Κείμενο: Αικατερίνη Ζιώγα

Ο άνθρωπος με τις παραξενιές. Έτσι τον γνωρίζουμε. Είναι αυτός που έχει δικό του ρυθμό στην προσωπική του ζωή και εντελώς δικό του τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Σε κάθε κοινωνική ομάδα, επαγγελματική, οικογενειακή ή και εκκλησιαστική υπάρχει και κάποιος ιδιόρρυθμος άνθρωπος, που για τις πράξεις του και τις θέσεις του περιφρονείται κιόλας ή περιθωριοποιειται απ’ τους άλλους. Άλλες όμως φορές ανεξάρτητα απ’ το χαρακτήρα του, που δεν αποκλείει επαγγελματική καταξίωση, μπορεί και να επικροτείται. Συνήθως ο ιδιόρρυθμος είναι ”μυγιάγγιχτος”, υπερευαίσθητος, που θίγεται εύκολα, όταν μάλιστα οι άλλοι του θυμίζουν τις ιδιοτροπίες του, οπότε απομακρύνεται απ’ τους υπόλοιπους και από μόνος του . Είναι ο μη ”τετριμμένος” άνθρωπος, όπως λένε οι μαθηματικοί, πράγμα που μπορεί να οφείλεται στην αγωγή κατ’ αρχήν που πήρε απ’ το σπίτι του. Αν στην οικογένειά του παραθεωρούνταν κι οι γονείς του πρόσεχαν και συνεργάζονταν περισσότερο με τα άλλα αδέρφια του, ήταν επόμενο να αναπτύξει μια τέτοια συμπεριφορά ή έναν τέτοιο χαρακτήρα. Πολύ περισσότερο, αν ήταν μοναχοπαίδι παραχα’ι’δεμένο.

Μπορεί ωστόσο η συμπεριφορά του να οφείλεται και σε κληρονομικότητα εκτός απ’ τη στραβή διαπαιδαγώγηση ή το ταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον.

Μπορεί επίσης να είναι και ένας προικισμένος άνθρωπος με εξαιρετική ευφυία ή και καλλιτεχνική ευαισθησία ή διοικητικά χαρίσματα και δεν τον επαναπαύουν οι μετριότητες. Ακόμη μπορεί να είναι ένας άκρως ηττοπαθής τύπος και δειλός, γκρινιάρης και δύστροπος, που αποσύρεται στην άκρη, όταν οι άλλοι χαίρονται όλοι μαζί ή αποφασίζουν κάτι από κοινού. Έτσι ο ιδιόρρυθμος έχει πάντα μια διαφορετική άποψη και γνώμη, δεν εγκρίνει τα της ομάδας και καταφεύγει στο δικό του κόσμο. Ντύνεται κιόλας, όπως αυτός θέλει, αδιαφορώντας για το συρμό και τη μόδα ή την ακολουθεί υπέρ το δέον. Πάντοτε κάτι έχει, κάτι κάνει και ξεχωρίζει απ’ τους υπόλοιπους.

Μια απ’ τις παραξενιές του μπορεί να είναι και η σχολαστικότητα στην καθαριότητα μέχρι υπερβολής.

Άλλοτε μοιάζει φαντασιόπληκτο άτομο, ένας Δον Κιχώτης, που οι άλλοι τον αποφεύγουν ως επί το πλείστον, γιατί δε θέλουν να περιθωριοποιηθούν μαζί του. Είναι εγωκεντρικός κατά βάθος. Θέλει να ελκύει το ενδιαφέρον των άλλων ή είναι αδιάφορος γι’ αυτούς.

Ο ιδιόρρυθμος μπορεί να είναι ακόμα άτομο κατσούφικο ή φωνακλάδικο και γενικά πολύ δύσκολο στη φιλία και στη συνεργασία, εκφράζοντας διαρκώς παράπονα ή και αντίδραση που την καταπνίγει μέσα του. Έτσι διαμορφώνεται συνήθως στη σχολική ηλικία, επειδή οι άλλοι τον πειράζουν για ό, τι περίεργο βλέπουν σ’ αυτόν. Και επειδή τα παιδιά, αγνοώντας τρόπους καλής συμπεριφοράς και ευγένειας, γίνονται ανελέητα σ’ ό,τι τα προκαλεί, τον καταντούν άνθρωπο του περιθωρίου και της γκρίνιας. Πολύ κακώς βέβαια. Και σ’αυτό φταίει η αγωγή που δίνει η οικογένεια στο κάθε παιδί. Όλοι νομίζω οι εκπαιδευτικοί είμαστε μάρτυρες ότι αυτή η συμπεριφορά ορισμένων κακοηθέστατων μαθητών γίνεται αιτία πολλοί άλλοι συμμαθητές τους να τριγυρνούν στο σχολικό χώρο σαν την άδικη κατάρα και να επισκέπτονται τον ένα ψυχολόγο μετά τον άλλο. Αυτό βέβαια έχει και συνέχεια. Το άτομο αυτό δυσκολεύεται να ενταχθεί και στην ευρύτερη κοινωνία αργότερα ή -ας πούμε και τούτο- είναι δυνατό και εκείνη να τον οδηγήσει όπου και η σχολική ομάδα.

