Την ώρα που ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τις εκλογές του 2023 και τα κόμματα έχουν ξεκινήσει τις πυρετώδεις προετοιμασίες, υπενθυμίζεται ότι μέχρι να στηθούν οι κάλπες της 21^ης Μαΐου, ένας υπηρεσιακός πρωθυπουργός θα αναλάβει τα ηνία της χώρας.

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα προκύψει θα έχει ως επικεφαλής έναν δικαστή και θα είναι στα πρότυπα των υπηρεσιακών κυβερνήσεων Παναγιώτη Πικραμμένου και Βασιλικής Θάνου. Συνεπώς ένας από τους προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, θα ηγηθεί βάσει συντάγματος, της υπηρεσιακής κυβέρνησης.

Οι 3 υποψήφιοι υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί:

• Μαρία Γεωργίου πρόεδρος του Αρείου Πάγου(επιλέχθηκε το 2021 εισήχθη στο σώμα το 1983)
• Ευαγγελία Νίκα πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας(επιλέχθηκε το 2022 εισήχθη στο σώμα το 1983)
• Ιωάννης Σαλμάς πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου( επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019 εισήχθη στο σώμα το 1987)

Τι ορίζει το Σύνταγμα

Όλα αυτά τα ορίζει το άρθρο 37 του Συντάγματος, το οποίο δεν θέτει περιορισμούς αρχαιότητας ή άλλες προϋποθέσεις για το ποιος από τους 3 προέδρους θα αναλάβει την ευθύνη της υπηρεσιακής κυβέρνησης. Μάλιστα αυτή η επιλογή ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπως σαφώς διατυπώνεται στο άρθρο 37 εδάφιο 3.

Τι αναφέρει το άρθρο 37 για τον Διορισμό Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης

1. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Kυβέρνησης και τους Yφυπουργούς.
2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
3. Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών καισε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Kυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Bουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Bουλή η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.

Υπάρχει δικαίωμα άρνησης;

Όπως εξηγεί το dikastiko.gr ένα ερώτημα, που και κατά το παρελθόν έχει τεθεί, είναι η τυχόν δυνατότητα του Προέδρου ενός εκ των Ανωτάτων Δικαστηρίων, που καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση, να αποποιηθεί τη σχετική πρόταση. Κατά την κρατούσα άποψη, η αποδοχή της εντολής από τον ανώτατο δικαστικό λειτουργό συνιστά υπηρεσιακό καθήκον που του επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Η ιδιάζουσα κατάσταση της ανάθεσης της ανάθεσης της πρωθυπουργίας της υπηρεσιακής κυβέρνησης σε δικαστικό λειτουργό έγκειται στο ότι αυτή διενεργείται μέσα σε κλίμα πολιτικής έντασης (αφού έχει προηγηθεί μια σειρά ατελέσφορων διερευνητικών εντολών και προσπαθειών συγκρότησης κυβέρνησης) και κατά συνέπεια αναλαμβάνει υπό αυτές τις συνθήκες την οργάνωση και την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών.