Χαρακτηρίζεται αλλιώς ίσως και ευμετάβλητος και δίψυχος.
Είναι αυτός που αλλάζει εύκολα διάθεση. Ιδέες. Που έχει μεταπτώσεις και ψυχολογική αστάθεια. Που πολύ γρήγορα ή και κατά καιρούς έχει άλλη συμπεριφορά, που μόνο αυτός γνωρίζει γιατί ή που και αυτός δεν ξέρει.

Τη μια ενθουσιασμό. Την άλλη κατάθλιψη. Άρνηση των πάντων.
Τη μια θερμή αγάπη. Την άλλη παγωνιά ή και εχθρότητα.
Τη μια αποφάσεις ωραίες και βιασύνη να τις υλοποιήσει. Την άλλη αποθαρρυμένος, άπραγος, νωχελικός.
Τη μια να σε αποδέχεται και να σε θαυμάζει. Την άλλη να σε απορρίπτει και να σε μειώνει…
Τη μια να καμαρώνει για κάτι και την άλλη να μειονεκτεί.
Τη μια να χαίρεται και την άλλη να καταθλίβεται.
Τη μια να έχει ευφορία και ακατάσχετη φλυαρία και την άλλη σιωπή και δυσφορία.
Και πάει λέγοντας…

Τα συναισθήματά του κινούνται ανάμεσα στο ζενίθ και στο ναδίρ.

Σε υπέρμετρο βαθμό είναι εκφάνσεις μιας διχασμένης προσωπικότητας και σχιζοφρενικής συμπεριφοράς.

Ως ένα σημείο βέβαια τα έχουμε όλοι μας αυτά, ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία και όταν ταλαιπωρίες της ζωής μάς τραυματίσουν βαριά.
Από μας εξαρτάται σ΄αυτές τις περιπτώσεις να έχουν παροδικό χαρακτήρα και όχι μόνιμη εγκατάσταση μέσα στον καθένα.

Όλες αυτές οι χαρακτηρολογικές εκδηλώσεις του ανθρώπου των μεταπτώσεων απορρέουν από τη δική του εσωτερική σύγχυση,που όμως επηρεάζει και το περιβάλλον του. Τους γύρω του.

Ας τον γνωρίσουμε ωστόσο και από παραδείγματα.

Έχει αποφασίσει να ακολουθήσει ένα ορισμένο επάγγελμα; αναλαμβάνει μια συνεργασία;
Ενώ θα ξεκινήσει με ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα, ενώ πιθανόν να έχει υπογράψει και συμφωνίες ενώπιον μαρτύρων, ξαφνικά αρχίζει να τα λεπτολογεί όλα, να αμφιβάλλει για την εξέλιξη των πραγμάτων, την τύχη του κεφαλαίου του, και δεν ξέρουμε γιατί άλλο, και τελικά να ” τα στρίβει ”, όπως κοινά λέμε. Μέχρι που ακυρώνει και την όλη διαδικασία.

Μπορούμε να φανταστούμε ανάλογη συμπεριφορά και για έναν αρραβώνα, ακόμα και για έναν γάμο.

Αυτά προδίδουν όχι μόνο μια επιπολαιότητα και ρηχότητα, που χαρακτηρίζουν το διπολικό αυτό άνθρωπο, αλλά και ότι μια ασίγαστη αμφιβολία διαβρώνει το είναι του.
Δεν είναι σίγουρος για τίποτε.
Δεν αναλαμβάνει με υπευθυνότητα τίποτε. Φοβάται τις συνέπειες μιας απόφασής του και προσπαθεί εκ των προτέρων να τις αποφύγει όσο γίνεται.
Ή γιατί είναι υπερευαίσθητος και δε μπορεί εύκολα να συνέλθει από πληγές, που δημιουργούν δυσάρεστες εμπειρίες. Ή γιατί έχει την αλόγιστη φιλοδοξία να έχει σ΄όλα επιτυχίες –πράγμα σπάνιο, αν όχι ανύπαρκτο για τη ζωή των θνητών –.
Ή γιατί είναι οκνηρή φυσιογνωμία.

