Του συγγραφέα Βαγγέλη Μπάκα Στη μνήμη του Κώστα Τσιοτίκα

Θα ξεκινήσω από τα σχόλια του κοινού! Δηλαδή τη γνώμη των πολιτών την οποία τελευταία καταθέτουν στο δρόμο, στο καφενείο, στην καφετερία κλπ. Κι αφού πήραν μέρος και κάποια πηγαδάκια… της πλατείας, νομίζω πως νομιμοποιούμαι να χρησιμοποιήσω την κλισέ φράση των δημοσιογράφων. Πως αλίευσα… παν ό,τι διεμείφθη. Και να κάποιες από τις κουβέντες αυτές. Ήγουν κους κους:

«Τα ανακατωσάρια ξεφούσκωσαν σαν λάστιχο με σαμπρέλα…».

«Άλλο λέω εγώ! Για να προχωρήσει αυτός ο θεσμός πρέπει να κολλήσει στην παράδοση. Πώς όμως; Με πρωτόφαντα όργανα και πρωτάκουστες μουσικές!… Με γαλλιδούλες ντυμένες σαν σημαίες!…».

«Εγώ νομίζω πως κόπασε ο πρώτος ενθουσιασμός. Έγιναν κι αρκετά λάθη. Τι ήταν εκείνες οι βαλίτσες με τη γέφυρα του Καλατράβα… Πληρώσαμε τόσα λεφτά, όσο κοστίζει η μετακόμιση ενός τσίρκο…».

«Για μένα η παράδοση ξεκινά με το Βεδουίνο παιδιά!…».

«Ακόμα βεδουίνους να φέρουμε… Τι βλακείες λες μωρέ βλαμμένε!».

«Έχει δίκιο. Βεδουίνο, μάλλον, εννοεί το Ντόντο με τη Γκαμήλα…».

«Ακριβώς… Αλλά που ξέρει το όρνιο από χιούμορ!».

«Και φυσικά την παράδοση τη λαμπαδιάζουν οι φανοί…».

«Για να δούμε τι μ……ς θα μας παρουσιάσουν και φέτο…».

«Πάντως, παιδιά, τα πρώτα χρόνια είχε πολύ τζερτζελέ».

«Έλα μωρέ. Τι περιμένετε να δείτε!… Καρναβάλια σαν το Ρίο Εναέριο!…».

«Δεν ήταν καρναβάλια, αλλά μπαλαρίνες και μαζονέτες… Τις είπα καλά;».

«Τις γ…..ς!…».

«Πού τέτοια τύχη!… Από το στόμα σου και στης γαλλιδούλας το …».

«Να σας πω! Κι εμένα μου άρεσαν οι γαλλιδούλες…».

«Ώστε έπεσες τόσο χαμηλά!… Τι λες βρε παιδί!…».

«Ένας ένας κύριοι! Όλοι θα περάσετε… Εμένα πάντως με εντυπωσίασαν τα βεγγαλικά».

«Εμένα ο Βέγγος…».

«Είχε έρθει κι ο Βέγγος! Δεν τον είδα…».

«Τον είχε η ΕΤ-1. Επειδή έκανε κρύο δε βγήκα και είδα ελληνική ταινία».

«Δε βγήκες και κάνεις κριτική! Πού να έβγαινες κιόλας μωρή Τατιάνα…».

«Έμαθα πως έπεσε πολύ μάσα πάλι. Αλλά τι το ψάχνουμε… Το λένε μόνοι τους: ‘‘Λόζιους κι ανακατουσιά…’’».

«Πολύ φόρα δεν πήρατε!… Όλοι είστε ψόφιοι για κριτική. Για να γίνουν όλα αυτά που θαυμάσαμε, κάποιοι έτρεξαν. Κάποιοι κοπίασαν. Κάποιοι ξοδεύτηκαν…».

«Αυτού τώρα… Ξέρεις πολλούς εσύ να δουλεύουν για την ψυχή του πατέρα τους;».

«Βεβαίως! Αλλά επειδή εσύ δεν θα το έκανες ποτέ αυτό, είναι φυσικό να σου φαίνεται παράξενο. Τα παιδιά αντιστέκονται στα ευρωπαϊκά ρεύματα με κάθε τρόπο και προσπαθούν να περισώσουν τα έθιμα με την παράδοση!».

«Τότε να τους δώσουμε κι αυτούς εθνική αντίσταση!…».

«Πολλά λες… Ξέρω που το πάς, αλλά αν σε φράξει κάποιος μια μήνυση για συκοφαντία θα μας παρακαλάς να καταθέσουμε ως ψευτομάρτυρες…».

Αυτά είπαν οι θυμόνες… των καφενείων και των καφετεριών. (Ξύδι!…)

Κι εγώ τι να πω! Υπήρξαν πολλά θετικά και κάποια αρνητικά. Προβλήθηκε ο νομός μας! Δούλεψαν κάποια καταστήματα! Διασκέδασε ο κόσμος κλπ… Ήταν ένας ανεπανάληπτος συνεπαρμός στα χρονικά της πόλης μας και μπράβο σε όλους, όσοι δούλεψαν ανιδιοτελώς. Δυστυχώς όμως όλο και ατονεί. Τελευταία μάλιστα τείνει να σβήσει, όπως και κάποια παλιά έθιμα. Όπως τα πανηγύρια στα χωριά, οι ονομαστικές γιορτές, η γκαμήλα Πάρκερ… οι φανοί κ.ά. Κάποτε είχε κάθε πλατεία και φανό. Κάθε μαχαλάς και μπουρμπουρούτα!… Τώρα… ούτε σκλαντήθρα…

Εκείνο όμως που εντυπώθηκε ανεξίτηλα στο μυαλό μου, από τα τελευταία ανακατωσαριάρικα χρόνια, είναι μια εικόνα. Μια εικόνα για την οποία θα μπορούσα να γράψω χιλιάδες λέξεις. Να την κάνω βιβλίο. Μια εικόνα που καταχωρήθηκε στη μνήμη μου σαν τα βεγγαλικά που έπαθαν αφλογιστία! Και εξηγούμαι:

Μετά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, και την ήττα του άξονα, οι γερμανοί αξιωματικοί περιφερότανε στους δρόμους των πόλεων σαν ζητιάνοι. Είχαν ξηλωμένα τα διακριτικά, τα παράσημα, λυμένες τις επωμίδες, και οι χλαίνες τους, οι οποίες φτάνανε μέχρι τη γη, έμοιαζαν κι αυτές λυπημένες. Λες και ήτανε πλερέζες. Όποιος τους έβλεπε αισθανόταν έναν απέραντο οίκτο. Κατάντια κι αυτή! Ένας στρατηγός του άλλοτε περήφανου γερμανικού στρατού να διασχίζει το δρόμο με το κεφάλι κατεβασμένο, σαν χήρα που επιστρέφει από νεκροταφείο!…

Το ίδιο συναίσθημα ένιωσα κι εγώ, αγαπητοί φίλοι, όταν είδα τον Κώτσιο Τσιοτίκα να περιφέρεται στους δρόμους της πόλης μας χωρίς το κλαρίνο. Έμοιαζε με στρατιώτη στη φωτιά του πολέμου χωρίς όπλο! Απλός θεατής! Ποιος!… Ο Κώτσιος Τσιοτίκας. Η προσωποποίηση της μουσικής παράδοσης του τόπου μας! Μου έμοιαζε σαν παπάς με τζιν!… Κι αν θέλετε ακόμα μια ακραία περίπτωση, φανταστική, θα ήταν η εξής: Να τον φωνάζανε οι διοργανωτές να χορέψει ραπ με τις γαλλιδούλες! Έλεος!

Πολύ δύσκολοι καιροί αγαπητοί φίλοι. Νομίζω όμως πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά, και αυτό κυρίως, ψυχολογικό! Πού κέφι για χορό ο έλληνας σήμερα! Πολύ φοβάμαι πως σε λίγα χρόνια θα είναι είδηση η παρακάτω φράση: «Κάποιος τραγουδούσε και χόρευε χωρίς να είναι παλαβός…». Κι αν κάποιος επιμένει πως το πρόβλημα είναι μόνο οικονομικό, έχω να προσθέσω το εξής: Μέχρι και τη δεκαετία του ’60, τότε που αγωνιζόμασταν για επιβίωση, είχαμε γλέντι κάθε Κυριακή στο χωριό μου.

Ο Κώτσιος Τσιοτίκας Β’ έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκέπασε. Του εύχομαι να συνεχίσει να διασκεδάζει τους Γρεβενιώτες του παράδεισου… Κι αν τον αποπέμψουν κι από την μπάντα της παράδεισος… είμαι σίγουρος πως θα προτιμήσει την κόλαση! Άκουσα πως οι περισσότεροι μερακλήδες είναι τρόφιμοι αυτού του Ιδρύματος και ουρλιάζουν ασταμάτητα με τη στεντόρεια πεσιμιστική τους κραυγή:

«Χορέψτε γιατί χανόμαστε». Λες και υπάρχει χειρότερος χαμός…