Έτσι ονομάστηκε, γιατί στοίχισε πολλά δάκρυα και πόνο στη μητέρα του, ώσπου να τον αναστήσει από την έκλυτη ζωή του και να αναγεννηθεί πνευματικά. Αλλά και για τα δάκρυα τα δικά του μέχρι να βρει το δρόμο της λύτρωσης.

Πρόκειται για το ένα από τα τρία παιδιά του Πατρίκιου και της Μόνικας, που διέμεναν στην Ταγάστη της Νουμιδίας, σημερινής Αλγερίας.

Ο πατέρας του, δημόσιος άρχοντας, ήταν ειδωλολάτρης και είχε δυο φοβερά ελαττώματα: ήταν υπερβολικά οξύθυμος και παραδινόταν σε διεφθαρμένες γυναίκες, γύριζε στο σπίτι τους μετά τα μεσάνυχτα και πολλές φορές περνούσε τις νύχτες του με ένοχες διασκεδάσεις.

Η μητέρα του, είκοσι χρόνια μικρότερή του άντρα της, ωραία και χαριτωμένη σωματικά και ψυχικά ύπαρξη είχε κυρίαρχο χαρακτηριστικό της ότι ήταν χριστιανή.

Κοντά στο σύζυγό της και την πεθερά της μαρτύρησε κυριολεκτικά, ωστόσο κατάφερε στο τέλος να την αγαπήσουν μοναδικά, να μετανοήσουν και να βαφτιστούν κι αυτοί χριστιανοί.

Εκεί όμως που ”έφτυσε αίμα ”, κατά την κοινή έκφραση, ήταν ο Αυγουστίνος της. Ο γιος για τον οποίο γίνεται λόγος.

Γεννήθηκε το 354 μ.Χ. εκεί στην Ταγάστη.
Ήδη από τη σύλληψή του κουβαλούσε στο είναι του δυο αλληλοσυγκρουόμενους κόσμους, του άσωτου πατέρα του και της αγίας μητέρας του. Με την αδιάλειπτη προσευχή και τη θυσιαστική αγάπη.

Πολύ γρήγορα φάνηκε ότι ο Αυγουστίνος ήταν ζωηρό πνεύμα και ατίθαση φύση, την οποία ενίσχυε η διαπαιδαγώγηση που δεχόταν. Από τη μια της μητέρας του που ήθελε τον Αυγουστίνο της παιδί της Εκκλησίας, από την άλλη του πατέρα του που τον παρότρυνε και με το παράδειγμά του και με τα λόγια του σε ελευθεριότητα πνεύματος και ζωής.

Έτσι ο ένας έχτιζε και ο άλλος γκρέμιζε.
Αυτό βέβαια συνέβαλλε, ώστε ο Αυγουστίνος να γίνεται όλο και πιο ανυπότακτο και πιο δύσκολο παιδί.

Το σχολείο δεν το συμπαθούσε. Τον πίεζαν και τον ξυλόδερναν, για να πάει. Τη μελέτη δεν την αγαπούσε. Του φαινόταν ”βουνό ” να συγκεντρώσει τη σκέψη του στα μαθήματα και, για να αποφύγει την επίπληξη και την τιμωρία των γονιών του και των δασκάλων του, κατέφευγε στο ψέμα, όπως θα τα διηγηθεί αργότερα ο ίδιος στο βιβλίο του ”Εξομολογήσεις ”. Τους ξεγελούσε.

Κι επειδή το ένα κακό φέρνει και άλλο, διηγείται ότι έκανε και μικροκλοπές από την αποθήκη και την τραπεζαρία του πατέρα του είτε από λαιμαργία είτε για να δωρίσει στους φίλους του τα κλοπιμαία, ώστε να τους καταφέρει να τον δεχτούν στο παιχνίδι.

Το σχολιάζει αργότερα ως ευτύχημα ότι από τότε ένιωθε τουλάχιστον ενοχές για όλα αυτά.
Επίσης και τον εξαναγκασμό για τη μελέτη τη μνημονεύει με ευγνωμοσύνη, γιατί κατάλαβε ότι αλλιώς δεν θα μάθαινε γράμματα.

Ωστόσο καθώς μεγάλωνε, άρχιζε να αγαπάει και τη μελέτη και μάλιστα αρχαίων συγγραφέων, ιδιαίτερα δε του Λατίνου ποιητή Βιργίλιου.

Με πολλές οικονομίες της οικογένειάς του στέλνεται στη γειτονική πόλη Μάδαυρα για σπουδές στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τη ρητορική

Εδώ φάνηκαν τα εξαιρετικά προσόντα του: οξύτατη αντίληψη, σπουδαία μνήμη, μοναδική κριτική ικανότητα, ζωηρή φαντασία και ευγλωττία που συνάρπαζε.