Έχει έναν λανθάνοντα εγωισμό κι έναν άνθρωπο μέσα του, που δεν μπορεί κανείς να του εμπιστευθεί. Ούτε και ο ίδιος.
Έναν ανυπότακτο εαυτό και στο Θεό.

Ο ευμετάβλητος είναι, αν και καλοκάγαθος συνήθως, και ασταθής και ασυνεπής στην αγάπη, στη φιλία.
Προβληματικός και στη συζυγία. Ενίοτε και πάρα πολύ μάλιστα.

Έτσι, ενώ αυτός επέλεξε το ”δεύτερο εαυτό του” με ενθουσιασμό, με σφοδρό έρωτα, για τον οποίο ίσως και να τα χάλασε και με τους γονείς του, ύστερα από καιρό μπορεί να εξελιχτεί στο χειρότερο εχθρό αυτής ή αυτού του συζύγου, που ως τότε του φάνταζε ως η ωραία Ελένη ή ο Πάρις αντίστοιχα.

Όταν δε συμβεί να είναι και εύπιστος ο ευμετάβλητος, δεν είναι καθόλου αξιόπιστος.
Άλλα συζητάς κι αποφασίζεις στο σπίτι μαζί του και με άλλα φρονήματα και αισθήματα θα τον βρεις, όταν γυρίσει το βράδυ. Ίσως και με εχθρικά, από άκρως τρυφερά και φιλικά που είχε.

Και τούτο, γιατί συνάντησε φίλους του, που τον έπεισαν και τον επηρέασαν αρνητικά.

Αλλά και οι καταστηματάρχες, φαντάζομαι, και όποιοι άλλοι πωλητές, θα γνώρισαν πολλούς τέτοιους πελάτες, που ενώ αγοράζουν κάτι, όντας πολύ σίγουροι ότι τους αρέσει, ύστερα από λίγο, πηγαίνοντας σπίτι το βλέπουν άχαρο και την επόμενη μέρα το επιστρέφουν.
Κι αυτό γίνεται συστηματικά.

Ο ευμετάβλητος πιστεύει κι αγωνίζεται για κάτι καλό; Μόλις δει κάτι στο διπλανό του που τον εντυπωσιάζει, επιθυμεί εκείνο και εγκαταλείπει το δικό του.

Το ίδιο παρατηρείται και στο χώρο της πίστεως.
Ενθουσιάζεται απ΄το Χριστό, τη διδασκαλία Του ο δίψυχος αυτός άνθρωπος; Αποφασίζει να είναι σταθερός και συνειδητός χριστιανός;
Μόλις συναναστραφεί με άλλους που δε δίνουν σημασία σ΄αυτά, αλλάζει αποφάσεις.

Και τότε ή γίνονται κρυπτοχριστιανοί τέτοιοι άνθρωποι ή αρνούνται εντελώς το Χριστό, ζώντας έτσι στο εξής και με ενοχές.

Είναι η περίπτωση εκείνη που είπε ο Χριστός ότι είναι ρηχοί σαν το πετρώδες έδαφος, που όταν πέσει ο σπόρος πάνω του, ανθεί για λίγο κι ύστερα ξηραίνεται, γιατί δεν ”έχει ικμάδα”.

Νομίζουμε καλό θα ήταν να αναφερθούμε και στην περίπτωση τέτοιων ατόμων, ευμετάβλητων και ευεπηρέαστων, που είναι προσκολλημένα σε άλλα άτομα και εξαρτώνται πολύ από τη γνώμη τους.

Ο τύπος αυτός του ανθρώπου , ο δίψυχος, σ΄αυτή την περίπτωση επηρεάζεται πολύ απ΄ την έγκριση, την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία που του δείχνει το άλλο άτομο.

