Με την υπ’ αριθμ.: 402/2023 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών γίνεται για μια ακόμη φορά αντιληπτή η προχειρότητα με την οποία το κράτος αντιμετωπίζει την τραγική κατάσταση που επικρατεί στις Υπηρεσίες Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.). Μια κατάσταση που γιγαντώνεται με τις συνεχιζόμενες πολιτικές ιδιωτικοποίησης κρίσιμων Δημόσιων Λειτουργιών και για την οποία ουδέποτε το κράτος και οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε ουσιαστική διαβούλευση με τις αρμόδιες συνδικαλιστικές οργανώσεις που εκπροσωπούν τους εμπλεκόμενους εργαζομένους και τις υπηρεσίες. Ούτε προφανώς τους αφύπνισαν ή τους ενεργοποίησαν οι πολύχρονες και πολύμορφες κινητοποιήσεις των Ομοσπονδιών για την ανάδειξη και την επίλυση των προβλημάτων.

Η συγκεκριμένη Εγκύκλιος επί της ουσίας προχωρά σε επιπρόσθετες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες μάλιστα υπεισέρχονται και σε αρμοδιότητες άλλων δύο Υπουργείων, του Οικονομικών και του ΥΠ.ΕΝ. (Ενέργειας-Περιβάλλοντος). Συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο Α, Γενικό μέρος Ι, Εισαγωγή, παρ.δ «Εξειδικεύεται η ενίσχυση των δήμων που λειτουργούν Υ.ΔΟΜ. και παρέχουν διοικητική υποστήριξη σε άλλο δήμο, με ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, με τριετή πρόβλεψη. Στο πλαίσιο αυτό θεσπίζεται ένα πλέγμα διατάξεων για την κατά προτεραιότητα ενίσχυση των Υ.ΔΟΜ. με προσωπικό, τη συνεχή παρακολούθηση του στελεχιακού δυναμικού των υπηρεσιών αυτών και την πρόβλεψη διαδικασιών ενίσχυσης, σε περίπτωση μείωσής του.».

Μεγάλο μέρος της Εγκυκλίου αποτελεί απάντηση σε συνδικαλιστικά έγγραφα, αναφερόμενο στις προσλήψεις. Επί της ουσίας αυτό το μέρος της Εγκυκλίου δεν είναι ούτε διευκρινιστικό ούτε κανονιστικό για τη σωστή εφαρμογή της Νομοθεσίας. Προσπαθεί απλά να «δικαιολογηθεί» για την τεράστια ολιγωρία στις αναγκαίες προσλήψεις μηχανικών όλων των ειδικοτήτων για την ορθή στελέχωση και λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.).

Ειδικότερα:

1. Πώς οι Δήμοι με Υπηρεσίες Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) που υπολειτουργούσαν, υπό την έννοια ότι λόγω υποστελέχωσης ασκούσαν αρμοδιότητες των Υ.ΔΟΜ. σε μια Δημοτική Ενότητα, ενώ για τις λοιπές Δημοτικές Ενότητες δεχόταν διοικητική υποστήριξη από άλλο Δήμο, θα μπορούν από 1-1-2023 να ασκούν, μετά την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης του οικείου Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, τις αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) για το σύνολο των αρμοδιοτήτων και σε όλες τις Δημοτικές τους Ενότητες, ανεξαρτήτως επιπέδου στελέχωσης; Μάλλον εμπαιζόμαστε στο σύνολο όλοι, Δημόσιοι υπάλληλοι, Δήμαρχοι και πολίτες.
2. Για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) σύμφωνα με το Νόμο αλλά και τη διευκρινιστική Εγκύκλιο, ο Δήμος που δεν πληροί τους όρους ελάχιστης στελέχωσης οφείλει με σύναψη Διαδημοτικής Συνεργασίας, να συνδράμει το Δήμο που τον υποστηρίζει.

Αρχικά δεν αποσαφηνίζεται ο όρος της συνδρομής υπαλλήλου. Με τί καθεστώς θα λειτουργεί ο υπάλληλος αυτός; Θα εκτελεί παράλληλα καθήκοντα και αν ναι, για πόσο καιρό; Θα χρεώνεται έργα, μελέτες της Τεχνικής Υπηρεσίας και θα εκτελεί και χρέη υπαλλήλου Υπηρεσίας Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.); Θα μετακινηθεί; Θα αποσπαστεί;

Επιπροσθέτως ας απαντηθεί αν ένας υπάλληλος που τοποθετήθηκε εξαρχής με τον διορισμό του σε Τεχνική Υπηρεσία, στα πλαίσια της συνδρομής με προγραμματική σύμβαση, κληθεί να εκτελέσει πολεοδομικές αρμοδιότητες, χωρίς ποτέ του να έχει ασχοληθεί με το αντικείμενο. Αντιλαμβάνεστε πως θα πρέπει να προηγηθεί επιμόρφωση, συμμετοχή σε ομάδα εργασίας για απόκτηση εμπειρίας και κατόπιν αποκλειστική και μόνο ενασχόληση με πολεοδομικά καθήκοντα.