Για λόγους οικονομικούς διέκοψε τις σπουδές του και γύρισε στην Ταγάστη.

Ήταν τότε 16 ετών, στην ηλικία με τις πιο απίθανες ανατάσεις και μεταπτώσεις.

Συναισθηματικός και παρορμητικός δέθηκε πολύ με φίλους του και χωρίς να το καταλάβει μπλέχτηκε σε κακές συναναστροφές.
Οι συνομίληκοί του διαφήμιζαν ηθικές τους παρεκτροπές, ξεπεσμένους έρωτες και καυχώνταν γι΄αυτό.
Ο Αυγουστίνος δεν ήθελε να ξεχωρίζει από την παρέα του ούτε να μειονεκτεί για ό,τι κατακτούσαν οι άλλοι χωρίς να το έχει κι αυτός.

Έτσι έγινε έρμαιό τους, όχι μόνο γιατί τον έθελγαν οι απολαύσεις, αλλά για να μπορεί κι αυτός να χαίρεται για παρόμοια.

Να πώς μιλάει ο ίδιος για τον εαυτό του: ”Εκείνη την εποχή ήμουν έρμαιο παθών σφοδροτάτων και ηδονών της κόλασης και δεν ντρεπόμουνα να εμπλέκομαι σε έρωτες ασταθείς και σκοτεινούς… κατασπαταλώντας τις ανθηρές και ακμαίες δυνάμεις μου…”.

Ο πατέρας του αρχικά τον καμάρωνε γι΄αυτό μέχρις ότου μετανόησε, βαφτίστηκε χριστιανός, αλλά και σε λίγο πέθανε.

Ο Αυγουστίνος βάδιζε στα 19 του. Μετά το θάνατο του πατέρα του κατέβηκε στην Καρχηδόνα, για την οποία ο παράφορος και αισθηματικός γιος των δακρύων της Μόνικας σημειώνει: ”Εκηλίδωσα την πηγή της φιλίας με το βόρβορο της φιληδονίας ” μ΄ό,τι σημαίνει αυτό.

Και συνεχίζει: ”Γλύστρησα κρυφά στους δεσμούς της ηδονής και τρελλαμένος από τη χαρά μου έπεσα μέσα στα δίχτυα της δυστυχίας, για να παραδοθώ αργότερα στις αναμμένες, σιδερένιες ράβδους της ζηλοτυπίας, του φόβου, της οργής και των ερίδων…”.

Κυνηγούσε διαρκώς τη σαρκική ηδονή, τη γευόταν κι όπως αυτός που πίνει θαλασσινό νερό όχι μόνο δεν ξεδιψάει,αλλά κάνει τη δίψα του ακόμη πιο αφόρητη, έτσι και ο Αυγουστίνος σερνόταν πίσω από το άρμα της και γινόταν δούλος της.

Η μητέρα του ως αυτή την ώρα ψηνόταν στην αγωνία και έκανε ό,τι μπορούσε, για να βοηθήσει τον Αυγουστίνο της να τιθασεύσει τα πάθη του.

Όταν έμαθε τη ζωή του, πήγε στην Καρχηδόνα και τον νουθετούσε με πόνο και δάκρυα, προσευχή και έλεγχο.
Του επισήμανε τους κινδύνους που διέτρεχε, σωματικούς και ψυχικούς. Τον παρακαλούσε να διαβάσει την Αγία Γραφή κι αυτός έμενε αδιάφορος για όλα αυτά.
Το μόνο θετικό, τον έθελγε η φιλοσοφία και η ρητορική, ωστόσο και η ασύδοτη και έκφυλη ζωή.

Η μητέρα του διαπίστωσε ότι είναι ένα ηθικό ερείπιο, όταν πληροφορήθηκε ότι μπλέχτηκε και σε μια αίρεση, των Μανιχαίων, που ήταν ένα κράμα από στοιχεία περσικής, ελληνικής, ιουδα’ι’κής και χριστιανικής θρησκείας.

Τελείωσε στο μεταξύ τις σπουδές του αποθαυμαζόμενος από όλους, εκτός από τη μητέρα του, για την οποία γράφει: ”Η μητέρα μου έχυνε περισσότερα δάκρυα από εκείνα τα οποία χύνουν οι μητέρες πάνω στη σορό των προσφιλεστάτων παιδιών τους…”, γιατί τον έβλεπε νεκρό ηθικά.

Και δεν έφταναν όλα τα παραπάνω. Ο Αυγουστίνος σύναψε σχέσεις και με παράνομη γυναίκα και απέκτησε εξώγαμο παιδί, τον Αδεοδάτο.

Ήθελε να γυρίσει μ΄αυτούς τους δυο σπίτι του στην Ταγάστη, αλλά η Μόνικα δεν τον δέχτηκε σ΄αυτή την κατάσταση.
Πήγε τότε σ΄ένα φιλικό τους σπίτι, όπου και με την παρέα του έκφυλου φίλου τους ειδωλολάτρη δεν έμεινε τίποτε βρωμερό που να μην το δοκιμάσει, όπως διηγείται ο ίδιος.

Η μητέρα του στο μεταξύ δεν έκλαιγε μόνο για την παραφροσύνη του Αυγουστίνου, αλλά και γιατί απομακρύνθηκε από το σπίτι.

Μετάνιωσε η Μόνικα και τον κάλεσε πίσω με την ελπίδα να συναισθανθεί κι ο ίδιος το κατάντημά του. Ο Αυγουστίνος έμεινε παρόλα αυτά αδιόρθωτος. Αγωνιζόταν μάλιστα να κατηχήσει και την ίδια στην αίρεση των Μανιχαίων. Ήταν τόσο φανατικός!..

Πληγή που πυορροούσε για τη Μόνικα όλη αυτή η συμπεριφορά του παιδιού της. Η προσευχή της έγινε ανάσα της για τον Αυγουστίνο. Αποτέλεσμα δεν έβλεπε, αλλά και δεν συμβιβαζόταν με την όλη κατάσταση.

Πήγε στον Επίσκοπο και τον παρακάλεσε να καλέσει τον Αυγουστίνο κοντά του και να τον βοηθήσει να δει την πλάνη του.
Ο Επίσκοπος τη θαύμασε και την ενθάρρυνε με το λόγια: ”Πήγαινε εν ειρήνη, κόρη μου. Ένα παιδί που προξενεί τόσα δάκρυα στη μητέρα του, δεν είναι ποτέ δυνατόν να χαθεί. Θα σωθεί ο γιος σου ”.

Ο Αυγουστίνος στο μεταξύ αποφάσισε να διδάξει στη Ρώμη.
Η Μόνικα πίστεψε ότι αν πήγαινε εκεί θα χανόταν οριστικά μέσα στην αμαρτία, γιατί η Ρώμη ήταν η πόλη των οργίων.
Αντέδρασε όσο μπορούσε. Ό,τι ανθρώπινο ήταν δυνατόν να κάνει το έκανε. Δεν κατάφερε τίποτε όμως. Ο Αυγουστίνος της την εξαπάτησε κι έφυγε.
Ο ίδιος θα γράψει αργότερα: ”Ο χωρισμός σπάραξε την καρδιά μου. Με συνόδευσε μέχρι την ακτή. Έπεσε πάνω μου και μ΄έσφιγγε σπασμωδικά, για να με κρατήσει ή για να φύγει μαζί μου. Αλλά την εξαπάτησα…”.

Η Μόνικα πάλεψε χρόνια για την επιστροφή του γιου της στην αλήθεια και στην υγιή ζωή. Αλλά μέχρι τώρα κανένα σημάδι ότι οι προσευχές της θα καρποφορούσαν, ότι τα δάκρυά της και ο πόνος της θα ανάσταιναν το παιδί της.

Όμως έτσι λέμε εμείς, αλλά ο Θεός που παρακολουθεί ανύστακτα κάθε μας πρόβλημα και ενέργεια, έδειξε στη Μόνικα σκανδαλωδώς την ευαρέσκειά Του και παμπλούσια την αμοιβή για την υπομονή και την επιμονή της. Την εμπιστοσύνη της σ΄Αυτόν και την εναγώνια αγάπη της για τη σωτηρία του παιδιού της. Για την αφοσίωσή της στη χριστιανική της ιδιότητα.

Ο Αυγουστίνος πήγε βέβαια στη Ρώμη, αλλά και ο Θεός ετοίμαζε το δίχτυ του.

Όντας ο Αυγουστίνος σπουδαίος ρητοροδιδάσκαλος, επιλέχτηκε στη συνέχεια από το διοικητή της Ρώμης να σταλεί ως διδάσκαλος της ρητορικής στα Μεδιόλανα. Όπου και πηγε.
Εκεί του δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθεί τον περίφημο επίσκοπο Αμβρόσιο. Στην αρχή μόνο για τη ρητορική του. Σαγηνεύτηκε όμως και
από τα κηρύγματά του.
Έτσι οι πάγοι της καρδιάς του άρχισαν να λιώνουν. Το πνεύμα του να φωτίζεται. Η ηθική του σαπίλα να τον ερεθίζει και να μην την αντέχει άλλο.

Και το αποκορύφωμα; Ενώ μια μέρα χαλάρωνε στο περιβόλι του σπιτιού που έμενε και γύρω ήταν ερημιά, άκουσε μια μακρινή παιδική φωνή
”tolle et lege ”. Πάρε και διάβασε.