Δεν του μίλησε καλά, δεν του έδειξε την αγάπη που περίμενε; Υποφέρει, δε μπορεί να κάνει τις δουλειές του, την προσευχή του και είναι κυριευμένος από ένα χάος.
Κι εκεί που διακατέχεται από απαισιόδοξα αισθήματα, ξαφνικά με ένα χαμόγελο, ένα λόγο του άλλου μπορεί να χαρεί και να νιώθει ευτυχισμένος.

Όταν αυτό βέβαια είναι κατάσταση, είναι άρρωστο φαινόμενο.

Ο διπολικός αυτός άνθρωπος είναι συγγενής του κυκλοθυμικού. Αυτού που έχει φεγγαριάτικη ψυχολογία.

Το πρόβλημά του νομίζουμε συνδέεται με τις καταβολές που έχει απ΄ τους γονείς του, τους παππούδες του και από τη διαπαιδαγώγηση που πήρε. Ή και από τραυματικές καταστάσεις που του δημιούργησαν διάφορες ταλαιπωρίες στη ζωή.

Όσον αφορά την κληρονομικότητα, αν αυτή είναι η αιτία, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι επωμίζεται ένα δύσκολο αγώνα με τον εαυτό του και τις σχιζοφρενικές τάσεις του και πρέπει να μάθει να μην παρασύρεται από ακραία και αντίθετα συναισθήματα, μίσους και αγάπης, άκρατης χαράς και σε λίγο μελαγχολίας, προσκόλλησης και εχθρότητας, και άλλων που προαναφέραμε.

Εκτός όμως από τον προσωπικό του αγώνα, που είναι μόνος του χωρίς σίγουρα αποτελέσματα, αλλά και που χρειάζεται οπωσδήποτε, μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια της Εκκλησίας, που είναι πολύ βασική για τη θεραπεία του.

Ας γνωρίζουμε ότι και σήμερα ο Χριστός μέσω της μυστηριακής και λατρευτικής ζωής της και την άσκηση, που τόσο στοργικά εκείνη ορίζει, θεραπεύει την κακή κληρονομικότητα του ανθρώπου, στην οποία θεραπεία μπορεί να συμβάλει σε πολλές περιπτώσεις μαζί και η ιατρική επιστήμη.

Τώρα, όταν οφείλεται η αστάθεια του χαρακτήρα του στη διαπαιδαγώγηση που πήρε ο άνθρωπος απ΄τα μικρά του χρόνια, μπορούμε να δώσουμε νομίζω την εξής ερμηνεία:

Επειδή για όλες αυτές τις μεταπτώσεις του αιτία είναι η έλλειψη σιγουριάς για τον εαυτό του, η απουσία αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης ή έστω χαμηλής τέτοιας, βγαίνει το συμπέρασμα ότι από το παιδί αυτό έλειψε παντελώς η ψυχολογική στήριξη από τα πρώτα του βήματα.

Λάθος κατά τη γνώμη μας να κουράζουν οι γονείς από νωρίς το παιδί να απαγκιστρωθεί συναισθηματικά από αυτούς, για να ωριμάσει και να ανεξαρτητοποιηθεί.
Σ΄αυτό θα το οδηγήσουν αργότερα οι διάφορες αντιξοότητες και δοκιμασίες της ζωής, για τις οποίες βέβαια πρέπει να το προετοιμάζουν οι γονείς με πολλούς άλλους τρόπους.

Λάθος επίσης να έχουν αψυχολόγητη συμπεριφορά απέναντί του.

Το παιδί πρέπει να ξέρει ότι έχει μια σταθερή αγάπη, για ν΄ακουμπά τα όνειρά του, να εξομολογείται τις πτώσεις του και να μη απορρίπτεται, να τιμωρείται, όταν τιμωρείται, παιδαγωγικά κι όχι επειδή δε μπορούν να συγκρατήσουν τα νεύρα τους και τη σύγχυσή τους οι γονείς.

Κι ακόμη λάθος τους να μην οδηγήσουν το παιδί και στην Εκκλησία.

Όσο σπουδαία κι αν είναι η στήριξη της δικής τους αγάπης, αν υποτεθεί ότι ήταν η καλύτερη, είναι ωστόσο ελλιπής, αν δεν του καλλιεργήσουν και την πίστη στο Θεό.

