Η συνάντηση της 23ης Ιουλίου 2014 του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Γ. Δακή με την Συντονιστική Επιτροπή της τεχνητής λίμνης του Ιλαρίωνα με υπηρεσιαλούς παράγοντες και εκπροσώπους της Ι.Μητροπόλεως Γρεβενών είχε ως θέμα την κατασκευή της πεζογέφυρας μήκους 90 μέτρων σε ύψος περίπου 8 μέτρων άνωθεν της παρούσας στάθμης των υδάτων. που θα ενώνει την σκήτη του οσίου Νικάνορα, της ομώνυμης ιστορικής μονής της Ζάβορδας με την αντίπερα όχθη της Ελάτης- Παλιουριάς.
Όλα αυτά στα πλαίσια συμβατικής υποχρέωσης της ΔΕΗ, μιας και η παλαιά γέφυρα κατακλύσθηκε από τα νερά του ποταμού Αλιάκμονα που σήμερα αποτελούν την τεχνητή λίμνη.
Η σύνδεση της περιοχής αυτής και η επικοινωνία είναι πάνω από 500 έτη σύμφωνα και με ιστορικά στοιχεία που δημοσίευσε στην εφ. Καθημερινή τον Δεκέμβριο του 2011 ο Ευαγ. Γ. Σιαμπανόπουλος και αποσπάσματα παραθέτω παρακάτω, ενώ τα αρχαιολογικά ευρήματα των ανασκαφών στην περιοχή(2006-2011) από τις αρχαιολόγους κυρίες Γ. Καραμήτρου – Μεντεσίδη,ς και Δ. Θεοδώρου, επικεφαλής των ανασκαφών έδειξαν ύπαρξης ζωής σε όλες τις ιστορικές περίοδους.

“…..
Εις τη διαθήκη του Οσίου (1491 – 1549) την οποία ο ίδιος συνέταξε και πρώτος εδημοσίευσε ο Νικ. Δελιαλής στα ‘Μακεδονικά’ τομ. ΄Δ (1955-1960) αναφέρεται «…..με πολούς κόπους και μόχθους ανίγυρα των ναών του Σωτήρος Χριστού…..μετά δίω μίλους, και την συνιτζα και την λογκά μετα ωριά της και μετα χωράφια της κλισούρας…..» .
Ακόμη «…..‘ Έτος ζρλζ ….από Χριστού αχκη (1629)’ ομολογία του Κώστα του Βασίλοι από τη λοζηανή το χωράφι στον Λογγά….δια ψυχικήν σωτηρίαν εις το άγιον μοναστήριον….”
Στον τόμο ‘ Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912 – 1913 της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού’ αναφέρει πως «…. Το απόσπασμα Γεννάδη (ακροαριστερό) κινήθηκε στις 7:00 από τη Δεσκάτη και αφού υπερέβη το όρος Βουνάσα έφτασε στις 10:00 στο χωριό Ελάτη και στη συνέχεια στον πόρο Ζάβορδας του Αλιάκμονα. Ύστερα από σχετικές αναγνωρίσεις αποφάσισε αντί του πόρου Ζάβορδας να ζεύξει στον πόρο Λογγά….»
