Το 1938 ξεκίνησε η σιδηροδρομική σύνδεση Καλαμπάκας – Γρεβενών – Κοζάνης. Η βασική υποδομή είχε δημιουργηθεί εν μέρει, όπως τα κτίσματα των σταθμών (Καρπερό) και η γέφυρα στη Μύκανη.

Το 1940 τα έργα σταμάτησαν, λόγω του πολέμου. Από τότε έως και σήμερα έχουν ανακοινωθεί δεκάδες φορές από Υπουργούς και κυβερνήσεις… ότι σχεδιάζεται εκ νέου η σύνδεση Καλαμπάκας – Γρεβενών – Κοζάνης.

Στις 5 Μαϊου 1979, ο τότε υπουργός Συγκοινωνιών κ.Παπαδόγγονας, με εντολή του τότε Πρωθυπουργού αειμνήστου Κωνσταντίνου Καραμανλή ανακοίνωσε την εκπόνηση μελέτης.

Το πρωτοσέλιδο της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Η ΦΩΝΗ των Γρεβενών» τονίζει την σημασία της ανακοίνωσης.

Προχθές στην εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ» των Αθηνών δημοσιεύεται το παρακάτω κείμενο:

Σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει ένα από τα πιο φιλόδοξα project του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, η σιδηροδρομική Εγνατία με κόστος τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα έργο που έχει εξαγγελθεί εδώ και δεκαετίες, ωστόσο το τεράστιο κόστος του αλλά και ο χρόνος περάτωσής του το έχει οδηγήσει στις καλένδες.

Ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης δεν έχει κρύψει την αδυναμία του σε αυτό το project, το οποίο από Ηγουμενίτσα μέχρι Αλεξανδρούπολη θα καλύψει όλη τη βόρεια πλευρά της χώρας. Περιλαμβάνει τα τμήματα Ηγουμενίτσα – Ιωάννινα – Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Ξάνθη (όλα νέα χάραξη) και αναβάθμιση των τμημάτων Προμαχώνας – Στρυμόνας – Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο.

Πρόκειται για τη νέα γενιά σιδηροδρομικών έργων, που κινούνται στη φιλοσοφία αναβάθμισης του σιδηροδρομικού δικτύου σε Ήπειρο, Μακεδονία και Θράκη, με σημαντικότερο λόγο την κίνηση εμπορευμάτων, της όλο και περισσότερο αναπτυσσόμενης τουρκικής αγοράς προς την Ευρώπη.

Ηδη, το πρώτο ώριμο προς δημοπράτηση τμήμα αφορά το ήδη υπάρχον κομμάτι από την Αλεξανδρούπολη μέχρι το Ορμένιο, ενώ θα ακολουθήσει το τμήμα από το Στρυμόνα μέχρι την Αλεξανδρούπολη. Μετά από αυτά τα δύο έργα μήκους 562 χλμ και συνολικού κόστους 300 εκατ. ευρώ, προγραμματίζεται η υλοποίηση της σιδηροδρομικής Εγνατίας μέσω του Πακέτου Γιούνκερ λόγω της κομβικής εμπορικά θέσης της χώρας.

Το επόμενο χρονικά έργο θα είναι η νέα χάραξη από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Καβάλα και την Ξάνθη (στην περιοχή Τοξότες), γραμμή που θα ενώνει τη Θεσσαλονίκη με τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα σε χρόνο που για την Καβάλα υπολογίζεται σε μία ώρα και για την Ξάνθη σε περίπου 90 λεπτά.

Στόχος του υπουργείου Υποδομών είναι παράλληλα να ωριμάσουν μελετητικά τα δυτικά τμήματα της σιδηροδρομικής Εγνατίας που είναι και τα πιο κοστοβόρα. Πρόκειται για τη νέα χάραξη από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Κοζάνη και τα Γρεβενά και το πλέον δύσκολο τεχνικά τμήμα από τα Γρεβενά μέχρι τα Ιωάννινα και από εκεί μέχρι το αναπτυσσόμενο λιμάνι της Ηγουμενίτσας.

Στην πρόβλεψη ανάπτυξης της Σιδηροδρομικής Εγνατίας περιλαμβάνεται και η σύνδεση με την Καλαμπάκα και το θεσσαλικό δίκτυο από τη μία και τη σύνδεση με το νέο λιμάνι της Καβάλας από την άλλη.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην πρόσφατη συνάντηση που είχε ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Χρ. Σπίρτζης με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Βέρνερ Χόγιερ, συζητήθηκε η κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής της Εγνατίας: Ηγουμενίτσα – Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο η οποία μπαίνει πλέον στον σχεδιασμό του υπουργείου. Μάλιστα ο κ. Σπίρτζης μιλώντας στη Βουλή είχε αναφέρει ότι ο σχεδιασμός της νέας σιδηροδρομικής Εγνατίας αναμένεται να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ.

