Σύμφωνα με την πρώτη τριμηνιαία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) για το 2021, τα χρέη προς τα Ταμεία αυξήθηκαν το διάστημα Ιανουάριος – Μάρτιος 2021 κατά 234 εκατ. ευρώ, εκτοξεύοντας τις συνολικές οφειλές προς τον ΕΦΚΑ στα 37,754 δισ. ευρώ έναντι 37,519 δισ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο του 2020.

Αιτία αυτής της δυσμενούς εξέλιξης, αν και εν μέσω πανδημίας και σκληρού lockdown, είναι κυρίως η αύξηση των πρόσθετων τελών κατά 359.743.212 ευρώ, αφού το ίδιο διάστημα οι συνολικές κύριες οφειλές μειώθηκαν κατά 125.506.576 ευρώ, κυρίως λόγω της παράτασης των πληρωμών και του παγώματος των υποχρεώσεων κατά την πρώτη φάση της πανδημίας και του lockdown.

Εν μέσω μάλιστα διαρροών και πληροφοριών για νέα μεγάλη ρύθμιση κορονο-οφειλών προς το δημόσιο και τον ΕΦΚΑ, είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, υπήρξε σημαντική μείωση στα έσοδα από ρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, τα έσοδα αυτά ανήλθαν κοντά στα 223 εκατ. ευρώ στο α’ τρίμηνο του 2021 έναντι 268 εκατ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο του 2020 παρουσιάζοντας μείωση της τάξης του 20%.

Επίσης ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στην εγχώρια αγορά, είναι το γεγονός ότι στο διάστημα Ιανουάριος – Μάρτιος 2021 καταγράφηκε σημαντική μείωση των ενεργών ρυθμίσεων σε σχέση με το δ΄ τρίμηνο του 2020. Συγκεκριμένα μειώθηκαν κατά 13.805 ή σχεδόν 3%, καθώς έφτασαν στις αρχές του 2021 στις 468.310 έναντι 482.115 που είχαν ανέλθει στο τέλος του 2020. Οι συνολικές ρυθμιζόμενες οφειλές ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ.

Το πλήθος των οφειλετών, ανέρχεται σε 1.979.198, όπως έχουν καταγραφεί στο μητρώο του ΚΕΑΟ. Από αυτούς, οι 558.644 είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ και έχουν δημιουργήσει ένα συνολικό χρέος της τάξης των 12,65 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο χρέος βέβαια, άνω των 20 δισ. ευρώ αφορά 494.051 οφειλέτες του πρώην ΙΚΑ.

Από το σύνολο των εισπράξεων της περιόδου Ιανουάριος – Μάρτιος 2021, η συντριπτική πλειονότητα (ποσοστό 84%) προέρχεται από πληρωμές οφειλών που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης και μόλις το 16% από καταβολές εκτός ρύθμισης καθώς λόγω των παρατεταμένων μέτρων περιορισμού της δραστηριότητας, δεν επιτρεπόταν από το ΚΕΑΟ η αποστολή από το ΚΕΑΟ, ατομικών ειδοποιητηρίων στους οφειλές του, προκειμένου να τους ενημερώσει για την πορεία της ληξιπρόθεσμης οφειλής της. Όπως παγωμένα παραμένουν και τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. ατομικά ειδοποιητήρια στους οφειλέτες για να τους ενημερώνει για την πορεία της ληξιπρόθεσμης οφειλής τους.

Στον «πάγο» και τα άλλα μέτρα

Ακόμη και η προσπάθεια το ΚΕΑΟ για αποτροπή δημιουργίας νέων οφειλών φαίνεται πως δεν είναι εν μέσω της πανδημίας εύκολη. Να σημειωθεί ότι το Κέντρο, εφαρμόζει το μέτρο της αναστολής της χρήσης ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή ΑΠΔ, το οποίο τέθηκε εκ νέου σε εφαρμογή τον Νοέμβριο του 2019. Το μέτρο εφαρμόζεται σε οφειλέτες / εργοδότες, που ασφαλίζουν προσωπικό μέσω Α.Π.Δ. χωρίς να καταβάλουν τις τρέχουσες μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές, αυξάνοντας συνεχώς το ποσό της οφειλής τους. Επιβάλλεται κυρίως σε εργοδότες που αποφεύγουν συστηματικά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ, με την ανάπτυξη σε πολλές περιπτώσεις στρατηγικών εισφοροδιαφυγής, που παρεμποδίζουν την ικανοποίηση του φορέα από την περιουσία του οφειλέτη ή αποσκοπούν στην αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων.

Επίσης, με την ενεργοποίηση, μετά την εφαρμογή του μέτρου, του ελεγκτικού μηχανισμού για διενέργεια ουσιαστικού ελέγχου στους συγκεκριμένους εργοδότες, επιδιώκεται ο εντοπισμός και η παρεμπόδιση ανάπτυξης παραβατικών συμπεριφορών σχετικά με εικονικότητα ασφάλισης μέσω εικονικών επιχειρήσεων ή εικονικών υπευθύνων.

Η παραπάνω διαδικασία που εφαρμοζόταν βάσει του άρθρου 17 παρ.1 Ν.3846/2010, είχε καταργηθεί για σύντομο χρονικό διάστημα (με το άρθρο 66 του Ν. 4603/2019 -ΦΕΚ Α ́48/14-3-2019) και τέθηκε και πάλι σε εφαρμογή με τις νέες διατάξεις, βάσει των οποίων έχει ανασταλεί η δυνατότητα υποβολής ΑΠΔ σε 231 εργοδότες.