Αὐτὰ τὰ δέντρα δὲ βολεύονται μὲ λιγότερο οὐρανό,
αὐτὲς οἱ πέτρες δὲ βολεύονται κάτου ἀπ᾿ τὰ ξένα βήματα,
αὐτὰ τὰ πρόσωπα δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸν ἥλιο,
αὐτὲς οἱ καρδιὲς δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸ δίκιο.
Οι στίχοι αυτοί του ποιητή μας Γιάννη Ρίτσου εκφράζουν τον αέναο  αγώνα του ελληνικού λαού για ζωή, ελευθερία και δικαιοσύνη. Σήμερα σ’αυτό το μνημόσυνο τιμούμε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης πού εκτελέστηκαν από τα γερμανικά στρατευματα κατοχής στις 26 Γενάρη του 1944.

72 χρόνια πρίν. Οι κατοχικές δυνάμεις σκορπούν παντού σε ολόκληρη τη χώρα,τον φόβο και την καταστροφή. Οι γερμανοί κατακτητές επιβάλλουν την κυριαρχία τους. Οσοι  Ελληνες πατριώτες αντιστέκονται το πληρώνουν ακριβά. Τους περίμεναν σκληρά βασανιστήρια ,ξυλοδαρμοί-φάλαγγα-αγχόνη-εκτέλεση.Ο φόβος,η φρίκη,η απελπισία επικρατούσαν παντού. Ολα τα’ σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Ενώ το βιός των κατοίκων και οι περιουσίες τους μετατρέπονταν σε αποκαίδια.

Στους δύσκολους καιρούς για την Ελλάδα, στα μαύρα εκείνα χρόνια της κατοχής οι Ελληνες πατριώτες οργανώνονται στο ΕΑΜ(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και από τις μικρές ένοπλες αντάρτικες ομάδες δημιουργείται ο ηρωικός ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαικός Απελευθερωτικός Στρατός).  Παντού ξεσηκωμός σε ολόκληρη τη χώρα,σε πόλεις και χωριά-σε κάμπους και βουνά ,αγώνας για εθνική ανεξαρτησία, για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά. Παίρνουν μέρος ,δάσκαλοι-καθηγητές-ιερωμένοι-αξιωματικοί-αγρότες-φοιτητές-διανοούμενοι-εργάτες, αψηφώντας τη ζωή τους για την πατρίδα και τη λευτεριά.

Σ’αυτόν τον ξεσηκωμό , παίρνουν μέρος και πολλοί κάτοικοι της Κοζάνης, που δίνουν τον αγώνα τους χωρίς να υπολογίζουν κινδύνους  και συμφορές. Δίνουν τον αγώνα τους ενάντια στους κατακτητές, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.  Πολλοί συλλαμβάνονται  και καταλήγουν στις φυλακές θανάτου.

Απο αυτούς τους πατριώτες ,τους αγωνιστές της αντίστασης, τους έγκλειστους  στις φυλακές της Κοζάνης ,οι Γερμανοί παραλαμβάνουν 45 παλικάρια και τα οδηγούν την κρύα και παγερή νύχτα της 26^ης Ιανουαρίου του 1944, πριν καλά ξημερώσει, σ’αυτήν εδώ την ερημική   περιοχή, γνωστή ως Νταμάρια ,όπου και τους εκτέλεσαν.

Ετσι έφυγαν για πάντα από κοντά μας. Εφυγαν για την αιωνιότητα και την αθανασία  Είναι πολλοί οι πατριώτες-αντιστασιακοί- Εαμίτες-Ελασίτες-Επονίνες  που χάθηκαν τα χρόνια της κατοχής,στην Κοζάνη αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.

Σεβαστές οικογένειες των θυμάτων, των οποίων το  μνημόσυνο τελούμε σήμερα όλοι μαζί, στον ιερό αυτόν χώρο της θυσίας τους. Συμπονούμε και εμείς για τον άδικο θάνατο των δικων σας ανθρώπων. Ομως να είστε υπερήφανοι ,γιατί με το αίμα τους πότισαν το δένδρο της λευτεριάς στα μαύρα εκείνα χρόνια της κατοχής 1941-1944 .Γι’αυτό και εμείς και εσείς τη μνήμη τους τιμούμε και την αυτοθυσία τους ποτέ δεν την ξεχνούμε.

Σαν γιός αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, σαν τη γενιά πού συνεχίζουμε , είναι τιμή μου που βρίσκομαι μαζί σας σ’αυτό το μνημόσυνο , και οφείλω να αναφέρομαι σε όλους εκείνους πού εκείνη την περίοδο, έδωσαν  τά  νιάτα τους και τη ζωή τους, αντιστάθηκαν τους  κατακτητές και τους νίκησαν. Δυστυχώς είμαστε ένα κράτος που ενώ γιορτάζει την έναρξη του πολέμου(28^η Οκτωβρίου) δεν τιμούμε την λήξη του πολέμου(Οκτώβριος 1944)  Η ιστορία θα αργήσει να αποκαταστήσει ονόματα και γεγονότα, αλλά θα δικαιωθούν.                                                                                         Γιατί τίποτα δεν πάει χαμένο.

Ζήτω η Εθνική Αντίσταση