Η ζωή αργότερα, όταν το παιδί απομακρυνθεί από τους γονείς, θα του ζητήσει να αναμετρηθεί με δυσκολίες, που χρειάζεται να έχει ψυχικές αντοχές και μοναδική δύναμη, για να τις υπερπηδήσει.

Κι αυτές τις έχει κανείς πάντα, και ενισχυμένες, με την προσφυγή του στο Θεό.

Η ζωή επίσης θέτει διαρκώς διλήμματα και χρειάζεται ο άνθρωπος να παίρνει ηρωικές αποφάσεις. Να αυτοκυριαρχεί. Να μη κλαίει απαρηγόρητος πάνω σε συντρίμμια.
Ούτε να στέκεται μίζερα, με μεταπτώσεις και υπερευαισθησίες, αδικαιολόγητα, ή και όχι, παράπονα απ΄τη ζωή και γογγυσμούς.

Ούτε ν΄αφήνει τραυματικές εμπειρίες να διαλύουν την προσωπικότητά του και να την καταντούν διχασμένη και προβληματική.

Κι είναι σίγουρο ότι αυτή τη δύναμη θα τη βρίσκει το παιδί, όπως κι ο καθένας μας, ή θα του ενισχύεται, όταν το βλέμμα του θα είναι στραμμένο και στην ηθική τελειότητα του Θεανθρώπου, ενώ πυξίδα στη ζωή του θα έχει το Νόμο Του.

Έτσι θα παλεύει πιο αποτελεσματικά και την ηττοπάθεια και τις αδυναμίες του και τις εναλλαγές του χαρακτήρα του.

Θα του εξασφαλίζει δε εσωτερική σταθερότητα — που τόσο λείπει από το διπολικό άνθρωπο και Έλληνα — η πίστη ότι ναυαγοσώστης στις φουρτούνες της ζωής είναι ο δυνατός Πατέρας και Θεός του.

Κι όταν πιστεύει κανείς σ΄Αυτόν, πιστεύει και στον εαυτό του.
Όχι αλαζονικά, όχι εγωιστικά. Αλλά συνετά. Με χάρη δική Του. Με το πνεύμα Του το Άγιο.

Αν αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται στην αγωγή των παιδιού από τους γονείς, είναι νομίζουμε σαν να λείπει η αρχική μονάδα 1 από το 10.

Και γι΄αυτό οι μεταπτώσεις. Γι΄αυτό και η ανύπαρκτη πίστη στη γνώμη του, στον εαυτό του.

Γι΄αυτό και μοιάζει πολλές φορές με το Χότζα,που, όσες φορές έκτιζε το φούρνο του, άλλες τόσες τον γκρέμιζε, γιατί άκουγε κάθε φορά τη γνώμη των περαστικών.
Από αυτούς άλλος ήθελε το φούρνο να βλέπει προς το Βορρά, άλλος προς τη Δύση, άλλος προς την Ανατολή κι άλλος προς το Νότο.
Κι ο Χότζας, με ανύπαρκτη τη δική του γνώμη, συμμορφωνόταν με τις υποδείξεις του καθενός από αυτούς.

Πολλοί απ΄αυτούς που θα αναγνώσουμε αυτό το άρθρο είμαστε σίγουρα και διπολικοί και ευεπηρέαστοι και σαν το Χότζα.
Ας έχουμε την ειλικρίνεια να το ομολογήσουμε πρώτα στον εαυτό μας, και οι γνώσεις που έχουμε, οι εμπειρίες και η χάρη του Κυρίου μας ας ευχηθούμε ν΄αρχίσουν υποσυνείδητα να οικοδομούν μέσα μας μια ισχυρή και σταθερή βούληση, που αν όχι να εξαφανίσει, τουλάχιστον προς το παρόν να περιορίσει τις μεταπτώσεις μας και τις απότομες αλλαγές του χαρακτήρα μας.
Μακάρι. Ο Θεός να ευοδώσει.

Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός