Αναμνηστική φωτογραφία Σαμαριναίων γυναικών της Ελασσόνας πριν από αρκετά χρόνια.

Από αριστερά: Ρήνα συζ. Αθανασίου Πάκα, Αιμιλία σύζ. Β. Πάκα, Στεργιανή Τρανού, Χριστίνα σύζ. Γ. Σαμόλαδου, Μενια Γαθη, Χριστίνα Πακα, Αντιγόνη Καραβέλη, Νίκη Τρανού, Ναυσικά Πάκα, Ευθαλία Βακατάρη, Ζωή Χατζημίχου, Αρετή Εμ. Πάκα, Αγορίτσα Καραβέλη,

Αθηνά Τσούρη.

Από την 10ετία του 1930 και εντεύθεν οι οικογένειες των Σαμαριναίων στην Ελασ¬σόνα ήταν στην πλειοψηφία αστικές. Ήταν επαγγελματίες, βιοτέχνες, έμποροι και μά¬λιστα η παρουσία τους ήταν αισθητή στην αγο¬ρά. Όμως, οι γυναίκες σ’ αυτή την παλιά επο¬χή, εκτός από την απασχόληση των σπιτιών, ασχολούνταν και με την υφαντουργία. Είχαν τότε τα περισσότερα σπίτια τον αργαλειό που εργάζονταν και ύφαιναν βελέντζες, φλοκάτες και στείρες, κιλίμια και άλλα ονομαστά είδη. Θυ¬μάμαι, μικρό παιδί, τη μάνα μου που είχε αργα¬λειό, τσικρίκι, ρόκα και ξύστρα. Αγόραζε πλο¬κάμια μαλλί, τα έπλενε, τα έξυνε με την ξύστρα, μετά στο τσικρίκι και την ρόκα το έκανε νήμα και τις ελεύθερες ώρες ύφαινε στον αργαλειό βε¬λέντζες και άλλα είδη για τις ανάγκες του σπι¬τιού. Επίσης έπλεκε αδιάκοπα για να ετοιμάσει τις μάλλινες κάλτσες και τις κατάσαρκες μπλού¬ζες για όλα τα μέλη της οικογένειάς μας. Εμείς τότε, τα Βλαχόπουλα, μεγαλώσαμε και συνη¬θίσαμε τις ζεστές φλοκάτες, τις κατάσαρκες, τις κάλτσες κ.τ.λ.
Τα χρόνια περνούσαν, μαθητής στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και αργότερα φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης εξακολουθούσα να διατηρώ στο ντύσιμο μου όλα αυτά που έπλεκε η μάνα μου. Δυσκολεύτηκα να προσαρμοσθώ στα μέσα της 10 ετίας του 1960 όταν πια η μάνα μου στα¬μάτησε το πλέξιμο και έτσι η προσαρμογή μου ήταν αναγκαία και έγινα πλέον έκτοτε …Ευρωπαίος.
Η Ελασσόνα τότε ήταν μια χαρακτηριστική επαρχιακή κωμόπολη με τους μαχαλάδες και τα στενά δρομάκια με τα καλτερίμια, δηλαδή στρω¬μένα με χοντρές πέτρες που είχαν κατασκευασθεί επί Τουρκοκρατίας. Σε πολλά σπίτια, κυρίως Βλάχικα, έξω από το σπίτι, υπήρχε ένα πέτρι¬νο μακρύ πεζούλι, σαν καναπές και εκεί τα απογεύματα, όταν οι γυναίκες τελείωναν τις δουλειές της ημέρας, μαζεύονταν σ’ αυτό το πεζούλι να πιούν τον καφέ και να συζητήσουν τα νέα της γειτονιάς και της αγοράς. Ένα τέτοιο πεζούλι ήταν και στον μαχαλά που μέναμε τότε, πάνω από την αγορά. Ήταν ένα μεγάλο πέτρινο πεζούλι έξω από το σπίτι της Τη- γιάνως Τσαματσούλη και εκεί μαζεύονταν οι γυναίκες της γειτονιάς, η Ακριβίτσα (Ακριβή) σύζ. του Ζ. Πάκα, η Δόμκα (Δομινίκη) σύζ. του Καρανάσου Πιτένη, η Πηνελόπη Αγοραστή, κόρη του Καρανικόλα Πιτένη (μάνα μου), η Σοφία και η Χρυσαυγή, γυναίκες του Μιχάλη και Σιόκα Πιτένη, η Τασούλα γυναίκα του Ηλία Πάκα, κόρη του Ζ. Ζήδρου, όλες …καραμπινάτες Βλάχες. Είχαν μαζί τους την ρόκα που έγνεθαν το νήμα, τις βελόνες που έπλεκαν τις κάλτσες, τα τσιγκελάκια που κεντούσαν τα προικιά των κοριτσιών κ.τ.λ. Έτσι λοιπόν, πλέκοντας και γνέθοντας συζητούσαν τα τελευταία νέα της γειτονιάς και στη συνέχεια στο κλα¬σικό θέμα του μαγειρέματος, δηλ. ο τρόπος κατασκευής των διάφορων φαγητών εκείνης της εποχής όπως ο μπακαλιάρος πλακί, οι γεμιστές μελιτζάνες, πατάτες γιαχνί, αρνάκι φρικασέ, τραχανάς, κεφτέδες τη¬γανιτοί βουτηγμένοι σε σάλτσα από φρέσκες γινομένες ντομάτες με σκόρδα και μαϊντανό και άλλα εδέσματα.
Εμείς οι πιτσιρικάδες παίζαμε εκεί κοντά στον ήσυχο δρόμο τα παι¬χνίδια, δηλ. τον Μπίτσικα, σφούρλες, σέγκια, τον Φίκο κ.ά. Πολλές φο¬ρές παίζοντας πέφταμε και χτυπούσαμε στο κεφάλι κι αλλού και κλαί¬γοντας τρέχαμε στη μάνα μας η οποία ατάραχα μας ρωτούσε: Πού χτύ¬πησες; Να εδώ στο κεφάλι. Έβαζε το χέρι της σε μια φτίνα πήλινη και γέμιζε το χέρι της με κόκκινο πιπέρι και μόλις σταματούσε η αιμορραγία, έλεγε, άντε πήγαινε να παίξεις.

Μόλις σουρούπωνε η παρέα των γυναικών σχολούσε και μείς τα παι¬διά μαζευόμασταν στα σπίτια για να διαβάσουμε και να γράψουμε τα μα¬θήματα της επόμενης ημέρας κάτω από το αχνό φως της λάμπας πε¬τρελαίου.
Στα τέλη της 10ετίας του 1950, νομίζω, οι Σαμαριναίες γυναίκες της Ελασσόνας δημιούργησαν τον Σύλλογο Υφαντουργών. Θυμάμαι το γρα¬φείο που συνέταξε και επικύρωσε στο Πρωτοδικείο Λάρισας το Κατα¬στατικό. Ήταν η εποχή που οι φλοκάτες είχαν μεγάλη πέραση και ήταν της μόδας. Οι γυναίκες, μέλη του Συλλόγου, έπαιρναν τότε χαμηλότοκο δάνειο από την Αγροτική Τράπεζα, αγόραζαν μαλλιά, τα επεξεργά¬ζονταν και με τον αργαλειό κατασκεύαζαν βελέντζες και άλλα είδη.
Σ’ αυτά τα χρόνια στην περιοχή του Συντάγματος στην Αθήνα και ει¬δικότερα στην οδό Φιλελλήνων και Μητροπόλεως υπήρχαν καταστήματα που πουλούσαν, κυρίως στους τουρίστες αυτά τα είδη. Πρόεδρος του Συλλόγου Υφαντουργών Ελασσόνας, τότε, ήταν η Καλυψώ Στημονιάρη και μέλη αρκετές δεκάδες γυναικών από τις οικογένειες Πισπιρίκου, Αβέλλα, Πάκα, Σαμόλαδου, Γκαμπέτα, Φώλια, Μίχη, Γάθη, Καραβέλη, Νούλα, Μόραρου, Πάσχου, Παλιαδάμου, Πουρίκα, Λυγούρα, Κυρατσούλη, Εξάρχου, Τρανού κ.ά.
Οι καιροί άλλαξαν, η γενιά που μεγάλωσε με τους αργαλειούς, τα τσικρίκια, τις ρόκες και τις ξύστρες, στην οποία ανήκω και εγώ έφυγε ορι¬στικά.

Από την εφημερίδα  ΄΄Ωραία Σαμαρίνα΄΄