Απ’ την άλλη οι παραξενιές του ιδιόρρυθμου τροφοδοτούν και την ”κοινωνική ενημέρωση”, όπως αλλιώς λέγεται το κουτσομπολιό, και δημιουργούνται τείχη ανάμεσα σ’ εμάς και σ’ αυτόν. Έτσι τον κάνουμε δυσπροσάρμοστο ακόμα πιο πολύ. Σ’ αυτήν την περίπτωση έχει μεγάλη ανάγκη από τη θαλπωρή και τη στήριξη του εγγύς και του όλου περιβάλλοντός του. Κι αλίμονο αν τα άτομα της οικογένειάς του δε μπορούν να επιληφθούν της κατάστασής του.

Ο ιδιόρρυθμος μ’ όλα αυτά ζει σε άλλη διάσταση και νιώθει πολλές φορές ασφυκτική μοναξιά, που ο ίδιος δημιούργησε ή εισέπραξε από την χωρίς κατανόηση και έλεος συμπεριφορά του κοινωνικού περίγυρού του.

Να τον δούμε τώρα και στον επαγγελματικό χώρο. Εδώ ή θα είναι ο επαναστάτης, ο διαμαρτυρόμενος συνεχώς, ώσπου να τον αποδεχτούν οι άλλοι – κι αυτό αν είναι εξωστρεφής – ή, αν είναι εσωστρεφής, να αρχίσει να αποκτά ψυχονευρώσεις στην προσπάθειά του να αποδεχτεί αυτός τους άλλους, που η συμπεριφορά τους του είναι πειρασμός. Μπορεί να είναι έτσι υπερδημιουργικός ή παθητικό άτομο. Αν δυσαρεστεί δε τους συναδέλφους του φαντάζει και κακότροπος και αποκρουστικός, όχι , όμως πάντοτε από κακοπροαίρετη διάθεση.

Αν ανήκει σε μοναστηριακό κοινόβιο, μπορεί να εξελιχτεί σε άγια προσωπικότητα, αλλά, αν δεν προσέξει την πρακτική πλευρά και έχει οίηση, δε μπορεί να πιάσει επαφή με τους υπόλοιπους και καταντά βαρίδιό τους ή οδηγείται σε απόσχιση απ’ την κοινοβιακή οικογένεια.

Ο ιδιόρρυθμος, αν δεν τον προλάβουμε, δεν είναι απίθανο να ακολουθήσει την οδό των ναρκωτικών ή να ενταχθεί σε ομάδες αναρχικών, οπότε θα σπάει και θα νιώθει έτσι κι αυτός καταξιωμένος.

Kαι δεν υπάρχουν μόνο ιδιόρρυθμοι άνθρωποι, αλλά και ιδιόρρυθμες ομάδες, οργανώσεις και κοινότητες πάσης φύσεως. Εκεί οι άνθρωποι βρέθηκαν ίσως από λανθασμένες αντιλήψεις ή τους αλίευσαν επιτήδειοι αρχηγοί ή και σκοτεινοί άνθρωποι. Η κοινωνία η ίδια που τα δημιούργησε όλα αυτά τα χαρακτηρίζει γι’ αυτό και αποβράσματά της. Είναι όμως έτσι;

