Τον γνωρίζουμε κυρίως από ειδήσεις των Μ.Μ. Ε, που συγκλόνισαν πολλές φορές το Πανελλήνιο εξ αιτίας του. Όπως και πολύ πρόσφατα.

Ο ζηλότυπος είναι προβληματικό άτομο. Κυκλοφορεί γύρω μας, ανάμεσά μας χωρίς να αντιληφθούμε πολλές φορές το πάθος του.

Και αυτό το πάθος του αρχίζει να δημιουργείται από τη νηπιακή ηλικία.

Το παιδί που γεννιέται πρώτο οι γονείς –πολύ φυσικό — το υποδέχονται με υπέρμετρη αγάπη. Έτσι όταν έρθει το δεύτερο κι αργήσει κιόλας λίγο, τότε εκείνο νιώθει να στερείται ένα μέρος του χρόνου τους και της αποκλειστικής τους αγάπης, οπότε αρχίζει η διαμαρτυρία.
Γκρινιάζει, φωνάζει, γίνεται επιθετικό στο άλλο παιδί, ανησυχεί, δεν τρώει, δε νιώθει ήρεμο, υποφέρει.

Αν παρόλα αυτά οι γονείς δεν το προσέξουν, η ζήλεια μπορεί να πάρει παθολογική μορφή. Τότε θα εμφανιστούν διαταραχές στο χαρακτήρα του και οι πρώτες δυσκολίες στη διαπαιδαγώγησή του.

Επίσης όταν οι γονείς υπερτιμούν το χαρισματούχο παιδί της οικογένειας και υποτιμούν το άλλο είτε με αγροίκα συμπεριφορά και αψυχολόγητες εκφράσεις είτε με μειωμένη αγάπη την οποία προσπαθούν να κρύψουν ή και να τη δικαιολογήσουν κιόλας.

Βέβαια το παιδί και τα διαισθάνεται και τα αντιλαμβάνεται όλα.

Σ΄αυτή την περίπτωση αυτό εκφράζεται με νεύρα, ξεσπάσματα, κλάματα και με κάθε διαμαρτυρία που νομίζει ότι μπορεί να τους συγκινήσει για να του δώσουν την αγάπη και το ενδιαφέρον που δείχνουν και για το αδερφάκι του.

Αν οι γονείς μείνουν απαθείς και δεν ανησυχήσουν, τότε ορισμένα ίσως να φτάσουν και στην απομόνωση ή και στη νεύρωση και την ψύχωση.

Μπορεί να καταφύγουν και στη φαντασία και στην ονειροπόληση ενός κόσμου στον οποίο είναι καταξιωμένα, ενώ συνάμα ξεκόβονται απ΄το πραγματικό περιβάλλον.

Γίνονται και υστερικά, μισούν τα ή το αδερφάκι τους, πιέζονται από έντονα αισθήματα ζήλειας, απόρριψης, σύγχυσης και ανασφάλειας.

Έτσι γκρεμίζονται όλα μέσα τους και γύρω τους κι αρχίζουν πολύ νωρίς να τους δημιουργούνται ψυχολογικά προβλήματα.

Τέτοια όμως αρνητικά βιώματα στην παιδική ηλικία μπορεί να κυοφορήσουν τον ενήλικα ζηλότυπο, που θα κουβαλάει σιωπηλά τη ζήλεια στην εφηβική ηλικία και θα την εκδηλώσει μέσα στο γάμο στο πρόσωπο που θα αγαπήσει ως σύζυγο.

Αυτός ο τύπος ανθρώπου κυριαρχείται από συναισθήματα μειονεξίας, έστω κι αν είναι πρόσωπο ικανό και με δεξιότητες. Δεν στηρίζεται στον εαυτό του. Εξαρτά την αυτοεκτίμησή του και τη χαρά του απ΄ τη συμπεριφορά και την απόλυτη προσκόλληση του συζύγου.

Είναι μιας ψυχοσύνθεσης νοσηρής, που εκδηλώνεται με υπερευαισθησία, παθολογική αγάπη και πολύ εγωισμό, γιατί απαιτεί απ΄το αγαπώμενο πρόσωπο να περιστρέφεται απόλυτα γύρω του, κενώνοντας αυτό πλήρως τον εαυτό του για χάρη του.

Είναι άτομο με πληγωμένο τον ψυχικό του κόσμο. που φταίει γι΄αυτό σίγουρα η στρεβλωμένη στοργή την οποία πήρε στην παιδική του ηλικία και που οξύνθηκε στο πέρασμα του χρόνου με διάφορες ανεμοθύελλες της ζωής. Μπορεί να φταίει όμως και η υπερπροστασία με την οποία παιδαγωγήθηκε ή ,μια βαριά κληρονομικότητα.

Πριν όμως τον γνωρίσουμε καλύτερα, πρέπει να πούμε ότι η φυσιολογική ελάχιστη και παροδική ζήλεια είναι φύλακας της αγάπης του ανδρογύνου.
Η λίγη ζήλεια εκφράζει συναισθηματική εγρήγορση και αγάπη που επαγρυπνεί για κάθε πειρασμό, που θα τολμήσει να θέσει σε δοκιμασία τη συζυγική σχέση.