Ο συγκεκριμένος τόπος «Λογκάς» που συνορεύει γύρωθεν με τον ποταμό Αλιάκμονα στο μεγαλύτερό του μέρος, κατοπτεύεται από την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας (1532-1534) στα βορειοδυτικά του, απέχει ελάχιστα από την ιερή σκήτη του οσίου Νικάνορα και διαχωρίζει δύο σπάνιας ομορφιάς φαράγγια του ποταμού (της σκήτης του Οσίου και του οικισμού Φρουρίου) τα οποία σε λίγο χρόνο θα τα καλύψει η τεχνητή λίμνη ευτύχησε στην ιστορία να αναφέρεται σε θετικές και ηρωικές πράξεις σε μεγάλα γεγονότα…”
Επίσης από την διήγηση του πατριαρχικού Εξάρχου Νικηφόρου το 1923 αναφερόμενος στην δράση του λήσταρχου Θωμά Γκαντάρα γράφει και τα¨εξής”…Επειδή δε ο ποταμός ήτο πλημμυρισμένος την εποχήν εκείνην, δεν ήτο δυνατόν να διέλθη αλλαχόθεν ει μη δια του εις ημίωρον από της Μονής τοποθετημένου σύρματος, χρησιμεύοντος ως πρόχειρος γέφυρα της δια του ποταμού διαβάσεως τω τε ποιμνίων της Μονής και των εκ Λουζιανής υπαλλήλων της Μονής, καθ’ ον χρόνον ο ποταμός ήτο αδιάβατος. Δια του σύρματος τούτου ο Γκαντάρας, ορμηθείς

Έχοντας υπόψη αυτά και άλλα στοιχεία από ιστορικούς και ιστοριοδίφες που ασχολήθηκαν με την περιοχή μεταξύ τούτων δημοσιεύσεις από τον μακαριστό Μητροπολίτη Γρεβενών κυρό Σέργιο Σιγάλα. τον Γ. Θ. Λυριτζή, τον Λ. Α Παπαϊωάνου. τον Κ.Ε. Σιαμπανόπουλο κ.ά και συμμετέχοντας στην σύσκεψη αυτή με τον .Αντιπεριφερειάρχη Γρεβενών , ως εκπρόσωποι της ΠΕ Γρεβενών, αφου έλαβα τον λόγο είπα και τα εξής:
“…Η αξία και η σημαντικότητα αυτού του έργου είναι προφανής και αδιαμφισβήτητη….Είναι μεταφορικά και γέφυρα του παρελθόντος, ιστορικού, θρησκευτικού πολιτισμικού με το ελπιδοφόρο μέλλον.
Βρισκόμαστε εδώ σήμερα στην κρίσιμη φάση ενός σπουδαίου έργου και μιας υποχρέωσης. Σύμφωνα με όσα χρήσιμα μας ανέλυσαν οι υπηρεσιακοί παράγοντες και αφού για την κατασκευή του λήφθηκαν όλα τα μέτρα και οι παρατηρήσεις του Υπουργείου Πολιτισμού ώστε να μην αφίσταται αρχιτεκτονικά της ιστορίας του τοπίου και του μεταβυζαντινού μνημείου, στα ακροβάθρα που συνδέει και στα μονοπάτια πρόσβασης, ερχόμαστε στο πρακτικό θέμα της ολοκλήρωσης του..Οι όροι που τίθεντα ιπρώτον, για την σύμφωνη γνώμη για την κατασκευή του έργου και ανάληψη ευθύνης, δεύτερον για την ύπαρξη ααρμόδιας υπηρεσίαςπαραλαβής και τρίτον για τον τρόπο ασφαλούς λειτουργίας για το κοινό, ω΄στε να προχωρήσει η ανάθεση κατασκευής πέραν της σκοπιμότητας μπορεί να υποκρύβουν και μια προσπάθεια απαγκίστρωσης και αποφυγής ενός κοστοβόρου έργου.
Εμείς ως περιφερειακή αρχή έπρεπε να είμαστε έτοιμοι. Χάσαμε πολύτιμο χρόνο.
Γι αυτό τώρα πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί…Διέκρινα -αν δεν κάνω λάθος- μια ραθυμία και έλλειψη ισχυρής θέλησης ανάληψης ευθύνης από τον Περιφερειάρχη και τον Αντιπεριφερειάρχη.
Που θα βρεθούν οι πόροι, η γέφυρα χρειάζεται φύλαξη, υπάρχουν κίνδυνοι, δεν μπορούμε να προσλάβουμε προσωπικό κλπ.
Η πρότασή μου είναι άμεσα να προχωρήσουμε στην σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας Διαχείρισης μετατρεποντας το Συντονιστικό όπου μετέχουν τωρα και όλοι οι τοπικοί φορείς και ο Δήμος Δεσκάτης και ο Δήμος Σερβίων- Βελβενδού και η Περιφέρεια..Αυτό δεν προτείνετε και για το ΚΕΠΕ και μάλιστα το χρηματοδοτείτε γι αυτή τη μετατροπή με 300.000 ευρώ;
Επειδή πιθανό να έχουμε νομικά προβλήμα-εδώ έχουμε και τον νομικό τον κ. Παπαϊωάννου- και απαιτείται και πολύτιμος χρόνος ή να ορίσουμε κάποια υπάρχουσα είτε τροποποιώντας το καταστατικό της είτε κάποια που να συνάδει με τους σκοπούς της..
Πιστεύω ότι η ΑΝΚΟ είναι η πλέον πρόσφορη λύση μιας και συμμετέχει ολόκληρη η περιφέρεια, έχει την τεχνογνωσία και κάποτε είχε προτείνει μια δεύτερη λύση για αυτή την σύνδεση (τελεγερίκ}…
Είναι αναπτυξιακό έργο, συνάδει με τους σκοπούς της Εταιρείας…Μια τρίτη λύση θα είναι η εταιρεία Τουρισμού Δυτ. Μακεδονίας εφόσον είναι βιώσιμη…
Αν κύριε Περιφερειάρχη, μας ακούγατε θα είχαμε τώρα μια μεγάλη και βιώσιμη Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας (ΑΝ.ΔΥ.Μ) που θα μας έλυνε τα χέρια, θα αποφεύγαμε τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και πετυχαίναμε έυκολα την ισόρροπη ανάπτυξη που ευαγγελιζόμαστε….
Όσον αφορά τους πόρους η πρότασή μου για θεσμοθέτηση και επιβολή τέλους ύδατος από την ΔΕΗ, για την χρήση των νερών και στα υδροηλεκτρικά του φράγματος και στην παραγωγή ένέργειας στους λιγνιτικούς σταθμούς, αυτ’ον τον πράσινο φόρο, οπως έχετε τώρα στην Κοζάνη και στην Φλώρινα τον ενεργειακό πόρο, θα φτάνουν και θα περισσεύουν για την λειτουργία της γέφυρας και θα μετακυλισσθούν και σε άλλα έργα που θα απαιτηθούν στο μέλλον..(μαρίνεςκλπ).
Μέχρις ότου δε γίνει τούτο εύκολα η Περιφέρεια μπορεί να αναλάβει το μικρό κόστος λειτουργίας μιας και δαπανά ασύγκριτα ποσά σε αμφιβόλου αξίας σκοπιμότητες, εορτές και πανηγύρεις…
Όσον δε τέλος, αφορά την ασφάλεια λειτουργίας δεν είδαμε σε καμμία γέφυρα φύλακες ή άλλα μέτρα…Δες τε αν αυτό συμβαίνει στα Τέμπη, στην Αγία Παρασκευή! Μια πινακίδα προειδοποιεί ότι διέρχεσαι την γέφυρα με δική σου ευθύνη!
Μήπως η ήδη λειτουργούσα υψηλή γέφυρα που συνδέει τον αυτοκινητόδρομο ανάντι του φράγματος αυτού ή αυτή των Σερβίων-δεν γνωρίζουμε ποιός φορέας τις έχει και τις λειτουργεί- είναι ασφαλείς;
Μια γέφυρα που θα είναι υψηλών κατασκευαστικών στανταρ ασφαλείας και θα λειτουργεί 2 ωρες μετα την ανατολή του ηλίου εως 2 ώρες πρίν τη δύση, δεν θα έχει υψηλό κόστος λειτουργίας…
Ας αφήσουμε τα προσχήματα και ας πάμε στην ουσία: Το έργο πρέπει να ολοκληρωθεί,ι η ΔΕΗ να τηρήσει τις συμβατικές υποχρεώσεις της και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας να πράξει το καθήκον της!
Ως εκπρόσωποι των Γρεβενών – και πιστεύω ότι εκφράζω όλους τους παρισταμένους συντοπίτες- θα επιμείνουμε και θα βοηθήσουμε με κάθε τρόπο να αξιοποιηθεί η περιοχή, να προβληθεί ο τηλαυγής θρησκευτικός και εθνικός φάρος της Δυτικής Μακεδονίας το μοναστηρι του οσίου Νικάνορα Ζάβορδας. να διασωθούν και τα υπόλοιπα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής( Παναγία Βουνάσας κ.ά.).
Η περιοχή πλήρωσε βαρύ τίμημα,: έχασε χιλιάδες στρέμματα παραγωγικά εδάφη, αλλάξε η ζωή των κατοίκων, κάποιοι δεν μπορούν να αλλάξουν δραστηριότητες, βυθίστηκε στα νερά μια τεράστια γεωλογική και αρχαιολογική ιστορία, χάθηκε ένα τεράστιο βιολογικό απόθεμα χλωρίδας και πανίδας στα νερά (θα μιλήσουμε άλλη φορά για το μέγα σκάνδαλο της μη αποψίλωσης της κοίτης πριν την πλήρωση του φράγματος και τους κινδύνους που εγκυμονεί)…”

Δημήτρης Ψευτογκάς
Υπ. Αντιπεριφερειάρχης Γρεβενών
Περιφερειακός Σύμβουλος ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