Κάθε χρόνο στις
23 Αυγούστου γιορτάζεται η Απόδοσις της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου και η Εκκλησία κλείνει με την ίδια πανηγυρική διάθεση την
Κοίμηση και τη Μετάσταση της Παναγίας, που τιμάται την
15 Αυγούστου. Με την ευκαιρία αυτή, κάποιες εκκλησίες ή μοναστήρια επιλέγουν να πανηγυρίζουν την Κοίμηση της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου και όχι στις 15 Αυγούστου, που οι γιορτές είναι πάμπολλες σε όλη την Ελλάδα. Έτσι, την ημέρα αυτή γιορτάζουν σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας η Μαρία, ο Μάριος, ο Παναγιώτης, η Παναγιώτα και η Δέσποινα.
Ο λαός δίνει άλλο τόνο στη γιορτή και την αποκαλεί τα «Εννιάμερα της Παναγίας». Τη σκέφτεται σαν μνημόσυνο προς τη Μητέρα του Θεού, όπως πράττει, άλλωστε, και για τους δικούς του ανθρώπους.
Απολυτίκιο
Εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε· μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής, και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών.
Η Παναγία η Προυσιώτισσα
Στο κέντρο καταπράσινων και πανύψηλων βουνών, στα νότια του νομού Ευρυτανίας και μόλις 36 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι, βρίσκεται εδώ και περίπου χίλια χρόνια το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας περιτριγυρισμένο από απότομους και άγριους βράχους που προκαλούν δέος στον επισκέπτη. Η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ρούμελης, της Θεσσαλίας αλλά και της χώρας. Το μοναστήρι πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, την ημέρα της αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και κάθε χρόνο πλήθη πιστών συρρέουν για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας που έδωσε και το όνομα στο μοναστήρι. Σύμφωνα με την παράδοση την εικόνα έφεραν στην περιοχή, ύστερα από πολλές περιπέτειες, δύο πιστοί χριστιανοί από την Προύσα της Μικράς Ασίας τα χρόνια του αυτοκράτορα Θεόφιλου (813-842), κατά τα οποία η Εικονομαχία βρισκόταν στο τελευταίο της στάδιο.
Η Παναγιά του Χάρου
Κάθε χρόνο, στις 23 Αυγούστου, γιορτάζει η Παναγιά του Χάρου στους Λειψούς . Στην εικόνα η Παναγία δεν κρατάει το Θείο Βρέφος, αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό, σε μια εικόνα μοναδική στην χριστιανική παράδοση. Σύμφωνα με το έθιμο, που τηρείται από το 1943, τοποθετούνται την άνοιξη κρινάκια γύρω από την εικόνα τα οποία στη συνέχεια ξεραίνονται και ανθίζουν ξανά, τον Αύγουστο.
Η Παναγιά Χριστιανών και Μουσουλμάνων στην Κομοτηνή
Με κάθε μέσο σπεύδουν οι πιστοί την παραμονή της γιορτής των εννιάμερων της Παναγίας στην μονή Βαθυρρύακος, 15 χιλιόμετρα έξω από την Κομοτηνή, στην παλιά εθνική οδό Κομοτηνής – Ξάνθης, για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας ή κατ’ άλλους Γλυκοφιλούσας, η οποία θεωρείται από τους πιστούς θαυματουργή και βρέθηκε σε σημείο που σήμερα βρίσκεται ο αμπελουργικός σταθμός, στο λεγόμενο «Κιρ Τσιφλίκ».
Άνθρωποι κάθε ηλικίας από την Ροδόπη, την Ξάνθη και από πολλά μέρη της βόρειας Ελλάδας, ακόμα και κάποιοι μουσουλμάνοι, προσέρχονται από τις 21 έως τις 23 Αυγούστου στο μοναστήρι για ν τιμήσουν την Παναγία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η επιλογή τους να διανύσουν την απόσταση που χωρίζει την Κομοτηνή και τους γύρω οικισμούς μέχρι την Μονή με τα πόδια, εκπληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο το τάμα τους. Η πεζοπορία ξεκινά τα ξημερώματα της 21ης, της 22ας ή της 23ης Αυγούστου και η απόσταση καλύπτεται συνήθως σε τρεις με τέσσερις ώρες, ώστε οι πιστοί να είναι στην ώρα τους για τη θεία λειτουργία.
Η μονή της Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος, γνωστή στους ντόπιους ως «Φατήριακα», είναι ένα από τα λίγα μοναστήρια που συναντά κανείς στη Θράκη και αποτελεί τόπο συνάντησης των απανταχού Θρακών την ημέρα της γιορτής της, που αποτελεί τη μεγαλύτερη γιορτή της περιοχής και πραγματοποιείται στις 23 Αυγούστου.