” ” Με την παθολογική της όμως μορφή η ζήλεια ωθεί το ζηλότυπο να θεωρεί αποκλειστικό δικαίωμά του να κατέχει το σώμα, τα μάτια, τα αυτιά, όλα τα μέλη του συζύγου κι όλες τις λεπτομέρειες της ζωής του. Την πνοή του, τις σκέψεις του, τα αισθήματά του.

Επειδή νομίζει δε ότι οι υπόλοιποι άνδρες — ή γυναίκες αντίστοιχα — βλέπουν πονηρά το ή σύζυγο, εμφανίζεται στην ψυχή του η καχυποψία.

Κάθε βλέμμα, κάθε κλίση, κάθε φυσική κίνηση, βήχας ή μορφασμός, κάθε χαμόγελο, κάθε παρέκκλιση από την τροχιά της δικής του σκέψης τα εξετάζει εξονυχιστικά και γίνονται εφιάλτες τρομεροί για τον ίδιο…

Το πρόσωπο που ζηλοτυπείται πρέπει να έχει και να μην έχει μάτια. Να έχει στόμα και να στερείται λαλιάς.
Να ζει, αλλά να μην κινείται έξω από τον κύκλο που του χαράσσει ο ζηλότυπος.

Όσο μεγάλο το άτομο αυτό φαντάζει γι΄αυτόν, τόσο μικροσκοπικό πρέπει να είναι για τους άλλους, ώστε να χωρεί στην τσέπη του, για να μένει απρόσβλητο από τα άλλα μάτια.

Αν τύχει δε να επαινείται από άλλους ετερόφυλους, τότε είναι που ο πάσχων ξεσπά στο σπίτι σε βρισιές και βαναυσότητες, εξευτελισμούς, τραυματισμούς ή και φόνο ακόμα.

Αν είναι φιλότιμος ο ζηλότυπος, αυτοαπομονώνεται, πέφτει σε κατάθλιψη και βλέπει εχθρούς εκεί που υπάρχουν τίμιοι φίλοι.

Τίθεται τότε ο ζηλοτυπούμενος σε περιορισμό χώρου και συμπεριφοράς.
Δε θα χαιρετάει, δε θα χαμογελάει, δε θα κοιτάζει, δε θα αυτενεργεί, δε θα χαίρεται με τα λόγια ή τη συμπάθεια των άλλων, δε θα πηγαίνει στη γειτόνισσα, στους γονείς του πολλές φορές, ούτε στην εκκλησία ούτε και στον πνευματικό.

Ούτε θα ανοίγει τα παράθυρα του σπιτιού για μια πρωινή και ανθρώπινη καλημέρα με όποιο γνωστό”. ”

Έτσι –όπως περίπου μας τα είπε παραπάνω ο μακαριστός π. Χριστόφορος Καλύβας, ο οποίος ως πνευματικός γνώρισε από πολύ κοντά αυτόν τον τύπο ανθρώπου — καταντάει ασφυκτική η ζωή του ζηλοτυπούμενου ανθρώπου.
Δε μπορεί να χαρεί ελευθερία. Νιώθει ζωντανός νεκρός.

Φυσικό είναι, αν δεν πάρει την απόφαση να αγιάσει — και αυτό από αγάπη για το σύζυγο –, να μη μπορεί να υπομείνει και να παραμείνει κοντά του, γιατί ήδη θα έχει κλονιστεί και το δικό του νευρικό σύστημα.

Η ζωή της οικογένειάς τους όλης θα είναι ταραγμένη και χωριστά ο μεν ζηλότυπος θα υποφέρει από έμμονες ιδέες καχυποψίας, ο δε άλλος από την αδικία σε βάρος του.

Ο ζηλότυπος δεν πείθεται από τη διαμαρτυρία, την άμυνα και την απολογία του συζύγου.
Θέλει δε σε κάθε στιγμή να πιστοποιεί την αγάπη του ο άλλος και να υπόσχεται, άσχετα αν έκανε κάτι ένοχο ή όχι, ότι δε θα το ξανακάνει.

Έτσι ηρεμεί προσωρινά, για να γίνει θηρίο σε λίγο με άλλη αφορμή, που μπορεί να είναι και εντελώς φανταστική.

Είναι τραγικό πρόσωπο, επειδή από το ένα μέρος είναι πιστός και αφοσιωμένος στο άλλο μέλος, από την άλλη κουβαλάει την κόλαση μέσα στην ψυχή του, γίνεται και όργανο του σατανά και κάνει κόλαση και τη ζωή της υπόλοιπης οικογένειας.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ζήλεια δημιουργείται μέσα στο γάμο.
Και είναι οι εξής: Πρώτη, όταν ο ένας σύζυγος είναι προσκολλημένος παθολογικά στους γονείς ή στα αδέρφια του ή και σε φίλους κι αφήνει τη φυσική αγάπη για το σύντροφό του, ο οποίος δικαιολογημένα ζηλεύει.

Θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο.