Ποιος Δήμαρχος αλλά και ποιος Προϊστάμενος Τεχνικής Υπηρεσίας θα δεχθεί να απαξιωθεί και αποδυναμωθεί η Τεχνική του Υπηρεσία;  Και στην τελική με ποια αδιάβλητη διαδικασία και ποια αξιοκρατικά κριτήρια θα επιλεγεί αυτός ο «συνδρομητικός» υπάλληλος; Με απόφαση του Δημάρχου; Με απόφαση του Προϊσταμένου;

3. Ορίστηκε ότι δεν επιτρέπεται η μετακίνηση προσωπικού που υπηρετεί σε Υπηρεσία Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) σε άλλη υπηρεσία του οικείου Δήμου, αν το εναπομείναν προσωπικό δεν καλύπτει την ελάχιστη στελέχωση της περ.α ́, της παρ.3 του άρθρου 97 Α. Με απαγορευτικές διατάξεις θεωρείτε ότι επιτυγχάνετε το σκοπό της καλής διοίκησης;
4. Στην ελάχιστη στελέχωση των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) που λειτουργούν σε επίπεδο Τμήματος ή Γραφείου προσμετράται το πάσης φύσεως απασχολούμενο προσωπικό, ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας. Δηλαδή «…και το μη τακτικό προσωπικό που απασχολείται στους δήμους για την άσκηση αρμοδιοτήτων Υ.ΔΟΜ., κλάδου μηχανικού και ειδικότητας αγρονόμου τοπογράφου, πολιτικού μηχανικού ή αρχιτέκτονα, καθώς και οι μηχανικοί των ειδικοτήτων αυτών, οι οποίοι συνδράμουν τους δήμους στο πλαίσιο διαδημοτικής συνεργασίας. Σημειώνεται ότι, με τις διατάξεις του άρθρου 48 του Ν.4795/2021, προβλέφθηκε ότι οι Π.Ε. και Τ.Ε. Μηχανικοί που απασχολούνται με σύμβαση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου διάρκειας έως οκτώ μηνών στο δημόσιο και στους Ο.Τ.Α. έχουν δικαίωμα προσυπογραφής εγγράφων αρμοδιότητάς τους, καθώς και υπογραφής αυτών κατά τις κείμενες διατάξεις». Επισημαίνεται δε ότι στην ελάχιστη στελέχωση προσμετράται και το προσωπικό από ισχύουσες προγραμματικές συμβάσεις και μέχρι τη λήξη της διάρκειας των συμβάσεων αυτών.

Το παράδοξο είναι ότι μετά τη λήξη της διάρκειας των εν λόγω συμβάσεων δεν υπάρχει νομική βάση για σύναψη νέων, καθώς η σχετική πρόβλεψη έχει απαλειφθεί από το άρθρο 97 Α του N.3852/2010.

Άρα επί της ουσίας η ελάχιστη στελέχωση είναι πλασματική καθώς οι Μηχανικοί που υποβοηθούν το έργο των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) με συμβάσεις Ορισμένου Χρόνου εργασίας αν και απολαμβάνουν το δικαίωμα της υπογραφής παρά ταύτα στην πληθώρα των περιπτώσεων δεν έχουν την εμπειρία και τις εξειδικευμένες γνώσεις ώστε να φέρουν εις πέρας το πολύπλοκο και εξαιρετικά δύσκολο έργο των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.). Θεωρητικά όταν φθάνουν σε σημείο επαρκούς γνώσης και εμπειρίας οι συμβάσεις τους λήγουν και νέοι συνάδελφοι καλύπτουν τις θέσεις τους για να εξυπηρετηθούν γνωστά μικροπολιτικά οφέλη.

5. Στην Εγκύκλιο αναφέρεται απαντητικό έγγραφο του Τ.Ε.Ε. προς το ΥΠ.ΕΝ. για υποβοήθηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων σχετικά με την λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) και αυτές που δεχόταν διοικητική υποστήριξη από άλλο Δήμο καθώς και μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Δήμων που δηλώνουν σημαντικό φόρτο εργασίας ή μεγάλες καθυστερήσεις σε άλλη Υπηρεσία Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) του ίδιου Νομού μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος οικοδομικών αδειών e–adeies του Τ.Ε.Ε. Η εμπλοκή του Τ.Ε.Ε. γεννά πολλά ερωτήματα ως προς την καταγεγραμμένη πολιτική ιδιωτικοποιήσεων που προσπαθεί να εφαρμόσει η παρούσα κυβέρνηση με σύμμαχο το Τ.Ε.Ε. Η δε λογική της «πάσας» αρμοδιοτήτων σε άλλο Δήμο μας ξεπερνά. Η ρύθμιση αυτή θα δημιουργήσει ένα απίστευτο κομφούζιο καθώς ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως οι Δήμοι παρουσιάζουν μεγάλο φόρτο εργασίας και σημαντικές καθυστερήσεις. Καλούνται δε οι Γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, με στοιχεία που θα αντλήσουν από τους Δήμους και το ΥΠ.ΕΝ., να εκδώσουν σχετική διαπιστωτική πράξη χρονοκαθυστέρησης και να την αναρτήσουν και στο Διαύγεια, ώστε να είναι δυνατή η «πάσα» μέσω του e-adeies. Με δύο λέξεις μόνο: Επικίνδυνα πράγματα.
6. Ο Νόμος 3852/2010 αναφερόταν μόνο σε τρείς, ως κύριες ειδικότητες, Μηχανικών για τη σωστή στελέχωση των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) Έκτοτε έχουν γίνει αναρίθμητες τροποποιήσεις και κατέληξε στη ρύθμιση του Ν.5021/2023 σύμφωνα με την οποία εξαιρούνται απαραίτητες ειδικότητες όπως οι Πολεοδόμοι-Χωροτάκτες και οι Μηχανολόγοι-Ηλεκτρολόγοι Π.Ε. και Τ.Ε. και δεν εξειδικεύονται σύμφωνα με το νέο Προσοντολόγιο (Π.Δ. 85/2022) οι ειδικότητες των Μηχανικών Τ.Ε., οι οποίες δύναται να στελεχώνουν τις Υπηρεσίες Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.).
7. Η Εγκύκλιος σκοπίμως «ξεχνά» να συμπεριλάβει στη λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.), τόσο τα θέματα των αυθαιρέτων κατασκευών, όσο και τα θέματα Πολεοδομικού σχεδιασμού, που αποτελούν καίριες λειτουργίες των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.). Υπενθυμίζουμε ότι εκκρεμεί ο δειγματοληπτικός έλεγχος τόσο των νέων αδειών μετά το Ν.4495/2017, όσο και τα εκατομμύρια των τακτοποιήσεων που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια.

Εν κατακλείδι, η εν λόγω Εγκύκλιος υπερβαίνει, επί το δυσμενέστερο, τα ήδη αρνητικά του άρθρου 83 του Ν.5021/2023, όπως αναλυτικά είχαμε αναφέρει στην από 17/02/2023 Κοινή Ανακοίνωση των τριών (3) Ομοσπονδιών και παγιώνει μια κατάσταση αδυναμίας λειτουργίας των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) σε βάρος του δομημένου περιβάλλοντος και του Δημοσίου Συμφέροντος. Όπως εξάλλου αποδείχθηκε περίτρανα και στα πρόσφατα γεγονότα της Μυκόνου η διαιώνιση της κατάστασης αυτής ευνοεί τα συμφέροντα των ισχυρών, τα οποία πλήττουν βάναυσα και ανέλεγκτα το περιβάλλον ώστε να κερδοσκοπούν ανεξέλεγκτα.

Κύριοι της κυβέρνησης,

Δεν επαρκούν ούτε οι είκοσι πέντε (25) σελίδες για να δικαιολογήσετε τα αδικαιολόγητα. Η υποστελέχωση των Υπηρεσιών Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) έχει οδηγήσει στα γνωστά προβλήματα. Το κράτος δε δύναται να προστατεύσει το περιβάλλον από τις αυθαιρεσίες, τις άσχημες και άτεχνες κατασκευές και να εξασφαλίσει ασφαλής αντισεισμικές υποδομές για τους πολίτες. Δε λύνεται το πρόβλημα με ιδιωτικοποιήσεις, δεν ξεπουλιούνται όλα στο βωμό του κέρδους.

      Οι Ομοσπονδίες

Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.  Π.Ο.Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ.  Π.Ο.ΜΗ.Τ.Ε.Δ.Υ.