Η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνεται κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.

Συγκεκριμένα κατά την περσινή περίοδο γρίπης το επιδημικό κύμα ξεκίνησε την εβδομάδα 1/2016 (4-10 Ιανουαρίου 2016), κορυφώθηκε την εβδομάδα 5/2016 (1–7 Φεβρουαρίου 2016), και επανήλθε σε χαμηλότερα επίπεδα από την εβδομάδα 9/2016 και μετά (29 Φεβρουαρίου – 6 Μαρτίου 2016), συνεχίζοντας σε χαμηλά επίπεδα τις επόμενες εβδομάδες μέχρι το τέλος της περιόδου επιτήρησης.

Κάθε επιδημική έξαρση της γρίπης εισβάλει ταχύτατα, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η πρόβλεψη του χρόνου αλλά και του τόπου εκδήλωσής της, ενώ συχνά προκαλεί την αποδιοργάνωση της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής, την υπέρμετρη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων και όχι σπάνια, την αύξηση της θνησιμότητας.

Οι τοπικοί εποχικοί παράγοντες που ευνοούν τον ταχύτατο τρόπο μετάδοσης του ιού της γρίπης μέσω σταγονιδίων καθιστούν αναποτελεσματική την πρόληψη μόνο με τους κλασσικούς τρόπους

Α. ΠΡΟΛΗΨΗ

Απαραίτητα μέτρα για να εμποδίσουμε την διασπορά του ιού της γρίπης τόσο στο περιβάλλον της οικίας (μεταφορά από έξω ) όσο και μεταφορά του ιού από νοσσούντες στην οικία μας προς τα έξω και είναι τα εξής:

1.Να τηρούμε τα μέτρα  ατομικής  υγιεινής :

• καλό πλύσιμο των χεριών όταν ερχόμαστε από έξω στο σπίτι ή  στην εργασία, αμέσως μετά από φτάρνισμα, αμέσως μετά από επαφή με άρρωστο ή αντικείμενα που χρησιμοποίησε άρρωστος  .
•  επίσης να μην τρίβουμε τα μάτια ή πιάνουμε το στόμα , τη μύτη (πύλες εισόδου του ιού) αν δεν πλένουμε καλά τα χέρια μας.
•  κάλυψη του βήχα και του φταρνίσματος με τα χέρια μας ή με χαρτομάντηλο το οποίο πετάμε στα σκουπίδια και μετά πλένουμε τα χέρια μας .

2. Να αποφεύγουμε όσο το δυνατόν τις συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους που ευνοούν τον ταχύτατο τρόπο μετάδοσης του ιού της γρίπης  μέσω σταγονιδίων.

3. Οι κλειστοί χώροι  στους οποίους αναγκαστικά είμαστε (αίθουσες σχολείων, χώροι εργασίας κλπ) θα πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα (πχ διαλλείματα σχολείων) να αερίζονται καλά.

Πρέπει οι υπεύθυνοι των χώρων αυτών να φροντίσουν να υπάρχουν τα απαραίτητα υλικά για το πλύσιμο των χεριών, όπως σαπούνι και χειροπετσέτες μιας χρήσεως στους νιπτήρες.

Επίσης να μεριμνούν για την απολύμανση (με οικιακό απολυμαντικό ) των επιφανειών εργασίας ( όπως θρανία, τραπέζια ) πόμολα από τις πόρτες , επιφάνειες νιπτήρων, βρύσες και βάνες αυτών

4. Όταν ο άρρωστος δεν είναι στο νοσοκομείο:

• τότε μένει στο σπίτι του μέχρι και 24 ώρες μετά το τέλος των συμπτωμάτων (πυρετό , βήχα, δύσπνοια κλ)και δεν πηγαίνει στο σχολείο ή την εργασία του.
• Στο σπίτι μένει στο δωμάτιο του ή σε χώρο ο οποίος πρέπει να αερίζεται συχνά και καλά.
• Όταν βήχει ή φταρνίζεται  αυτό γίνεται σε χαρτομάντιλο το οποίο πετάει στα σκουπίδια και μετά πλένει τα χέρια του .
• Δεν μοιράζεται με κανέναν σκεύη (πιάτα, ποτήρια κλπ) , πετσέτες και σεντόνια. Τα αντικείμενα αυτά επαναχρησιμοποιούνται μόνον μετά από πλύσιμο με νερό σε υψηλή θερμοκρασία και σαπούνι.
• Τα απορρίμματα του τοποθετούνται σε ανθεκτικό σάκο απορριμμάτων που κλείνει καλά.

5. Τα μέλη της οικογένειας που συγκατοικούν με ασθενή πρέπει να ακολουθούν όλες τις προφυλάξεις για την αποφυγή μετάδοσης της ασθένειας.

• Καλό πλύσιμο των χεριών (ή χρήση αντισηπτικού)  πριν και μετά την  φροντίδα με τον ασθενή.
•   Χρήση γαντιών μιας χρήσεως κατά την φροντίδα του ασθενή και την επαφή με βιολογικά υγρά του σώματος  του (αναπνευστικές εκκρίσεις) παρά την χρήση των γαντιών το πλύσιμο των χεριών είναι απαραίτητο.

6. Εάν άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενή με γρίπη εμφανίσουν πυρετό ή συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού πρέπει επειγόντως να συμβουλευτούν ιατρό αναφέροντας του την επαφή με  άρρωστο.

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, καλύπτει σε υψηλό ποσοστό και προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης συμβάλλοντας μεταξύ άλλων στην μείωση απουσιών από την εργασία και το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση.

Όπως κάθε χρόνο και επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο-ορότυπους, έτσι και για την περίοδο 2016-2017 η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Για τη φετινή περίοδο μπορεί να συνταγογραφείται οποιοδήποτε αντιγριπικό εμβόλιο του οποίου η σύνθεση περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη (που διαθέτουν άδεια κυκλοφορίας) από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Επισημαίνεται ότι μέσω των συστημάτων φαρμακοεπαγρύπνισης που λειτουργούν διεθνώς, δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές συστηματικές παρενέργειες του αντιγριπικού εμβολίου.

Β. ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΟΥ

Στα παιδιά χορηγείται μέχρι την ηλικία των 3 ετών η μισή δόση του εμβολίου ενηλίκων. Μετά την ηλικία αυτή συνιστάται η χορήγηση αντιγριπικών εμβολίων τύπου ενηλίκου.

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός συνιστάται σε όλα τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών (εφόσον το επιθυμούν).

Γ. ΟΜΑΔΕΣ ΑΥΞΗΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Eίναι ιδιαιτέρως σημαντικό ο αντιγριπικός εμβολιασμός να εφαρμόζεται σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις καλούμενες ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Οι ομάδες αυξημένου κινδύνου είναι οι εξής:

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια

4. Νευρομυϊκά νοσήματα
5. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
6. Λεχωίδες
7. Θηλάζουσες
8. Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος(BMI) μεγαλύτερης των 40 kg/m2
9. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό ο κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
10. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
11. Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)
12. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).

Δ. ΟΔΗΓΙΕΣ

 Τα άτομα τα οποία ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου συνιστάται να προσέρχονται έγκαιρα στις μονάδες υγείας με την έναρξη συμπτωμάτων για ιατρική διάγνωση και θεραπεία.

Ε. ΙΑΤΡΟΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΓΕΙΑΣ

Οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες υγείας βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από λοιμώξεις κατά την εργασία και να τις μεταδώσουν στους συναδέλφους, τους ασθενείς και τις οικογένειες τους.

Η ανοσοποίηση έναντι της γρίπης του προσωπικού των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας προστατεύει όχι μόνο τους εμβολιασμένους αλλά λειτουργεί και ως φραγμός κατά της μετάδοσης της γρίπης και μάλιστα σε άτομα με αντένδειξη εμβολιασμού (π.χ. βρέφη κάτω των 6 μηνών, αλλεργικά άτομα κ.α.) ή με χαμηλή ανοσολογική απόκριση και συμβάλλει στην απρόσκοπτη διατήρηση της παροχής υγειονομικής περίθαλψης κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της εποχικής γρίπης.

Ιδιαίτερα το προσωπικό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας συμπεριλαμβανομένων και των Μονάδων Νεογνών, των Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας, των Μονάδων Ειδικών Λοιμώξεων, των ειδικών Μονάδων Ανοσοκατεσταλμένων και των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) οφείλει να είναι στο σύνολό του εμβολιασμένο.