Η πιο συνηθισμένη ευχή που ανταλλάσσουμε αυτές τις μέρες, με λίγες άλλες σύντομες προσθήκες, είναι “χρόνια πολλά”.
Πόσοι όμως από πέρυσι μέχρι φέτος που ευχήθηκαν τα ίδια δεν έφυγαν από ανάμεσά μας για την αιωνιότητα;
Αλλά και πόσοι δεν ευχήθηκαν κάτω από την πίεση των προβλημάτων τους στη διάρκεια του έτους να είναι “κοντά” και “λίγα” τα χρόνια τους;
Ακόμη και πόσοι από μας που τώρα έχουμε υγεία, καλή οικονομία, επιτυχίες, προόδους και χαρά δεν είναι πιθανό να χάσουμε πολλά απ’ αυτά στην εξέλιξη του φετινού χρόνου, και τότε, αντί να τραγουδούμε τη ζωή, να τη μοιρολογούμε πάνω σε ερείπιά της;

Οι δοκιμασίες και ο θάνατος είναι συνυφασμένα με τη ζωή μας στη γη.
Κανείς ωστόσο αυτά δεν μπορεί να τα προβλέψει.
Έτσι περιοριζόμαστε σε ευχολόγια και αγωνιζόμαστε να τα αποφύγουμε όσο μπορούμε.

Υπάρχει όμως ουσιαστικό αντίδοτο και βάλσαμο για τον άνθρωπο μπροστά στη σκοτεινή όψη του θανάτου και των θλίψεων;

Εδώ ανακαλώ στη μνήμη μου ένα ποίημα σχετικό με το θάνατο, που με περισσή τέχνη μάς ανέλυσε ο φιλόλογός μας, ακριβώς όταν προβληματιζόμουν ακόμη για το θάνατο.
Όπως φαντάζομαι προβληματίζονται και πολλοί άλλοι άνθρωποι σήμερα.
Το παραθέτουμε αποσπασματικά:

Τι λοιπόν, της ζωής μας το σύνορο
θα το δείχνει ένα ορθό κυπαρίσσι
κι απ’ ό,τι είδαμε, ακούσαμε, αγγίξαμε
τάφου γη θα μας έχει χωρίσει;
…
Σ’ ό,τι αγγίζουμε, ακούμε και βλέπουμε
της ζωής μας ο κόσμος τελειώνει;
Τίποτ’ άλλο; Στερνό μας απόρριμμα
το κορμί που σκορπιέται και λιώνει;
…
Κάτι ανέγγιχτο, ανήκουστο, αθώρητο
μήπως κάτω απ’ τους τάφους ανθίζει
κι ό,τι μέσα μας κρύβετ’ αγνώριστο
μήπως πέρ’ απ’ το θάνατο αρχίζει;
…
Μήπως ό,τι θαρρούμε βασίλεμα
γλυκοχάραμα αυγής είναι πέρα
κι αντί να ‘ρθει μια νύχτ’ αξημέρωτη,
ξημερώνει μι’ αβράδιαστη μέρα;
(Γ. Δροσίνης)

Πολύ αργότερα, μπαίνοντας συνειδητά και ουσιαστικά στη ζωή της Εκκλησίας, ένιωσα να με εκφράζει, όπως επίσης όλους τους χριστιανούς, το:
Κοιμούνται οι αδελφοί μας,
μα οι ψυχές τους ζουν
στην αιωνία χώρα
όπου μας καρτερούν.

Με πίστη ατενίζουμε
σε μνήμα φωτεινό.
Κύριε, Κύριε,
Κύριε, ανεστήθης, Κύριε.

Η ζωή μας έχει όντως συνέχεια και πέρα από το μνήμα.
Σε άλλη διάσταση.
Το ζει καθημερινά ο πιστός και ψηλαφεί αυτή την άλλη μορφή της ιδιαίτερα μέσα στη λατρευτική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.
Το διαπιστώνει κανείς και με τους αγίους μας, που καθημερινά αποκαλύπτονται και θαυματουργούν μετά το θάνατό τους.
Το διατυμπανίζει περίτρανα η Ανάσταση του Κυρίου μας.
Το αποδεικνύει και ο θαμμένος σπόρος, που ενώ σαπίζει και λιώνει, ανασταίνεται και βλασταίνει.

Έτσι αντίδοτο του θανάτου είναι η γλυκιά ελπίδα, που εκχύνεται στην ψυχή μας με το Πνεύμα το Άγιο ως χειροπιαστή κατάσταση, και η πίστη ότι αυτός είναι ένας ύπνος περιορισμένου χρόνου και η ανατολή σε μια ανέσπερη μέρα.
Απορρέει απ΄το θάνατο και την Ανάληψη του Ιησού στους ουρανούς.

——————————————————

Σχετικά με τις θλίψεις τώρα, θυμάμαι τα αποχαιρετιστήρια λόγια του Γυμνασιάρχη μας στην Στ’ Γυμνασίου.
— Λύκεια τότε δεν είχαν δημιουργηθεί ακόμα –:
“Παιδιά, τότε μόνο θα κερδίσετε τη ζωή, όταν βρείτε το κλειδί να μετατρέπετε όλες τις θλίψεις σε χαρά, γιατί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής είναι πόνος.
Είναι λόγια ενός σοφού”, μας είπε.
“Μπορώ να σας πω”, συμπλήρωσε, “ότι το κλειδί αυτό το κρατάει ο νικητής του πόνου και του θανάτου, ο Χριστός”.

Ας παραθέσουμε όμως παράλληλα και τα λόγια ενός αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, του οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου.
Είναι παρμένα από επιστολές του, με τις οποίες απαντούσε σε διάφορους ανθρώπους που πονούσαν.

Σε έναν που είχε προβληματική υγεία έγραφε: “Η υγεία και η αρρώστια είναι και τα δύο μέσα σωτηρίας, όταν τα εκμεταλλευόμαστε με το πνεύμα της πίστεως στο Θεό, που μας αγαπά και προνοεί για μας. Τα ίδια όμως είναι και μέσα καταστροφής, όταν τα αντιμετωπίζουμε με λανθασμένη νοοτροπία”.

Σε άλλον που προβληματιζόταν γιατί ο πόνος στη ζωή λέει: “Τις θλίψεις στην παρούσα ζωή άλλοτε τις επιτρέπει ο Θεός, για να ξυπνήσουμε από τον πνευματικό ύπνο, να σταματήσουμε τις αμαρτίες και να καθαριστούμε με τη μετάνοια. Κι άλλοτε τις επιτρέπει, για να υποταχτούμε περισσότερο σ’ Αυτόν που όλα τα ρυθμίζει… Σε κάποια από αυτές τις αιτίες οφείλονται και οι δικές σας θλιψεις…”

Σε κάποιον που βαρυγκομά για τις συμφορές, που του έτυχαν, απαντάει: “Δεν επιτρέπεται να γογγύζουμε. Ας κάνουμε υπομονή την περίοδο αυτή και θα έρθουν φωτεινές μέρες. Έχετε θάρρος και αγωνιστείτε στην προσευχή. Είναι πηγή παρηγοριάς. Είναι φωτισμός στους λογισμούς και δύναμη στον αγώνα”.
“Σας κυνηγά η μια συμφορά μετά την άλλη. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Ο Θεός σας θυμήθηκε. Δεν είναι συνηθισμένο να σκέπτεται κανείς έτσι, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Και σας θυμήθηκε ο Θεός όχι με οργή, αλλά με έλεος”.

Και σε άλλον που θεωρεί αβάσταχτη τη συκοφαντία σημειώνει: “Σας συκοφάντησαν άδικα; Υπομένετε καρτερικά. Θα θεωρηθεί αυτό επιτίμιο για εκείνα που πραγματικά φταίτε. Από την άποψη αυτή η συκοφαντία είναι μια πρόνοια του Θεού για σας…”

***

Μ’ αυτά όλα εικάζει ο καθένας μας ότι όπως, για να αντιμετωπίσουμε το χειμώνα, δεν τον καταργούμε, αλλά ασπίδα για τα κρύα του έχουμε τη ζεστή φορεσιά, έτσι και για το αναπόφευκτο των θλίψεων έχουμε όπλο και αντίδοτο την πίστη στα παρήγορα λόγια του Κυρίου μας: “Στον κόσμο θα έχετε θλίψη. Θάρρος όμως. Εγώ τον νίκησα τον κόσμο”, τα οποία απηχώντας ο απόστολος Παύλος λέει ότι, για να μπούμε στη βασιλεία του Θεού, πρέπει να περάσουμε από πολλές θλίψεις.

Έτσι η θλίψη και ο πόνος από κατάρα γίνονται ευλογία.
Από κατάθλιψη, χαρμολύπη.
Από απειλητική σκέψη για αυτοκτονία, προσευχή.
Η λιποψυχία και ολιγοψυχία, που είναι έκφραση δειλίας της ψυχής, δίνουν τη θέση τους στην αισιοδοξία και στον ηρωισμό. Στην ελπίδα και στην πρόγευση της αιωνιότητας, η οποία καταργεί και το φόβο του θανάτου.

Ας ευχόμαστε επομένως καλύτερα, όσα χρόνια μας δώσει ο Θεός επί γης να εμφορούνται απ΄αυτό το πνεύμα, για είναι εδώ χαριτωμένα και συγχρόνως να γίνουν έτσι και το λαχείο για την απόκτηση της αιώνιας μακαριότητας.
Αμήν για όλους μας.

Ζιώγα Κατερίνα
εκπαιδευτικός