Γύρω του κανείς. Σηκώθηκε, κοίταξε, έψαξε. Κανείς. Μια παρόρμηση ένιωσε να τον οδηγεί στη Βίβλο, που ήταν δίπλα του.
Την άνοιξε και το μάτι του έπεσε στο εδάφιο της προς Ρωμαίους επιστολής του Αποστόλου Παύλου ( 13, 11-14 ) :”Ήρθε η ώρα να ξυπνήσετε από τον ύπνο. Γιατί τώρα η τελική σωτηρία βρίσκεται πιο κοντά μας …Η διαγωγή μας ας είναι κόσμια…Ας πάψουν…η ασύδοτη και ακόλαστη ζωή…Ντυθείτε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό…”.

Αυτό ήταν. Σταθμός σωτήριος στη ζωή του Αυγουστίνου. Τα δάκρυα της μητέρας του δικαιώθηκαν. Οι προσευχές της εισακούστηκαν και απαντήθηκαν θαυμαστά από το Θεό.

Ακόμη μια απόδειξη ότι ο Θεός,όταν αργεί να απαντήσει, μας ετοιμάζει κάτι πολύ μεγάλο.

Ο Αυγουστίνος έζησε κάτι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Η ώρα της χάριτος και της προσωπικής του συνάντησης με το Χριστό ήταν αυτή που βίωνε τώρα. Αναλύθηκε σε δάκρυα. Όχι της πίκρας και της δυστυχίας, αλλά της ανακούφισης. Αυτά που φέρνουν στην ψυχή γαλήνη και την κάνουν ανάλαφρη. Που την πιστοποιούν ότι στο εξής θα είναι το ενδιαίτημα του Αγίου Πνεύματος.

Ο Αυγουστίνος μετά από αυτό πήρε αποφασιστικά και σταθερά το δρόμο της μετάνοιας. Την ανηφόρα για το δικό του Γολγοθά και τη δική του Ανάσταση.
Βαφτίστηκε και έγινε έτσι μέλος της Βασιλείας του Θεού. Της Εκκλησίας.
Ακολούθησαν συγκινητικές ώρες με τη μητέρα του, συζητώντας για όσα προηγήθηκαν, για όσα τους περίμενανν. Για την αιωνιότητα.

Η Μόνικα νιώθει βαθιά ευγνωμοσύνη στο Θεό και διπλά γεννημένο απ΄αυτήν το γιο της, και σαρκικά και πνευματικά. Και η καρδιά της σπάει από την αγάπη που του έχει.
Η αποστολή της στον κόσμο αυτόν τέλειωσε όμως και τη ζωή της δεν τη θέλει άλλο. Επιθυμεί να πετάξει στα ουράνια σκηνώματα για να ξεκουραστεί. Για τη γη δεν της μένει άλλος πόνος που να μην τον πέρασε κι άλλο δάκρυ για να στάξει.

Έτσι εννιά μέρες από τη βάφτιση του Αυγουστίνου η Μόνικα αναπαύτηκε εν Κυρίω.
Συγκλονίστηκε ο Αυγουστίνος της. Προσπαθούσε να συγκρατηθεί, για να μην ξεσπάσει σε λυγμούς, αλλά δεν τα κατάφερε.
Ένιωθε ότι έχανε μια μοναδική παρηγοριά που τη χρειαζόταν τόσο πολύ κι από δω και πέρα.

Του ήταν όμως ήδη παρήγορο ότι από τον ουρανό θα τον παρακολουθούσε με την ίδια αγάπη και σκέπη, όπως όταν ήταν στη γη.
Και θα πρέσβευε στον Κύριο γι αυτόν.

Μόνο που δεν πρόλαβε να καμαρώσει το γιο της κι εδώ στη γη, που από μεγάλος αμαρτωλός έγινε κι ένας μεγάλος άγιος.
Σήμερα θεωρείται ένα από τα δέκα μεγαλύτερα πνεύματα των αιώνων, απ΄ τους σπουδαιότερους πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας και πολυγραφότατος συγγραφέας.

Τους γιορτάζουμε μαζί στις 15 Ιουνίου.

Διαπίστωση όλων μας που τους παρακολουθήσαμε νομίζουμε είναι ότι αξίζουν, μέσα σε μια κοινωνία που οργιάζει το κακό και η αμαρτία, το έγκλημα και η έκλυση των ηθών, να τους έχουμε πρότυπα

Τέτοια αναστήματα και παραδείγματα σαν της Μόνικας και του Αυγουστίνου είναι διαχρονικοί οδοδείκτες. Μας δείχνουν το δρόμο της ηθικής εξαθλίωσης, αλλά και της ανορθώσεως. Της θυσίας και της σωτηρίας. Και της αγιότητας.

Όλα είναι τόσο κοντά μας. Μένει σε μας να επιλέξουμε.

Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός