Σαρωτικές είναι οι αλλαγές σε κληρονομιές και διαθήκες με το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για το Κληρονομικό Δίκαιο. Με τις εν λόγω τροποποιήσεις αλλάζει άρδην το τοπίο 80 χρόνια από τότε που θεσπίστηκαν οι ισχύουσες ρυθμίσεις, οι οποίες έχουν ξεπεραστεί από τις μεταβολές στην ελληνική οικογένεια και τις σύγχρονες ανάγκες.

Όπως ανέφερε η επικεφαλής του δικαστικού ρεπορτάζ, Ιωάννα Μάνδρου, οι μεταβολές που αφορούν το σύνολο των πολιτών που ζουν και δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, αλλά και το σύνολο των ομογενών, εστιάζονται σε έξι άξονες:

• Καταργούνται οι ιδιόχειρες διαθήκες.
• Μπαίνει χρονικός περιορισμός για την αποδοχή της κληρονομιάς.
• Αναγνωρίζεται το κληρονομικό δικαίωμα στους συντρόφους ζωής.
• Περιορίζεται το κληρονομικό δικαίωμα σε τυπικές συζυγικές σχέσεις.
• Καταργείται το δικαίωμα κληρονομιάς για υπερήλικους γονείς.
• Αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι κληρονομικές συμβάσεις.

Κληρονομιές: Αναλυτικά οι αλλαγές

Σύμφωνα με την νέα νομοθεσία για τις κληρονομιές  καταργούνται οι ιδιόχειρες διαθήκες, δηλαδή αυτές που τις γράφει κάποιος μόνος του και τις κρατάει κάπου, σε ένα συρτάρι. Πολλές φορές μετά θάνατον, οι κληρονόμοι βρίσκουν μία, δύο, τρεις σε διάφορα σημεία του σπιτιού κι εκεί αρχίζουν τα προβλήματα που οδηγούν πολλές φορές στα δικαστήρια. Πλέον, η διαθήκη θα γίνεται μόνο ενώπιον συμβολαιογράφου. Καμία ιδιόχειρη διαθήκη δεν θα λαμβάνεται υπ’ όψιν και το μοίρασμα της κληρονομιάς θα γίνεται βάσει Κληρονομικού Δικαίου.

Θα μπει χρονικό περιθώριο στην αποδοχή της κληρονομιάς. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορεί κάποιος να αποδέχεται την κληρονομιά όποτε θέλει. Πλέον, μέσα στο χρονικό διάστημα που μένει να οριστεί, ο δικαιούχος θα πρέπει να δηλώνει στην αρμόδια υπηρεσία «αυτή η κληρονομιά με ενδιαφέρει». Η συγκεκριμένη μεταβολή βάζει τέλος στις πολύ συχνές περιπτώσεις όπου ένας από τους κληρονόμους δεν ενδιαφέρεται, μπλοκάρει έτσι το κληρονομικό δικαίωμα των υπολοίπων, με αποτέλεσμα το περιουσιακό στοιχείο να ρημάζει και να απαξιώνεται. Τώρα, έπειτα από παρέλευση συγκεκριμένου χρονικού ορίου που θα είναι σύντομο, το «ορφανό» μερίδιο θα μοιράζεται στους υπόλοιπους νόμιμους κληρονόμους.

Για πρώτη φορά δημιουργείται κληρονομικό δικαίωμα στους συντρόφους ζωής. Αφορά ανθρώπους που δεν είναι παντρεμένοι, δεν έχουν κάνει διαθήκη ή σύμφωνο συμβίωσης, αλλά έχουν ζήσει μαζί 10 – 20 χρόνια. Τέτοιοι άνθρωποι σήμερα εξαιρούνται, είναι «ανύπαρκτοι» μετά τον θάνατο του συντρόφου τους. Πλέον, όμως, θα έχουν κληρονομικό δικαίωμα.

Επίσης για πρώτη φορά, καταργείται το κληρονομικό δικαίωμα στους υπερήλικες γονείς που σήμερα κληρονομούν όταν το παιδί τους δεν έχει απογόνους. Το δικαίωμα αυτό θα πηγαίνει στους υπόλοιπους κληρονόμους, στους κατιόντες.

Περιορισμένο κληρονομικό δικαίωμα θα έχουν οι τυπικές οικογενειακές σχέσεις. Δηλαδή, σύζυγοι που είναι σε διάσταση, και στην πραγματικότητα δεν είναι σύζυγοι, δεν θα κληρονομούν την νόμιμη μοίρα που είναι σήμερα το 1/4 της περιουσίας. Το κληρονομικό τους δικαίωμα θα είναι πολύ μικρό.

Τέλος, θα επιτραπούν για πρώτη φορά στη χώρα μας οι κληρονομικές συμβάσεις, κάτι που ισχύσει σε πάρα πολλές χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική. Αυτό σημαίνει ότι εκείνος που επιθυμεί να κληροδοτήσει στα παιδιά του ή όπου αλλού την περιουσία του θα κάνει μία σύμβαση εν ζωή και θα τακτοποιεί τα περιουσιακά του, ώστε να μην οδηγούνται οι κληρονόμοι μετά τον θάνατό του στα δικαστήρια όπως πολύ συχνά δυστυχώς συμβαίνει.