Η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ στηρίζει ένα νέο πρόγραμμα σπουδών σε μια ιστορική σχολή της Ελλάδας, σε ένα εμβληματικό αρχιτεκτόνημα της βιομηχανικής ιστορίας

Του Θοδωρή Καραουλάνη (www.euractiv.gr)

Η κοινωνική συνοχή αποτελεί βασικό στόχο της περιφεειακής πολιτικής της ΕΕ και για αυτόν τον λόγο τα διαρθωτικά ταμεία της ΕΕ και διιαίτερα αυτά της Πολιτικής Συνοχής στηρίζουν τόσο την εκπαίδευση όσο και την τέχνη και τον πολιτισμό στην Ελλάδα, μέσα από δράσεις υποδομής που αφήνουν σοβαρό στίγμα στο χρόνο. Μια τέτοια νέα δράση, που παντρεύει όμως το παλιό με το νέο, την ιστορία με το μέλλον, είναι η αναβάθμιση της ιστορικής Δραματικής Σχολής του Εθνικού θεάτρου, μία από τις μόλις 2 κρατικές δραματικές σχολές της χώρας μας.

Πιο συγκεκριμένα, με τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και υπογραφή της Ειδικής Γραμματέως Νίκης Δανδόλου, προγραμματίζεται, με την πολύτιμη συνδρομή του Υπουργείου Πολιτισμού (και της Επιτελικής του Δομής ΕΣΠΑ) το έργο με τίτλο «Αναβάθμιση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου».

Η Δραματική Σχολή είναι κρατική δραματική σχολή και λειτουργεί από το 1930 ως παράρτημα του Εθνικού Θεάτρου. Είναι γνωστή στο χώρο των καλλιτεχνών εδώ και χρόνια με το επίσημο όνομα Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου .

Το 2014, σε συμφωνία με την  Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου, πέρασε στα χέρια του Εθνικού Θεάτρου το ιστορικό βιομηχανικό κτίριο ΣΑΝΙΤΑΣ στην οδό Πειραιώς 52, που είχε ήδη μετατραπεί σε θεατρικό χώρο, το Σχολείο της Αθήνας της πασίγνωστης ηθοποιού Ειρήνης Παππά, από τη δεκαετία του 1990, αφού κηρύχτηκε διατηρητέο από τον τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Κώστα Λαλιώτη το 1997, στο πλαίσιο του φιλόδοξου προγράμματος μετατροπής (με 88 κηρύξεις διατηρητέων μνημείων βιομηχανικών και αλλων κτιρίων) της οδού Πειραιώς σε πολιτιστικό άξονα της χώρας.

Η ανάπλαση των βιομηχανικών χώρων, που επί δεκαετίες χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες δημοσίων φορέων, έγινε με επιμονή της ηθοποιού Ειρήνης Παππά και τη συνδρομή της πολιτείας, με χρηματοδότηση από κάποιους ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους – αλλά και από την περιουσία της ηθοποιού, για πολλά χρόνια. Δεν κατάφερε να γίνει αυτό που ονειρεύτηκε η ιδρύτριά του αλλά το πέρασμα σε μια νέα εποχή ήρθε με την απόφαση να εγκατασταθεί εκεί η Δραματική Σχολή του Εθνικού, με βάση το όραμα της ιδρύτριας για εκπαίδευση στο θέατρο. Η αρχική μετεγκατάσταση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου στο Σχολείο της Αθήνας της Ειρήνης Παππά χρηματοδοτήθηκε αρχικά από ιδιωτικούς πόρους, με χορηγία του Ιδρύματος Λάτση. Θυμίζουμε ότι ο Νίκος Κούρκουλος, σύζυγος της Μαριάννας Λάτση της γνωστής οικογενείας, υπήρξε για χρόνια διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Η Μαριάννα Λάτση στη μνήμη του, μέσα από το ίδρυμα, χρηματοδότησε όλες τις μελέτες και τις αναγκαίες νέες εργασίες αποκατάστασης των κύριων χώρων του «Σχολείου». Από το 2019, η ιστορική Δραματική Σχολή απέκτησε, εκτός της υποκριτικής, ένα νέο τμήμα, αυτό της σκηνοθεσίας, με την υποστήριξη της πολιτείας και των χορηγών. Φέτος, ολοκληρώθηκαν και νέες εργασίες με την μετατροπή ενός παλιού αστεγούς χώρου σε ανοιχτή σκηνή, για παραστάσεις με κοινό, με την έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής του ΥΠΕΝ.

Η Δραματική Σχολή χθες και σήμερα

Η φοίτηση στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, η οποία ιδρύθηκε το 1930 και έκτοτε λειτουργεί αδιαλείπτως, είναι τριετούς διάρκειας, υποχρεωτική και παρέχεται δωρεάν. Η παρακολούθηση του Προγράμματος Σπουδών της Σχολής γίνεται μετά από προκριματικές και εισαγωγικές εξετάσεις που διενεργούνται σε ετήσια βάση. Η Σχολή, όπως αναφέραμε, έχει την έδρα της στην Αθήνα και στεγάζεται στο «Σχολείον Ειρήνη Παπά» και λειτουργεί ήδη με δυο τμήματα: το Τμήμα Υποκριτικής και το Τμήμα Σκηνοθεσίας.

Στα 80 και πλέον χρόνια λειτουργίας της προικίζει το Ελληνικό Θέατρο με σημαντικούς ηθοποιούς και πρωταγωνιστές. Μαθητές της Σχολής υπήρξαν ο Δημήτρης Χορν, η Μαίρη Αρώνη, η Βάσω Μανωλίδου, ο Νίκος Τζόγιας, η Μελίνα Μερκούρη, ο Θάνος Κωτσόπουλος, ο Αλέξης Σολομός, ο Στέλιος Βόκοβιτς, ο Νίκος Κούρκουλος, η Αννα Συνοδινού και άλλοι. Πολλοί από αυτούς δίδαξαν στη Σχολή, της οποίας το διδακτικό επίπεδο, υπήρξε και εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό. Στη σχολή δίδαξαν επίσης μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου: Δημήτρης Ροντήρης, Κατίνα Παξινού, Τάκης Μουζενίδης, Αγγελος Τερζάκης, Τάσος Λιγνάδης, Γιάννης Σιδέρης, Αιμίλιος Χουρμούζιος και πολλοί άλλοι.

Η ενίσχυση της ΕΕ για το μέλλον της εκπαίδευσης ηθοποιών και σκηνοθετών

Η δράση που εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», στοχεύει στον ανασχεδιασμό, την αναμόρφωση και τον εμπλουτισμό του Προγράμματος Σπουδών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου.

Σκοπός είναι, σύμφωνα με τα αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Ανάπτυξης που διαχειρίζονται τους πόρους του ΕΣΠΑ, να οδηγήσει στη βελτίωση της συνάφειας μεταξύ της καλλιτεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, και συνεπώς στη βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης των αποφοίτων της.

Όμως, παρά το υψηλό επίπεδο των αποφοίτων της και την επιτυχημένη μακροχρόνια λειτουργία της Σχολής, κρίνεται από τους αρμοδίους ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια αναβάθμισής της, μέσω της ανανέωσης του Προγράμματος Σπουδών, έτσι ώστε να επιτρέπει την ένταξη νέων θεματικών ενοτήτων ή και σεμιναριακών κύκλων, της επέκτασης των σπουδών με ένα (1) επιπλέον έτος εξειδίκευσης, της διασύνδεσης των νέων επαγγελματιών με την αγορά εργασίας, της ενίσχυσης των ανταλλαγών, ως προς τις καλές εκπαιδευτικές πρακτικές και την τεχνογνωσία, με αντίστοιχες σχολές ή φεστιβάλ του ευρωπαϊκού ή/και διεθνούς χώρου.

Η συνολική αναβάθμιση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου σχεδιάζεται να επιτευχθεί μέσω, κυρίως, του ανασχεδιασμού του Προγράμματος Σπουδών και της συμπερίληψης ενός επιπλέον έτους εξειδίκευσης, μέσω της επιμόρφωσης των εκπαιδευτών, καθώς και την προμήθεια του εξοπλισμού που είναι απαραίτητος στο πλαίσιο αυτών των παρεμβάσεων.

Σύμφωνα με τα επιτελικά στελέχη που τρέχουν το σχέδιο αναβάθμισης, ενδεικτικά, η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τα εξής έργα και δράσεις:

• Δημιουργία πρόσθετου (4ου) έτους εξειδίκευσης και εφαρμογής στη σκηνική πράξη για πτυχιούχους της Σχολής
• Δημιουργία νέων κατευθύνσεων (όπως Σκηνικής Δραματουργίας)
• Σχεδιασμό και ανάπτυξη νέων θεματικών ενοτήτων για τον εμπλουτισμό του υφιστάμενου προγράμματος της Σχολής
• Σεμιναριακούς κύκλοι εκπαίδευσης και επιμόρφωσης σπουδαστών και πτυχιούχων της Σχολής.
• Παραγωγή εκπαιδευτικού και εποπτικού υλικού
• Εκσυγχρονισμός της βιβλιοθήκης της Σχολής
• Ενίσχυση της εξωστρέφειας της σχολής μέσω της συνεργασίας και ανταλλαγών με αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού (πχ ανάπτυξη δικτύων σχολών, σπουδαστών και καθηγητών)

Ξεχωριστή σημασία, λόγω του είδους της εκπαίδευσης και του προφίλ των σπουδαστών, έχει η δυνατότητα που δίνεται για χορήγηση οικονομικών ενισχύσεων σπουδαστών (πχ τελειόφοιτοι του τμήματος σκηνοθεσίας, για την πτυχιακή σκηνική εργασία τους) και πτυχιούχων του τμήματος υποκριτικής της Σχολής για μαθητεία στη σκηνική πράξη, λόγω ακριβώς της κατεύθυνσης που δίνει η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και το ΕΚΤ στο θεσμό της μαθητείας.

Τα στελέχη του Υπουργείου Ανάπτυξης τονίζουν ότι η δράση θα ανταποκρίνεται στην ανάγκη για τη συνεχή βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας και την προσέγγιση νέων καλλιτεχνικών μεθόδων, και θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της θεατρικής καλλιτεχνικής παιδείας.

Παράλληλα, η εφαρμογή του επιπλέον τέταρτου έτους εξειδίκευσης θα προσφέρει στους απόφοιτους περισσότερες ευκαιρίες προσωπικής εξέλιξης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας, δια-συνδέοντάς τους με κατάλληλο και πιο ισχυρό τρόπο με την αγορά εργασίας.

Σημειώνεται ότι πλέον το θέμα είναι στα χέρια του Υπουργείου Πολιτισμού και του Εθνικού Θεάτρου ώστε να επιλέξουν ποιες ακριβώς ενέργειες θα ενταχθούν στη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, μέσω του ΕΣΠΑ και για ποιες θα αναζητήσουν άλλη χρηματοδότηση. Πάντως ήδη έχουν εγκριθεί δύο εκατομμύρια ευρώ για την αναμόρφωση του προγράμματος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού και το έργο θα ολοκληρωθεί, ανελαστικά, όπως μας λένε, εντός 3 ετών, μέχρι το 2023. Η φιλοδοξία βέβαια του Εθνικού Θεάτρου είναι να το καταφέρει μέσα στο 2021, με την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς και χωρίς τις δυσκολίες, τότε, που φέρνει η πανδημία σήμερα.

Τα μελλοντικά σχέδια

Σύμφωνα με πληροφορίες της euractiv.gr από το Υπουργείο Παιδείας και το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και από πηγές στο εκπαιδευτικό και πολιτιστικό ρεπορτάζ, η ένταξη στο ΕΣΠΑ του συγκεκριμένου έργου δεν είναι τυχαία ούτε πρόκειται για μια ακόμη ενίσχυση κάποιου εκπαιδευτικού ιδρύματος. Μέσα από την Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση τα συναρμόδια υπουργεία έχουν και μια κρυφή ατζέντα μαζί με τους στόχους του έργου που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους… Η επερχόμενη αναβάθμιση θα αποτελέσει το κρίσιμο βήμα για να αποφασιστεί (ή όχι) η αναβάθμιση της δραματικής σχολής σε επίπεδο πανεπιστημίου, από το επίπεδο ΤΕΙ που βρίσκεται τα τελευταία χρόνια. Κλειδί για αυτό είναι η μετατροπή από 3ετή φοίτηση σε 4ετή, η αναβάθμιση και εμπλουτισμός της ύλης και των υποδομών, το καθηγητικό προσωπικό και άλλα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι ήδη, εδώ και χρόνια, αρκετά τμήματα ΤΕΙ και ολόκληρα ιδρύματα έχουν συγχωνευτεί με πανεπιστήμια ή αναβαθμίστηκαν μέσω συγχωνεύσεων σε ΑΕΙ. Η Δραματική Σχολή φυσικά, λόγω του ιδιάζοντος χαρακτήρα της και της σύνδεσης με το Εθνικό Θέατρο είναι τελείως διαφορετική περίπτωση αλλά η κατεύθυνση έχει χαραχτεί. Και ας μην ξεχνάμε ότι λίγο παραπάνω στεγάζεται και η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, ένα πανεπιστήμιο της χώρας…