Δεύτερη, όταν ο ένας σύζυγος δεν ανταποκρίνεται στη σαρκική αγάπη του άλλου, οπότε αρχίζει η καχυποψία, η ζήλεια και η γκρίνια.

Τρίτη, όταν ο ένας από τους δυο απιστήσει. Τότε φυσικό είναι να εκδηλώνεται ζηλότυπα ο αδικούμενος, γιατί νιώθει προδομένος και ταπεινωμένος.

Σε ορισμένα από αυτά που αναφέραμε και σε ένα σχετικό βαθμό όλοι βρίσκουμε τον εαυτό μας ή την οικογένειά μας.
Τι γίνεται όμως, όταν η κατάσταση είναι σε μόνιμη βάση και σχεδόν ανεξέλεγκτη;

Κατ΄αρχήν κατά τη γνώμη μας βρίσκουμε τον υπαίτιο και την αιτία. Αρκεί να έχουμε τη βούληση να συμβάλουμε στη θεραπεία και την πίστη ότι τίποτε που έχει σχέση με ψυχικές νόσους δεν μένει χωρίς αντιμετώπιση.

Πρώτα πρώτα ο σύζυγος που υποφέρει από τη ζήλεια, γιατί αγαπάει παράφορα, αν θέλει να βρει την ψυχική του υγεία και να εξασφαλίσει και υγιές περιβάλλον στην οικογένειά του, πρέπει να προσπαθήσει να κάνει την παθολογική του αγάπη πνευματικότερη και να μην αναζητάει την απόλυτη ικανοποίηση και στήριξη μόνο στην αγάπη του ή της συζύγου.

Αυτή δε μπορεί να τη δώσει άνθρωπος.

Και εκεί είναι το βασικό του λάθος: το μερτικό της αγάπης του που θα έπρεπε ν΄αποδίδει στο Θεό ( ο οποίος και μπορεί να αναπληρώσει τα κενά της παιδικής του ηλικίας και να διορθώσει και λάθη των γονιών του ) μαζί και τη λατρεία τα πρόσφερε μοναδικά και απόλυτα σε άνθρωπο.

Και ναι μεν, αν του αξίζει ο σύντροφός του, μπορεί ως ένα βαθμό να τον βοηθήσει με την αφοσίωσή του, την υπομονή, την ειλικρινή του αγάπη και την προσευχή του προπαντός και να ανταποκριθεί μέχρις ενός σημείου στην αγάπη του.

Πάντα όμως θα παραμένει λίγη η αγάπη μπροστά σ΄αυτή που ζητάει η ανθρώπινη ψυχή, για να κορεσθεί. Γι΄αυτό την πληρότητά της και την απαλλαγή του από το πάθος ο ζηλότυπος θα τη βρει, όταν αγαπήσει πρωταρχικά το Χριστό.

Εδώ να ξαναθυμηθούμε τα λόγια Του: ”Ελάτε κοντά μου όλοι οι κουρασμένοι και πιεσμένοι ψυχικά και εγώ θα σας αναπαύσω. Πάρτε το ζυγό μου πάνω σας και μάθετε από μένα ότι είμαι πράος και με ταπεινή καρδιά και θα αναπαυθεί η ψυχή σας” ( Ματθ. 11,28 ).

Αν γνωρίσει πράγματι το Χριστό — κι αυτό γίνεται μέσα στην Εκκλησία Του –, θα βρει τη διαχωριστική γραμμή, που θα του επιτρέπει να δει τι χρωστάει στο Θεό και τι πρέπει να περιμένει από το ή τη σύντροφό του.

Μια υγιής και σταθερή παράλληλα σχέση, ιδιαίτερα μέσα από το μυστήριο της εξομολογήσεως, με ένα πνευματικό θα του διαλύσει αισθήματα ανασφάλειας, που είναι σχεδόν σύμφυτα με τη ζηλοτυπία του και θα του ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση και τη συναισθηματική αυτάρκεια, που επίσης τόσο του λείπουν.

Αλλά ας μην προτρέχουμε εμείς. Ας επιδιώξει την προσωπική εμπειρία ο ίδιος.

Ώσπου να αναρρώσει επίσης πνευματικά –ανάλογα βέβαια και με το βαθμό του προβλήματος –ας συμβουλευθεί και κάποιον ειδικό γιατρό.

Καιρός να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι στα ανθρώπινα ψυχοφθόρα πάθη μας γιατρός είναι ο Λυτρωτής μας, που μας είπε ότι κατέβηκε στη γη για τους ασθενείς ψυχικά κι όχι για τους υγιείς κι ότι δεν ήρθε να καλέσει δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια.

Ας Τον αφήσουμε γι΄αυτό να κατευθύνει Αυτός τις σχέσεις μας μ΄όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε με το ή τη σύζυγο κι ας Του ζητούμε να μας δίνει γι΄αυτές την ευχή και την ευλογία Του.
Έτσι θα ηρεμήσει και η οικογένεια στην πατρίδα μας από τη γάγγραινα των διαζυγίων,που τώρα τελευταία τη διαλύουν κυριολεκτικά.
Μακάρι. Μας χρειάζεται τόσο πολύ.

Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός