Μύσται οὐράνιοι ἀποδεικνύμενοι, θεῖοι ἐκφάντορες τῷ κόσμῳ ὤφθητε, τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, ποιμάναντες θεαρέστως, ἱερὲ Ἀλέξανδρε, τῆς Τριάδος ὁ πρόμαχος, Ἰωάννη ἔνδοξε, ὁ τῆς χάριτος τρόφιμος, καὶ Παῦλε Ἱερέων ἀκρότης, ὅθεν ὑμᾶς ἀνευφημοῦμεν.