Σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από το κέντρο της Χρυσαυγής, χωριού που ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης, υψώνεται ένα όμορφο μονότοξο γεφύρι.

Το γεφύρι αυτό, γνωστό και ως μεγάλο γεφύρι της Χρυσαυγής, ενώνει τις όχθες του Μαγεριώτικου ρέματος ή Παλιομάγερου, τα νερά του οποίου πηγάζουν από το όρος Τάλιαρος και ενώνονται με εκείνα του ποταμού Πραμόριτσα. 

Το γεφύρι του Παλιομάγερου συνέδεε άλλοτε τη Χαραυγή, φημισμένο μαστοροχώρι του Βοΐου, με το Δίλοφο και τον Πεντάλοφο, γειτονικούς κοζανίτικους οικισμούς. 

Πηγή: Πρόγραμμα Πίνδος/monopatia-pindos.uowm.gr

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το γεφύρι της Χαραυγής χτίστηκε το 1854 χάρη στην οικονομική συνδρομή ενός ληστή, του Νικολάου Ζάμπρου από το Πολυνέρι Γρεβενών.

Ο τρομερός και αδίστακτος αυτός ληστής λυμαινόταν επί μακρόν τις περιοχές του Βοΐου Κοζάνης και των Γρεβενών.

Μια φορά ο Ζάμπρος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς τα τουρκικά αποσπάσματα τον κατεδίωκαν και εκείνος δεν μπορούσε να διαβεί το πλημμυρισμένο Παλιομάγερο.

Τότε ο ληστής ζήτησε από τους κατοίκους της Χρυσαυγής να του προσφέρουν καταφύγιο, κρύβοντάς τον σε ένα σπίτι.

Εκείνοι το έπραξαν, και οι Οθωμανοί αποχώρησαν από το χωριό χωρίς να καταφέρουν να τον συλλάβουν.

Ο Ζάμπρος, ως αντάλλαγμα για τη βοήθεια που του είχαν προσφέρει οι κάτοικοι της Χρυσαυγής, ανέλαβε τη χρηματοδότηση της οικοδόμησης ενός γεφυριού στις όχθες του Παλιομάγερου.

Θρυλείται μάλιστα ότι ο ίδιος επέβλεπε την κατασκευή του γεφυριού, κρυμμένος στον κοντινό νερόμυλο.

Ως πρωτομάστορας στο χτίσιμο του γεφυριού φέρεται, σύμφωνα με μια εκδοχή, ο διλοφίτης Νικόλαος – Αναγνώστης Τζιούφας.

Κατ’ άλλη πάλι εκδοχή, οι Ευθύμιος Ζιούλας και Αθανάσιος Πούλιος από τη Χρυσαυγή κατασκεύασαν όχι μόνο τα στηθαία αλλά και ολόκληρο το γεφύρι.

Πηγή: Διονύσης Μπόσιακας/Δήμος Βοΐου (visitwestmacedonia.gr)

Το γεφύρι, ύψους 9 μέτρων και με άνοιγμα τόξου που υπερβαίνει τα 14 μέτρα, είναι στηριγμένο σε βραχώδη πρανή, σε ένα σημείο όπου η κοίτη του Παλιομάγερου στενεύει αρκετά.

Πηγή: Πρόγραμμα Πίνδος/monopatia-pindos.uowm.gr 

Πηγή: Πρόγραμμα Πίνδος/monopatia-pindos.uowm.gr

Την προσοχή των επισκεπτών της μικρής κοιλάδας του Παλιομάγερου τραβούν επίσης ο ανακαινισμένος παλαιός νερόμυλος και ο καταρράκτης Δέση (εξυπηρετούσε τη λειτουργία του νερόμυλου), κοντά στο γεφύρι. 

Ο καταρράκτης και ο νερόμυλος της Χρυσαυγής (πηγή: Ιωάννης Ιωαννίδης/visitwestmacedonia.gr) 

Ο καταρράκτης του Παλιομάγερου (πηγή: Πρόγραμμα Πίνδος/monopatia-pindos.uowm.gr) 

Το υπέροχο φυσικό περιβάλλον της Χαραυγής (πηγή: Πρόγραμμα Πίνδος/monopatia-pindos.uowm.gr)