Πρόκειται ουσιαστικά για τρία ξεχωριστά έργα:

• Το πρώτο αφορά την ολοκλήρωση της αναβάθμισης – ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας μήκους 120 χλμ. Το έργο αναφέρεται ως «Εντοπισμένες παρεμβάσεις στην υποδομή-επιδομή και εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης» με φορέα υλοποίησης την ΕΡΓΟΣΕ.
• Το δεύτερο τμήμα είναι το Στρυμόνας – Δράμα – Αλεξανδρούπολη μήκους 367 χλμ στο οποίο θα γίνει αναβάθμιση της μονής γραμμής και εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης – σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης. Το έργο αναφέρεται ως «Βελτίωση σε εντοπισμένα τμήματα της σιδηροδρομικής γραμμής Στρυμόνας – Αλεξανδρούπολη και πλήρης ηλεκτροκίνηση με σηματοδότηση της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής» με φορέα υλοποίησης τον ΟΣΕ.
• Το τρίτο τμήμα είναι το Αλεξανδρούπολη – Ορμενίο, μήκους195 χλμ στο οποίο θα γίνει αναβάθμιση της μονής γραμμής και εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης – σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης. Το έργο αναφέρεται ως «Βελτίωση της χάραξης σε εντοπισμένα τμήματα και εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης – σηματοδότησης» με φορέα υλοποίησης τον ΟΣΕ.

Το δεύτερο τμήμα και τρίτο τμήμα είναι σε φάση σχεδιασμού.

Πλεονεκτήματα του έργου
Με την κατασκευή της σιδηροδρομικής Εγνατίας θα συντομευτεί δραστικά ο χρόνος διαδρομής μεταξύ των πόλεων της δυτικής Μακεδονίας και της Αθήνας. Με την ολοκλήρωση των έργων σύνδεσης, οπότε θα υπάρχει πλήρης αξιοποίηση του άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης, η διαδρομή Καλαμπάκας – Κοζάνης θα διαρκεί 50 λεπτά και η διαδρομή Τρικάλων – Κοζάνης 1 ώρα.

Ο χρόνος διαδρομής Αθήνας – Κοζάνης μέσω Καλαμπάκας θα είναι 3 ώρες και 45 λεπτά, Αθήνας – Φλώρινας μέσω Καλαμπάκας 4 ώρες και 55 λεπτά και Αθήνας – Ιωαννίνων μέσω Καλαμπάκας 3 ώρες και 30 λεπτά. Μέσω αυτού του έργου αξιοποιείται ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης, ως πύλη της Ευρώπης για τη δημιουργία μιας πολυτροπικής σύνδεσης με Βουλγαρία, Ρουμανία και Μαύρη Θάλασσα, εναλλακτική της υπάρχουσας θαλάσσιας εξόδου μέσω των στενών των Δαρδανελίων.

Η ανάπτυξη της Σιδηροδρομικής Εγνατίας συνδέεται παράλληλα και με την ανάπτυξη του Εμπορευματικού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη στο Στρατόπεδο Γκόνου.

Για τον λόγο αυτό, η ανάπτυξη του εμπορευματικού κέντρου της Θεσσαλονίκης στο στρατόπεδο ΓΚΩΝΟΥ είναι ο επόμενος στόχος που έχει θέσει η ΓΑΙΑΟΣΕ.

Ειδικότερα για τη Θεσσαλονίκη, καθώς η πλειοψηφία των φορτίων διεθνούς προορισμού που διακινούνται από τον ΟΛΘ είναι χύδην εμπορεύματα, πρώτες ύλες, ή γενικό φορτίο, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ύπαρξη μεγάλης έκτασης για προσωρινή εναπόθεση και ενδιάμεση επεξεργασίας, που μπορεί να καλυφθεί με επιτυχία από τον χώρο που διαθέτει η ΓΑΙΑΟΣΕ.

Να σημειωθεί πως ήδη στο χώρο αυτό συζητείται η παραχώρηση στην κοινοπραξία κατασκευής του αγωγού φυσικού αέριου TAP έκτασης περίπου 100 στρεμμάτων ως χώρο κεντρικής αποθήκευσης και διανομής σωλήνων.

Υπενθυμίζεται πως το 2007 με το νόμο 3534/2007 διατέθηκε κατά χρήση στη ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. γεωτεμάχιο 672.000 τ.μ. ευρισκόμενο στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλονίκης και ειδικότερα στο Δήμο Εχεδώρου, που αποτελεί τμήμα του τέως στρατοπέδου Γκόνου. Το ακίνητο διαθέτει σιδηροδρομική σύνδεση με τον Εμπορικό Σταθμό του ΟΣΕ και τον ΟΛΘ, η οποία όμως έχει εγκαταλειφθεί και απαιτείται η αναβάθμισή της. Η θέση του ακινήτου, η μεγάλη του έκταση και η σιδηροδρομική σύνδεση το καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικό για την ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου συνδυασμένων μεταφορών υπερτοπικής σημασίας.