Τέλος πάντων, ο ιδιόρρυθμος μπορεί να γίνει πιο φυσιολογικός στη συμβίωση και στη συνεργασία με άλλους και με σωστή αυτοεκτίμηση; Και πώς γίνεται αυτό; Νομίζουμε ότι ο χαρακτήρας αυτός αφοπλίζεται με την αγάπη και την αναγνώριση. Χρειάζεται ωστόσο ειδικό χειρισμό. Από ποιούς; Μάλλον απ’ αυτούς με τους οποίους συναλλάσσεται και συμβιώνει. Κι από όσους τον αγαπούν. Έτσι μπορεί να νιώσει ότι είναι αποδεκτός στην παρέα του, στην ομάδα του, στην οικογένειά του, στον επαγγελματικό του χώρο, όπου τέτοιοι τύποι πιέζονται ιδιαίτερα ασφυκτικά. Ωστόσο επιβάλλεται να βοηθήσει και ο ίδιος τον εαυτό του καλλιεργώντας την ταπεινοφροσύνη με την αυτογνωσία. Και όχι μόνο.

Τον ιδιόρρυθμο μπορεί να τον αποφεύγουν οι άνθρωποι, όχι όμως ο Θεός. Ίσια ίσια τον καλεί ιδιαίτερα κοντά Του. Πολλοί άγιοι, πριν γνωρίσουν το Θεό, ήταν ιδιόρρυθμοι και χάρη στην αγάπη Του, την οποία αναζήτησαν, έγιναν οι ΆΓΙΟΙ μας. Επομένως κι ο καθένας μας, που είναι ιδιόρρυθμος, αν προσφύγει και στην αγάπη του Κυρίου μας, θα βρει εκεί και τον ειδικό χειρισμό και την αμετάπτωτη στοργή και την πνευματική του ισορροπία, οπότε μπορεί η χάρη του Θεού να τον αναδείξει χαρισματικό άνθρωπο και σπουδαία προσωπικότητα και στον εκκλησιαστικό χώρο και στο κοινωνικό περιβάλλον. Τότε τα έντονα ελαττώματά του γίνονται αρετές. Η προσφορά του έτσι αποδεικνύεται μεγάλη και για τον ίδιο και για τους άλλους.

Όσον αφορά εμάς τώρα που απαρτίζουμε την ευρύτερη κοινωνία. Πίστη μας είναι να μην απομονώνουμε τον ιδιόρρυθμο περισσότερο απ’ ό,τι αυτός τον εαυτό του. Ας τον αγκαλιάζουμε με στοργή. Τα περισσότερα άτομα αυτού του είδους η ίδια η κοινωνία τα οδήγησε στην εγκληματικότητα, στην αναρχία, στην ψυχική ανισορροπία με τη σκληρότητά της και την αδιαφορία της.

Κατακρίνουμε απ’ το πρωί ως το βράδυ σ’ όλες μας τις συναντήσεις τέτοιου είδους τύπους, περιφρονώντας ή και αγνοώντας οι περισσότεροι και τα λόγια του Κυρίου μας ”να μην κρίνετε και δε θα κριθείτε, να μην καταδικάζετε και δε θα καταδικαστείτε ”. Αντίθετα εμείς όχι μόνο με τα λόγια, αλλά και με τα αισθήματά μας κατακρίνουμε. Αισθανόμαστε φαρισα’ι’κά ανώτεροι απ’ αυτούς κι απαξιούμε να ασχοληθούμε μαζί τους, πολύ περισσότερο να καταδεχτούμε να τους πλησιάσουμε.

Ας προσέξουμε όμως το κριτήριο του Χριστού στη Δευτέρα παρουσία Του.” Εφόσον δεν περιφρονήσατε αυτούς τους αδυνάτους, που είναι οι εικόνες Μου πάνω στη γη, σας παίρνω στην αιώνια ευδαιμονία μαζί Μου”( σε πολύ ελεύθερη απόδοση των λόγων Του ).

Αυτή την αγάπη έχει και ζητάει κι από μας ο Θεός. Αυτό βέβαια προαπαιτεί ταπείνωση και να βγούμε απ’ το καβούκι μας. Ας ενεργούμε, όπως αν είχαμε έναν αδερφό, ένα μας παιδί ή όποιο συγγενικό μας πρόσωπο ιδιόρρυθμο. Είμαστε όλοι παιδιά του ίδιου Θεού και επομένως όλοι αδέρφια. Να μη σταυρώνουμε ανθρώπους, η ελληνική κοινωνία τουλάχιστον που φαίνεται να είναι δεκτική στο λόγο του Ευαγγελίου, γιατί

έτσι μόνο η κοινωνία μας θα διαφοροποιείται απ’ τη ζούγκλα των θηρίων, στην οποία την καταντούν τα πάθη μας. Γένοιτο.

Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός