Αρθρο – ανάλυση για το τι πραγματικά συμβαίνει στην περιοχή της Συρίας και σε έναν πόλεμο που τείνει να λάβει ανεεξέλεγκτες διαστάσεις

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία έχει εδώ και κάποιο καιρό μεταλλαχθεί σε μια εκτεταμένη περιφερική σύγκρουση, με ανταγωνιστικές παγκόσμιες δυνάμεις να στηρίζουν αντιμαχόμενες παρατάξεις, σχεδόν από τις πρώτες μέρες της ένοπλης εξέγερσης κατά του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Οι κουρδικές δυνάμεις που συμμαχούν τόσο με την Ουάσιγκτον, όσο και με τη Μόσχα, εκμεταλλευόμενοι το χάος, προσπαθούν να διευρύνουν τις περιοχές υπό τον έλεγχο τους. Το Ισλαμικό Κράτος έχει καταλάβει έναν αριθμό χωριών και κωμοπόλεων, όσο η προσοχή ήταν στραμμένη αλλού.

Παρ όλη την συμφωνία για παύση των εχθροπραξιών στην οποία κατέληξαν οι παγκόσμιες δυνάμεις και αναμένεται να εφαρμοστεί αργότερα μέσα στην εβδομάδα, οι συγκρούσεις δεν φαίνεται να αποδυναμώνονται, αλλά αντιθέτως κλιμακώνονται. Η Τουρκία προχώρησε στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, σε εκτεταμένες επιθέσεις του πυροβολικού της κατά μήκος των συνόρων της, πλήττοντας κουρδικές θέσεις, γεγονός που έκανε τον Πρόεδρο Ομπάμα να καλέσει και τις δυο πλευρές σε συγκράτηση και υποχώρηση.

Μίνι παγκόσμιος πόλεμος

Αλλά ίσως ποτέ πριν οι κίνδυνοι – ή οι επιπλοκές – αυτών των συγκρούσεων δεν ήταν τόσο εμφανές ότι ισοδυναμούν με ένα μίνι παγκόσμιο πόλεμο, όπως διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα στη μάχη που εξελίσσεται για τον έλεγχο του Χαλεπίου.

Μόλις πριν λίγες μέρες ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποίησε για τους κινδύνους που εγκυμονούν, προειδοποιώντας ότι ο κόσμος είχε ήδη διολισθήσει σε «ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο».
«Υπάρχει μια κλιμάκωση των συγκρούσεων που δεν φαίνεται να είναι διαχειρίσιμη» λέει ο Σαλμάν Σαίκχ, πολιτικός σύμβουλος της Ομάδας «Shaikh» που λαμβάνει μέρος στις προσπάθειες διαμεσολάβησης για τον τερματισμό του Συριακού πολέμου. «Αυτό που παρατηρείται είναι μια κλασική διαμάχη ισχύος μεταξύ υπερδυνάμεων που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση».
Προς το παρόν, το επίκεντρο των συγκρούσεων είναι η αγροτική ενδοχώρα του Χαλεπίου, μια περιοχή που κονιορτοποιείται από τους ανηλεείς ρωσικούς βομβαρδισμούς. Κάτοικοι αναφέρουν ότι η ένταση των επιθέσεων έχει αυξηθεί μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας κατάπαυσης των εχθροπραξιών, ίσως γιατί η Ρωσία και οι σύμμαχοί της επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους εν όψει της ενδεχόμενης εφαρμογής της.

Μια νίκη έναντι των ανταρτών εδώ θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να περικυκλώσει και τελικά να συντρίψει τους αντάρτες στο οχυρό τους, στο ανατολικό τμήμα της πόλης του Χαλεπίου, προκαλώντας ίσως το πιο αποφασιστικό πλήγμα στον πενταετή πόλεμο.

Η ισχύ της Μόσχας

Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα που διακυβεύονται από την έκβαση του πολέμου της Συρίας. Η επίθεση στο Χαλέπι επιβεβαιώνει την ισχύ της Μόσχας ως κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη σε όλη την καρδιά της Μέσης Ανατολής. Η προώθηση δε των παραστρατιωτικών δυνάμεων του Ιράκ και του Λιβάνου αυξάνουν την κυριαρχία του Ιράν πολύ πέρα από τον παραδοσιακό άξονα επιρροής του στις Σιιτικές περιοχές, και σε σουνιτικές περιοχές της βόρειας Συρίας.
Παρά το γεγονός ότι ο στρατός της Συρίας διεκδικεί τις νίκες για λογαριασμό του, αντάρτες, στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες και βίντεο δείχνουν ότι σχεδόν των σύνολο τους έχουν επιτευχθεί από τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, την ιρακινή Ταξιαρχία «Badr», την «Harakat αλ-Nujaba» και άλλες παραστρατιωτικές ομάδες  Ιρακινών Σιιτών παραστρατιωτικών ομάδων που στηρίζονται από το Ιράν.

Εν τω μεταξύ, η ευρύτερη περιοχή του Χαλεπίου έχει αρχίσει να αδειάζει. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατευθύνονται βόρεια προς στα τουρκικά σύνορα για να ξεφύγουν από τις αεροπορικές επιδρομές και αποκλείονται εκει από μια τουρκική κυβέρνηση που φιλοξενεί ήδη 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία.

Οι εκτοπισμένοι διηγούνται ιστορίες για ολόκληρα χωριών που ισοπεδώνονται και για δεκάδες κοινότητες που αποδεκατίζονται από τους καθημερινούς βομβαρδισμούς. και των κοινοτήτων των εκτοπισμένων. Όπως λέει και ο Mohammed Najjar, κάτοικος της πόλης Marae, που βρίσκεται στην «καρδιά» των συγκρούσεων, «μόλις το 5 τοις εκατό της πόλης παρέμεινε πίσω. Η οικογένειά μου έχασε 15 σπίτια από την επίθεση στο Χαλέπι που άρχισε πριν από δύο εβδομάδες».

Θέλουν να διώξουν την αντιπολίτευση από τη Συρία

Όπως δήλωσε ο Emile Hokayem του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, ο ξεριζωμός των κατοίκων και ο εκτοπισμός τους προς τον βορρά αποτελεί εδώ και πολύ καιρό μέρος της στρατηγικής της Συριακής κυβέρνησης.

«Ηθελημένα στοχεύουν σε περιοχές όπου η πίστη των κατοίκων τους στο καθεστώς Ασσαντ δε μπορεί να επιστρέψει», είπε ο Χόκαγιεμ. «Είναι ένας πολύ πιο οικονομικός και εύκολος τρόπος για να καταλάβεις εδάφη, από το να προσπαθείς να κερδίσεις τις καρδιές και τα μυαλά. Έχει μια  απλή στόχευση: να ωθήσει τους κατοίκους έξω από τις περιοχές αυτές, ώστε να μην υπάρχει κανένας κίνδυνος για μελλοντική εξέγερση », πρόσθεσε.

Για την Τουρκία, η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι το κενό κατά μήκος των συνόρων της που επιδιώκουν να καλύψουν οι Κούρδοι, των οποίων το όνειρο της ανεξαρτησίας έχει πλησιάσει πιο κοντά από ποτέ.

Η YPG (το στρατιωτικό τμήμα των Κούρδων), έχει ήδη εκμεταλλευθεί τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία για να επεκτείνουν τον κουρδικό θύλακα στην περιοχή. Τώρα εκμεταλλεύονται και τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές γύρω από το Χαλέπι για την επέκταση τους ανατολικά της  πόλης Afrin. Ο εκπεφρασμένος στόχος των Κούρδων είναι τώρα να συνδεθούν αυτοί οι δύο θύλακες, σε μία ενιαία, διευρυμένη κουρδική περιοχή που θα καλύπτει περισσότερο από το ήμισυ των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία.
Η κουρδικό επεκτατικότητα έχει προκαλέσει τριβές μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας, διότι η Τουρκία, σε ότι αφορά την YPG -ως θυγατρική του  PKK- την θεωρεί τίποτα παρά πάνω από μια τρομοκρατική οργάνωση. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε αντίθεση με την στάση τους έναντι του PKK, δεν θεωρούν την YPG τρομοκρατική ομάδα και έχουν συνεργαστεί στενά στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Ο Αντιπρόεδρος Μπάιντεν τηλεφώνησε το Σάββατο στον Πρωθυπουργό της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου για να τον παροτρύνει να σταματήσει τους βομβαρδισμούς . Τόνισε «την επιτακτική ανάγκη για αποκλιμάκωση στην περιοχή», σύμφωνα και με τις δηλώσεις του Λευκού Οίκου την επόμενη ημέρα. Παράλληλα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε τους Κούρδους  «να μην επωφεληθούν από μια συγκεχυμένη κατάσταση και να μην προχωρήσουν στην κατάληψη νέων εδαφών».
Λίγες ώρες μετά από αυτήν την επικοινωνία, οι Κούρδοι κατέλαβαν άλλο ένα χωριό στο βόρειο Χαλέπι, το Ain Daqna, και η Τουρκία επανέλαβε τους βομβαρδισμούς της, ακόμα πιο ενισχυμένους

«Δεν υπάρχει καμία διάθεση στην Τουρκία για εμπλοκή της σε έναν ευρύ πόλεμο, αλλά ο κίνδυνος της ακούσιας κλιμάκωσης είναι πραγματική», λέει ο Faizal Itani του Ατλαντικού Συμβουλίου με έδρα την Ουάσιγκτον. «Η ένταση μεταξύ της Ρωσίας και των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ είναι ήδη στα ύψη, μετά και από την κατάρριψης από την Τουρκία ενός ρωσικού τζετ τον περασμένο Νοέμβριο, και κάθε λάθος υπολογισμός θα μπορούσε γρήγορα να προκαλέσει μια ρωσική απάντηση».
Η Σαουδική Αραβία έχει επίσης μιλήσει για την αποστολή χερσαίων στρατευμάτων στη Συρία, με αποτέλεσμα κάποιοι να εικάζουν ότι το Ριάντ μπορεί να ετοιμάζεται να στηρίξει μια τουρκική εισβολή. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Adel Al-Jubeir δήλωσε την Κυριακή, ότι το Ριάντ θα στείλει ειδικές δυνάμεις μόνο εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν ότι απαιτούνται χερσαίες δυνάμεις για την καταπολέμηση του ισλαμικού κράτους. «Ο χρόνος δεν είναι κάτι που θα αποφασίσουμε εμείς», είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Ριάντ.

(πηγή: Washington Post)